Park Stawy Kellera


Park Stawy Kellera

Park powstał w ramach XVIII-wiecznego założenia zwierzyńca królewskiego, wraz z pobliskim parkiem Kaskada. W połowie XIX wieku było to miejsce zabaw związanych z wodą, którą dostarczała rzeka Rudawka. Pod koniec XIX wieku powstała w tym miejscu farbiarnia, a następnie willa Kaskada. Po budowie trasy toruńskiej park został definitywnie oddzielony od reszty założenia, zostały osuszone też stawy zlokalizowane na wschód od niego.

dostępne całodobowodostępne całodobowoparkparkplac zabawplac zabawpomnik przyrodypomnik przyrodystawstawwędkarstwowędkarstwościeżka rowerowaścieżka rowerowa

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Brochowska, ulica Gdańska, ulica Kolektorska, ulica Lektykarska, ulica Oksywska
  • Rok powstania:  1977-1981
  • Obszar MSI:  Marymont-Kaskada
  • Wysokość:   0 m
  • Funkcja:  rekreacyjna
  • Styl:  angielski (krajobrazowy)
  • Związane osoby: Keller Emil, Norblin Stefan, Rautenstrauch Józef, d’Arquien (Sobieska) Maria Kazimiera, Żelichowska Lena

Opis urbanistyczny:

Park zajmuje powierzchnię około 2.4 hektara i charakteryzuje się zróżnicowanym ukształtowaniem terenu [14]. Na jego terenie znajdują się dwie (trzy [11]) olsze czarne będące pomnikami przyrody [1]. Znajdujące się w parku dwa stawy połączone są małą kaskadą, nad którą przerzucony jest mostek z ozdobnymi, metalowymi balustradami. Na terenie parku jest również plac zabaw dla dzieci [3]. Siedem zabawek dla dzieci (huśtawki, karuzela, bujaki na sprężynach oraz domek z systemem drabinek i zjeżdżalnią [12]) oraz ławki dla pilnujących rodziców otoczone są ogrodzeniem.

Na początkach głównych alejek (od ulic Rudzkiej, Lektykarskiej i Kolektorskiej) ustawiono metalowe pergole, by stworzyć w ten sposób bramy wejściowe [3]. U zbiegu ul. Gdańskiej i ul. Lektykarskiej stoi kamień, który przypomina, że w tym miejscu znajdowała się Willa Kaskada [4]. Przez park od 2015 roku prowadzi ścieżka rowerowa o nawierzchni bitumicznej od ul. Kolektorskiej do ul. Gdańskiej [6].

Park jest bardzo lubiany przez młodzież, szczególnie przy okazji świąt czy wagarów. W samym parku jest czysto, natomiast stan wody pozostawia wiele do życzenia, gdyż do stawów są doprowadzane kolejne odpływy [5]. W oczkach wodnych gromadzi się muł i gniją liście [10]. Jedna działka na terenie parku jest objęta roszczeniami własnościowymi [13].

Obiekty, pomniki, tablice:

Willa Kaskada należała przez II wojną światową do malarza i projektanta Stefana Norblina [4] oraz jego żony, gwiazdy polskiego kina, Leny Żelichowskiej. Willę otaczał niewielki park ze stawami, będącymi pozostałością dawnego założenia parkowego, a posesja nosiła nazwę Osiedle Kaskada Fabryczna [1]. Budynek willi powstał w wyniku przebudowy farbiarni Emila Kellera, prawdopodobnie tuż przed wybuchem II wojny światowej. Lewa część obiektu była starą farbiarnią, która miała być zaadaptowana na studio filmowe, prawa zaś to nowa willa dobudowana do starego budynku fabrycznego. Obecnie w miejscu willi znajduje się plac zabaw na terenie parku [2].

XVIII wiek i wcześniej:

W XVIII wieku park Stawy Kellera wraz z parkiem Kaskada stanowił zwierzyniec królewski [7], tworząc letnią rezydencję królewską parku przy pałacu Marysieńki Sobieskiej na Marymoncie, składającego się z licznych stawów i rozlewisk na Rudawce [1], płynącej tędy jeszcze po II wojnie światowej [8]. W ogrodzie znajdował się także malowniczy parów, alejki spacerowe, wzgórza, staw, strumienie, wysepki i kilkusetmetrowy kanał [15]. W czasach porozbiorowych w okolicach umiejscowione były carskie koszary, a znaczna część Bielan stanowiła poligon Pola Wojennego [5].

