Lotnisko Warszawa-Babice


Lotnisko Warszawa-Babice

Dzisiejsze lotnisko na Bemowie (obsługujące loty cywilne, chociaż formalnie nadal ma status wojskowego) to jedynie echo jego dawnej świetności. W latach 50-tych i 60-tych XX wieku stacjonowały tu pułki myśliwców odrzutowych, a teren był co najmniej dwukrotnie większy (dzisiejsza ul. Powstańców Śląskich to dawny pas startowy, a okoliczne uliczki to drogi kołowania). Mieści się tu obecnie m.in. Aeroklub Warszawski, bazują samoloty i śmigłowce policji i pogotowia, swoją siedzibę ma też Automobilklub Polski. Jest to wiodący ośrodek w którym szkolą się piloci. Odbywają się też imprezy sportowe i koncerty, z których najsłynniejszym był jedyny w Polsce występ Michaela Jacksona. Zanim lotnisko powstało, były to otwarte, umocnione tereny, zwane Szwedzkimi Wzgórzami.

biurowiecbiurowieckawiarniakawiarniaklubklublotniskolotniskomagazynmagazynstrzelnicastrzelnicaurządurządłąkałąka

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Himalajska, ulica Księżycowa, ulica Piastów Śląskich, ulica Powstańców Śląskich, ulica Radiowa
  • Rok powstania:  1946-1951
  • Obszar MSI:  Bemowo Lotnisko
  • Wysokość:   0 m
  • Funkcja:  transportowa
  • Styl:  funkcjonalizm
  • Związane osoby: Chruszczow Nikita, Drucki-Lubecki Władysław, Grodzki Stanisław, Jackson Michael, Nixon Richard, de Gaulle Charles

Opis urbanistyczny:

Uwaga: Obiekty należące dawniej do lotniska, które znajdują się obecnie poza jego terenem (m.in. Instytut Badań Techniki Lotniczej, Wojskowa Lotnicza Baza Remontowa, Hangar nr 1, Wieża kontroli lotów) są opisane przy miejscu, w którym się znajdują. Wyjątkiem jest dawna infrastruktura (pasy startowe i płyty postojowe).

Na lotnisku Warszawa-Babice (Lotnisko Bemowo, Lotnisko Boernerowo) działają m.in. Aeroklub Warszawski, Lotnicze Pogotowie Ratunkowe [1], lotnictwo Policji [24] oraz prywatne szkoły pilotażu, jak PP-AERO istniejąca od 2007 roku [25]. Lotnisko administrowane jest przez Centrum Usług Logistycznych (MSWiA [10]). Jego kod to EPBC [1]. Znak wywoławczy wieży kontroli lotów lotniska to BABICE INFO 119.175 MHz [19]. Lotnisko wykorzystywane jest przez statki powietrzne lotnictwa państwowego (służb porządku publicznego, wojskowe) oraz cywilne lotnictwa niekomunikacyjnego. Jest największym Polskim lotniskiem wykorzystywanym przez statki powietrzne General Aviation. Działa tu również przejście graniczne. W takiej formie prawnej funkcjonuje od 2005 roku [10]. Jest czynne 24 godziny na dobę i posiada oświetlenie do lotów nocnych [22]. Dysponuje holownikami lotniskowymi [10].

Lotnisko znajduje się na wysokości 106 m. n.p.m. [11]. Część południowa na przeważającym obszarze jest piaszczysta, natomiast część północna jest na terenem podmokłym [10].

Na lotnisku odbywają się koncerty i imprezy masowe [1], zwłaszcza samochodowe i motocyklowe [6].

Lotnisko zagrało w takich filmach jak Dwaj panowie N (1961), Przeciwko Bogom (1961), Spotkanie ze szpiegiem (1964), Zycie raz jeszcze (1964), Paryż-Warszawa bez wizy (1967), Lalka (1976) czy w serialach Jan Serce (1981) i 07 zgłoś się [46][47].

