Kamienica, która dzisiaj należy do rządu włoskiego, jest jedną z najbardziej charakterystycznych w tej części ul. Marszałkowskiej. W oczy rzuca się przede wszystkim neogotycka wieżyczka narożnej ściany. Będąc przy niej warto zerknąć też na piramidę znajdującą się na podwórku. Na początku lat 90-tych XX wieku działał tu jeden z pierwszych w Polsce parabanków (który potem upadł), BKO założona przez Lech Grobelnego. Niewiele osób wie, że po przeciwnej stronie ul. Skorupki przed II wojną światową była druga, bliźniacza kamienica.
biurowiec
rejestr zabytków
zabudowa śródmiejska
zabytkowy budynek
Kamienica Matiasa Taubenhausa (ul. Marszałkowska #72) jest budynkiem pięciokondygnacyjnym, zlokalizowanym w zabudowie pierzejowej, w układzie jedno-podwórzowym. Na szóstej kondygnacji znajduje się poddasze użytkowe. Budynek jest podpiwniczony. Komunikację pionową zapewniają cztery klatki schodowe z wejściami od dziedzińca oraz z przejazdu bramnego. Ściany zewnętrzne są murowane z cegły ceramicznej pełnej, stropy niepalne, a dach kryty blachą. Balkony w postaci stalowych podestów opierają się na stalowych wspornikach. Obróbki blacharskie wykonane zostały z blachy stalowej ocynkowanej i powlekanej, a rynny i rury z blachy miedzianej [6]. W podwórzu znajduje się świetlik w kształcie szklanej piramidy [3].
Neogotycka narożna kamienica powstała w okresie poszukiwań stylu narodowego na przełomie XIX i XX wieku. Styl ten określa się mianem gotyku wiślano-bałtyckiego [18]. Elewacje od strony dziedzińca są tynkowane, z gzymsem koronującym. Parter na podpiwniczeniu zamknięto profilowanym boniowanym gzymsem. Otwory okienne ryzalitów klatek schodowych ujęte są profilowanymi opaskami, a na piątej kondygnacji zamknięte łukiem półkolistym. Obiekt posiada beżowe tynki i białe opaski okienne. Cokół obłożony został jasnoszarymi płytami granitowymi [6]. Elewacje zewnętrzne wyłożone zostały ceramicznymi płytkami terra di Siena bruciata (Siena palona) [18].
W latach 1809-1837 (1852) właścicielem posesji był Samuel A. Fraenkel [13], a od 1854 roku [14] mieszkał w pałacu Leopold Kronenberg [12]. W 1896 roku właścicielką posesji nr 68, 70, 72 i 74 była Marya Zamoyska. W roku 1897 posesję kupili Stefan Kryński i Władysław Frąckiewicz [14], przedsiębiorcy budowlani. Frąckiewicz w ciągu zimy wyrąbał stare drzewa i szpalery (jakich nie posiadały nawet warszawskie parki). Rozebrał oranżerię i w poprowadził środkiem ulicę Sadową (obecnie ks. Skorupki), aby wszystkie domy, które tu zaplanował, miały front [14].
Kamienica Matiasa Taubenhausa powstała w 1898 roku jako jeden z tych domów [13] według projektu Edwarda Goldberga (albo Józefa Piusa Dziekońskiego [12]). Była jednym z dwóch bliźniaczych domów po obu stronach wylotu ul. Skorupki [1]. Goldberg najprawdopodobniej wzorował się na pałacach weneckich [4]. Dom wieńczyła postać husarza w towarzystwie dwóch niewiast, które były alegoriami wiedzy i męstwa [14].
W kamienicy znajdowały się apartamenty o bardzo wysokim standardzie i jeszcze wyższych czynszach [4]. Mieszkania zajmowali m.in. pediatra Karol Rosenthal oraz rodzina kupiecka Stuckgoldów (którzy byli właścicielami kamienicy), a w kolejnych latach lekarze Maksymilian Hirsz i Mieczysław Glass. Funkcjonował tu skład pędzli i farb Imroth i Maliński, a w latach 1897-1905 Stefan Demby prowadził tu księgarnię wydawniczą. Przez wiele lat w podwórzu wisiała kapliczka skrzynkowa [12].
