Kamienica Stanisława Zamoyskiego


Kamienica Stanisława Zamoyskiego

Z kamienicy, która powstała pod koniec XIX wieku ostał się jedynie parter. Została odbudowana po II wojnie światowej z myślą o umieszczeniu tu Hotelu Garnizonowego i do dzisiaj pełni funkcję hotelarską. Było to miejsce słynnej egzekucji konfidenta wśród warszawskich aktorów, Igo Syma.

hotelhotelkawiarniakawiarniazabudowa śródmiejskazabudowa śródmiejskazbiorowe zakwaterowaniezbiorowe zakwaterowanie

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Mazowiecka
  • Rok powstania:  1862-1863
  • Obszar MSI:  Śródmieście Północne
  • Wysokość:   12 m
  • Funkcja:  usługowa
  • Styl:  historyzm (neo)
  • Związane osoby: Fink-Finowicki Czesław, Gomulicki Juliusz Wiktor, Marconi Henryk, Ordonówna Hanka, Sempoliński Ludwik, Sym Karol Juliusz Igo, Zamoyski Stanisław

Opis urbanistyczny:

Kamienica Stanisława Zamoyskiego (ul. Mazowiecka #10) powstała w latach 1862-1863 według projektu Henryka Marconiego dla hrabiego Stanisława Zamoyskiego, arystokraty i przedsiębiorcy, prezesa spółki Żeglugi Parowej. Neorenesansowa kamienica była pierwszym trzypiętrowym budynkiem przy ul. Mazowieckiej oraz jednocześnie jednym z ostatnich dzieł Marconiego [1]. Parter o półkolistych witrynach służył celom handlowym, wyższe kondygnacje zajmowały mieszkania czynszowe [5]. Na parterze i antresoli (pierwsze piętro) zaprojektowano dodatkowo osiem niewielkich mieszkań, które w każdej chwili można było przebudować na sklepy. Elewację obydwu dolnych kondygnacji fasady ozdobiło boniowanie. Wyżej zawieszono trzy kamienne balkony, całość zaś zwieńczył potężny gzyms. Dach kamienicy przykryto żelazną blachą. Na piętrach znajdowały się sześciopokojowe apartamenty z przedpokojem, garderobą i kredensem oraz podobnie wyposażone mniejsze mieszkania czteropokojowe. W oficynach umieszczono kuchnie dla mieszkań frontowych i kolejne lokale mieszkalne, ale już znacznie skromniejsze. Wnętrza najprawdopodobniej zdobiły mozaikowe posadzki firmy Simlerów, a cały dom rzeźbione wrota bramy i drzwi do mieszkań. Z czasem kamienicę nadbudowano [6].

Obiekty, pomniki, tablice:


Obiekty, pomniki, tablice

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XVIII wiek i wcześniej:

Na planie Warszawy z 1771 roku teren miedzy kościołem św Krzyża a ul. Mazowiecką zajmowały ogrody świętokrzyskie ojców Misjonarzy [14]. Sama ul. Mazowiecka istniała w XVII wieku i prowadziła z północy na południe wzdłuż dawnych Wałów Zygmuntowskich. Później łączyła dziedziniec Pałacu Saskiego z drogą Grzybów-Ujazdów [10].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Ogrody kościoła św. Krzyża

[1771] Ogrody kościoła św. Krzyża (źródło)

Widok ulicy Mazowieckiej

[1786] Widok ulicy Mazowieckiej (źródło)

XIX wiek:

Rozwój ul. Mazowieckiej przyniósł XIX wiek. Tutaj w 1894 roku położono pierwszy w Warszawie asfalt, kursowała tędy linia autobusowa A, a w 1948 roku uruchomiono linię trolejbusową, która istniała do 1972 roku [10].

Kamienica Zamoyskiego powstała w latach 1862-1863. Prace murarskie prowadził Michał Tomerski, ciesielskie - Adolf Granzow, ślusarskie - Michniewicz, kamieniarskie - Sikorski, a blacharskie - Rotmil. Stolarką zajęła się firma Simlerów [6].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Ogrody księży misjonarzy

[1858] Ogrody księży misjonarzy (źródło)

Po prawej: Mazowiecka 6, 8, 10 i 12

[1895] Po prawej: Mazowiecka 6, 8, 10 i 12 (źródło)

Ul. Mazowiecka (numery 4-12)

[1912] Ul. Mazowiecka (numery 4-12) (źródło)

Ul. Mazowiecka w kierunku północnym

[1912] Ul. Mazowiecka w kierunku północnym (źródło)

Okres międzywojenny:

W latach międzywojennych budowla uchodziła za staroświecką, lecz chętnie wynajmowano tu obszerne mieszkania [6]. Mieszkał tu m.in. aktor Ludwik Sempoliński oraz grafik i astrolog Jan Starża-Dzierzbicki. Kamienicę odwiedzał varsavianista Juliusz Wiktor Gomulicki, który chodził tutaj na prywatne korepetycje [1].