XIX wiek:

Z czasem w tych rejonach osiedlała się ludność, a przemysłowcy zakładali firmy [5]. W 1825 roku w okolicy powstała olejarnia i młyn wodny. Stawy wykorzystano do założenia hodowli ryb i umieszczenia domków letniskowych na wysepkach. Powstała również szkoła pływania [8] na brzegu większego stawu marymonckiego między obecną ul. Rudzką i ul. Gdańską [9]. Park został przekształcony w ogród rozrywki [11]. Jego ówczesny opiekun, gen. Józef Rautenstrauch uporządkował alejki, chętnym wypożyczał łódki oraz wybudował altanki i dwór nad stawem, w którym umieścił karczmę Na Cztery Fajerki [15], popularną wśród Warszawiaków. Były także alejki spacerowe, altany. Kolejno rozwinęła się osada Kaskada [1].

Od połowy XIX wieku okolica była kojarzona jako zagłębie przemysłowe, a później jako dzielnica biedoty i różnego rodzaju złodziei, złodziejaszków i szemranego towarzystwa [4]. Następcy generała zaniedbali park, wobec czego pod koniec XIX wieku znacznie podupadł, przez jego teren przeprowadzono kolektor ściekowy oraz wybudowano eksperymentalną oczyszczalnię ścieków wraz z akweduktem nad Rudawką [15].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Okolice Marymontu

[1856] Okolice Marymontu (źródło)

Okres międzywojenny:

W 1908 roku (inne źródła podają, że w połowie XIX wieku [4]) powstała farbiarnia Emila Kellera (Gdańska #33), którą w latach 30-tych XX wieku kupił Stefan Norblin i przebudował na własną willę Kaskada [1]. Willa nie przetrwała zawieruchy wojennej [4].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Kolonia Ruda

[1931] Kolonia Ruda (źródło)

Teren posesji Willa Kaskada

[1936] Teren posesji Willa Kaskada (źródło)

farbiarnia Emila Kellera

[1938] farbiarnia Emila Kellera (źródło)

farbiarnia Emila Kellera

[1938] farbiarnia Emila Kellera (źródło)

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:

Podczas okupacji niemieckiej działała tutaj Olejarnia Warszawska J. Kirchmayer & J. Marczewski, która handlowała nawozami sztucznymi, nasionami, zbożami oraz materiałami budowlanymi. Budynek znajdował się nieco na południe od Willi Kaskada. Obiekt został zdobyty przez Powstańców 1 września 1944 roku, którzy urządzili tutaj redutę zwaną Olejarnią. W magazynach odnaleziono ponad 40 ton cennego oleju rzepakowego, który w kolejnych dniach był rozdawany mieszkańcom. Niemcy 14 września przypuścili szturm i odbili Olejarnie, jak i cały Marymont [1].

Odbudowa stolicy:

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Teren Stawów Kellera

[1953] Teren Stawów Kellera (źródło)

Gruzy olejarni

[1955] Gruzy olejarni (źródło)

Czasy PRL-u:

Po wojnie znalazł się tutaj niewielki skwer. Park został zagospodarowany i uporządkowany podczas budowy [1] Trasy Toruńskiej, a park Kaskada został odcięty od stawów Kellera [4].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Park po prawej stronie ulicy Rudzkiej

[1978] Park po prawej stronie ulicy Rudzkiej (źródło)

Przemiany 1989-2000:


Przemiany 1989-2000

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XXI wiek:

Park długo oficjalnie nie miał nazwy. Mieszkańcy nazywali go "stawami" lub "bajorkiem". W 2010 roku nadano mu obecną nazwę [1].

Do końca 2011 roku pielęgnacja zieleni była wykonywana w cyklu trzyletnim. Od roku 2012 usługa jest realizowana w cyklu jednorocznym. Jesienią 2012 pomalowano plac zabaw dla dzieci, dosadzono nowe rośliny na rabatach i wyremontowano większość ławek i koszy parkowych [10].

W miejscu willi Kaskada został odsłonięty w 2012 roku kamień z okazji sprowadzenia szczątków Norblinów ze Stanów Zjednoczonych [1].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Metalowe pergole

[2008] Metalowe pergole (źródło)

Kładka nad kaskadą

[2011] Kładka nad kaskadą (źródło)

Odsłonięcie pomnika

[2012] Odsłonięcie pomnika (źródło)

Plac zabaw

[2012] Plac zabaw (źródło)

Staw w parku

[2012] Staw w parku (źródło)

Kamień pamiątkowy

[2013] Kamień pamiątkowy (źródło)

Park Stawy Kellera

[2013] Park Stawy Kellera (źródło)

Kaskada w parku

[2014] Kaskada w parku (źródło)

Pergole

[2014] Pergole (źródło)

Ścieżka rowerowa

[2015] Ścieżka rowerowa (źródło)

Opis przygotowano: 2016-04