W 1934 roku polska farmaceutka Antonina Leśniewska uruchomiła w kamienicy Aptekę Marszałkowską [16].
Przed Powstaniem Warszawskim działał tu zakład Foto Zacharski [7]. Podczas Powstania kamienica pełniła rolę punktu sanitarnego. Na pierwszym piętrze dyżurował lekarz nazwiskiem Misiak [17]. Kamienica ucierpiała podczas wojny wskutek pożaru [3].
Budynek został odrestaurowany w latach 1945-1950, choć nie do końca według pierwowzoru [3].
Kamienica została w 1965 roku wpisana do rejestru zabytków pod numerem 709 [6].
W 1989 roku w kamienicy działała założona przez Lecha Grobelnego Bezpieczna Kasa Oszczędności [8]. Pod kantorem na parterze stały w kolejce tłumy, a ludzie liczyli na interes życia, gdyż BKO oferowała oprocentowanie na 180-250% rocznie [10], związane z kursem dolara. Był to tym samym jeden z pierwszych parabanków. Uważa się, że ok. 10 tys. osób powierzyło tu oszczędności. Po wprowadzeniu 1 stycznia 1990 roku sztywnego kursu dolara plan inwestycyjny Grobelnego zawiódł [8]. Podobno w czerwcu 1990 roku Grobelny zostawił w kantorze przy Marszałkowskiej kartkę "jadę na urlop" i zniknął [10]. Rozesłano za nim listy gończe. Syndyk masy upadłościowej wypłacił klientom 1/4 wpłaconej przez nich sumy. Grobelny został ujęty w 1992 roku, a w 1996 roku sąd skazał go na 12 lat więzienia. W 1997 roku Sąd Apelacyjny uchylił wyrok, a w 2002 roku prokurator umorzył śledztwo. W 2007 roku policja znalazła ciało Grobelnego z raną kłutą klatki piersiowej. Upadek Bezpiecznej Kasy Oszczędności jest uważany za pierwszą aferę finansową III RP [8].
Kiedy ekipa SLD-UW przeprowadziła serię sprzedaży zniszczonych kamienic z lokatorami „za złotówkę”, radni obniżyli cenę wywoławczą do 5% wartości budynku. W czerwcu 1996 roku wystartowało w przetargu dziewięć firm. Przetarg wygrała włoska firma Dueerre, płacąc za dwie kamienice 300 tys. zł. Remont według różnych źródeł kosztował 7-30 mln zł [15], chociaż wykonawca generalnego remontu, firma Arcus z Lublina, twierdzi że inwestor nie zapłacił jej 3 mln zł [15].
Remont w 1998 roku sprawił, ze przywrócono budynkowi pierwotny wygląd. Wnętrza obiektu zostały ozdobione stiukami, elementami łukowymi, ostrołukowymi sufitami i intarsjowanymi podłogami [3]. Uwagę przyciągają też wielkomiejskie witryny. Remont zakończył się w 2001 roku [9].
Od 2001 roku w budynku mają swoje siedziby Instytut Kultury Włoskiej oraz przedstawicielstwo Włoskiego Instytutu Handlu Zagranicznego [2]. Właścicielem kamienicy jest włoski rząd [3].
[2009] Kamienica Matiasa Taubenhausa (źródło)
[2009] Kamienica od ul. Skorupki (źródło)
[2010] Kamienica po odnowieniu (źródło)
[2010] Front od ul. Marszałkowskiej (źródło)
[2010] Dziedziniec (źródło)
[2010] Wnętrza (źródło)
[2012] Wejście (źródło)
[2014] Narożnik (źródło)
[2015] Widok od ul. Skorupki (źródło)
[2016] Brama (źródło)
[2016] Dziedziniec południowo-zachodni (źródło)
[2016] Dziedziniec południowo-wschodni (źródło)
[2016] Dziedziniec północno-wschodni (źródło)
[2016] Rzut III piętra (źródło)
[2016] Klatka schodowa (źródło)
[2016] Klatka schodowa (źródło)
[2016] Przejazd bramny (źródło)
[2016] Dziedziniec (źródło)
Leksykon Warszawy IWAW | http://www.iwaw.pl © 2014-2019