W kamienicy mieścił się m.in. zakład fotograficzny "Phot. Art. L. Kowalski” [1] i "Apteka Mazowiecka". Apteka została wydzierżawiona od Antoniego Sklepińskiego przez Czesława Fink-Finowickiego w 1930 roku. Fink-Finowicki zmodernizował lokal i wprowadził maszynowe wpisywanie sygnatur aptecznych. Przy projekcie wystroju współpracował z plastykami i grafikami, m.in. z Erykiem Lipińskim. Starannie utrzymane wnętrze pachniało lawendą. By uniezależnić się od dostaw, obok apteki założył własne laboratorium Dharma, w który wytwarzał tybetańskie mieszanki ziołowe. Jako pierwszy w Polsce produkował duże ilości przetworów ze świeżych roślin i utrwalonych soków roślinnych, m.in. słynny preparat czosnek w płynie. W 1939 roku laboratorium oferowało 121 leków i było jedną z największych firm farmaceutycznych na Mazowszu [4].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Kamienica Mazowiecka 10 druga z lewej

[1935] Kamienica Mazowiecka 10 druga z lewej (źródło)

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:

Bombardowania i ostrzał artyleryjski we wrześniu 1939 roku nie wstrzymały działalności Apteki Mazowieckiej, która pomimo wpadających odłamków pełniła 24-godzinny dyżur. Po tym jak w 1941 roku Sklepiński wymówił dzierżawę, laboratorium Dharma nadal działało i dawało fikcyjne zatrudnienie młodzieży zagrożonej wywózką do Niemiec. Prowadzono tu tajne nauczanie, a w czasie Powstania produkowano dla szpitali powstańczych sterylne leki, np. nowokainę w roztworze, salol, kofeinę, aspirynę [4].

W kamienicy po rozpoczęciu okupacji mieszkała na trzecim piętrze aktorka Hanka Ordonówna. Została uwięziona w 1939 roku na Pawiaku, skąd wyciągnął ją i sprowadził do Wilna jej mąż hrabia Michał Tyszkiewicz. Piętro wyżej mieszkanie miał amant przedwojennego kina polskiego Igo Sym (Karol Juliusz Sym [7]) [6]. Za jego antypolską działalność polskie podziemie skazało go na karę śmierci, którą wykonano w jego mieszkaniu w tej kamienicy 7 marca 1941 roku o godzinie 7:10. Zaspanego Syma zastrzelili dwaj żołnierze podziemia: Roman Rozmiłowski „Zawada” oraz Wiktor Klimaszewski „Mały” [1]. Początkowo Syma planowano otruć, uznano jednak, że będzie to zbyt mało spektakularne. Po śmierci Syma Niemcy ogłosili żałobę, co miało miejsce jeszcze tylko dwukrotnie: po przegranej bitwie pod Stalingradem i po zamachu na Franza Kutscherę. Pomścili jego śmierć, aresztując 118 Polaków i rozstrzeliwując 21 z nich [2].

Odbudowa stolicy:

Kamienica została zniszczona podczas Powstania Warszawskiego. Na wniosek Biura Odbudowy Stolicy w 1946 roku ruiny rozebrano do wysokości parteru, a następnie odbudowano w uproszczonym kształcie, bez oficyn. Zlokalizowano tu Hotel Garnizonowy nr 1 [1].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Druga kamienica od lewej

[1945] Druga kamienica od lewej (źródło)

Ruiny

[1946] Ruiny (źródło)

Czasy PRL-u:


Czasy PRL-u

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Przemiany 1989-2000:


Przemiany 1989-2000

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XXI wiek:

Hotel Garnizonowy działał jeszcze w 2005 roku [11]. Jego miejsce zajął Hotel Mazowiecki [1], zmodernizowany przed 2007 rokiem [13]. Obecnie hotel posiada 19 pokoi z łazienkami i 37 pokoi z umywalkami [8]. Hotel dysponuje też salami konferencyjnymi oraz parkingiem dla gości [9]. W hotelu znajduje się restauracja Kuźnia Smaku [5], oferująca dania z kuchni polskiej, europejskiej, żydowskiej lat dwudziestych i trzydziestych przedwojennej Warszawy [12].

W 2010 roku wzdłuż ulicy zamontowano latarnie stylizowane na przedwojenny model z 1928 roku [10].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Sala Kominkowa Kuźni Smaku

[2014] Sala Kominkowa Kuźni Smaku (źródło)

Sala Bankietowa Kuźni Smaku

[2014] Sala Bankietowa Kuźni Smaku (źródło)

Restauracja

[2014] Restauracja (źródło)

Hotel Mazowiecki

[2014] Hotel Mazowiecki (źródło)

Hotel Mazowiecki

[2014] Hotel Mazowiecki (źródło)

Hotel Mazowiecki

[2014] Hotel Mazowiecki (źródło)

Hotel Mazowiecki - schody

[2014] Hotel Mazowiecki - schody (źródło)

Hotel Mazowiecki - korytarz

[2014] Hotel Mazowiecki - korytarz (źródło)

Kamienica

[2014] Kamienica (źródło)

Opis przygotowano: 2017-01