Aeroklub Warszawski

Aeroklub Warszawski (ul. Księżycowa #1) jest stowarzyszeniem miłośników sportów lotniczych. Działa w nim sześć sekcji: Samolotowa, Spadochronowa, Szybowcowa, Modelarska, Balonowa i Mikrolotowa [26]. Istnieje od 19 października 1927 roku, kiedy założono dwie sekcje samolotowe: szkolną i treningową oraz sekcję warsztatową. Pierwsze samoloty (Caudron G-3) aeroklub otrzymał od wojska. Na lotnisku Babice działa od 1977 roku [27]. Wtedy po raz pierwszy cywile mogli zbliżyć się do części wojskowej, m.in. do szczątków maszyn bojowych, które służyły lotniskowej straży pożarnej do ćwiczeń (uprzątnięto je w 1978 roku) [46].

Po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 roku działalność Aeroklubu została zawieszona. W 1982 roku wznowiono na lotnisku Warszawskie Zawody Samolotowe [27].

W 1994 roku Aeroklub Warszawski zorganizował po raz pierwszy na lotnisku Warszawski Festyn Lotniczy z wystawą sprzętu i pokazami lotniczymi [27].

W 2001 roku po przebudowie siedziby Aeroklubu została otwarta nowa sala wykładowo-konferencyjna z 40 miejscami, a w 2002 roku powstała nowa sala odpraw dla pilotów z pomieszczeniami dla Szefa Wyszkolenia i instruktorów [27].

Wśród członków Aeroklubu znani są m.in. Pelagia Majewska, 17-krotna rekordzistka świata w szybownictwie oraz wicemistrz świata w modelarstwie z 1961 roku Jerzy Koniński [39].

Automobilklub Polski

We wschodniej części lotnika (ul. Powstańców Śląskich #127) znajduje się siedziba Automobilklubu Polskiego. Centralne miejsce zajmuje trzykondygnacyjny budynek. Ma on owalny kształt, a z północnej strony kaskadowo ścięte kondygnacje, przez co przypomina statek lub parowóz. Dolna kondygnacja jest nieco cofnięta z witrynowymi oknami rozdzielonymi półkolistymi ryzalitami. Poziome ciągi okien na piętrach podkreśla dodatkowo pas ciemniejszej elewacji, nawiązując do modernizmu. Na drugiej kondygnacji znajduje się od południa balkon, a od północy taras.

Obok budynku mieszczą się: parterowa siedziba Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego oraz siedziba Akademii Jazdy Opla.

Na końcowej części pasa startowego działa funkcjonujący przy Automobilklubie Autodrom Bemowo. Posiada tor wyścigowy z płytami poślizgowymi [54]. Dalszą część pasa startowego stanowi tzw. Rozeta Wróbla, czyli trasa wyścigowa na której kierowca robi dwa okrążenia: ósemkę oraz klepsydrę, łącznie 24 różne zakręty [56]. Od strony ulicy znajduje się duży parking.

W budynku automobilklubu oprócz pomieszczeń biurowych znajduje się siedem nowoczesnych klimatyzowanych sal konferencyjnych (20-325 m2), mogących pomieścić 10-250 osób. Jest również przestronne foyer, mobilna szatnia i winda. Obiekt dysponuje własnym zapleczem kuchennym [53].

27 września 2019 roku dyrektor FSO Edward Pietrzak oraz dyrektor OBRSO i kierowca rajdowy Andrzej Jaroszewicz otworzyli tu Muzeum Polskiego Fiata. Wystawa powstała z inicjatywy Andrzeja Wozniaka, który został dyrektorem. W dniu otwarcia zgromadzono 33 egzemplarze Polskiego Fiata 125, Poloneza i Fiata 126p, w tym samochody z kierownicą po prawej stronie, pickupy, kombi, kabriolety, radiowozy i karetkę pogotowia [49]. W lutym 2020 roku muzeum liczyło 140 pojazdów [50].

Automobilklub Polski to stowarzyszenie, którego celem jest upowszechnianie kultury motoryzacyjnej, popularyzowanie sportów motorowych, turystyki motorowej oraz zasad bezpieczeństwa ruchu drogowego [52].

Pierwszą siedzibą był hotel Bristol w Warszawie (1909–1911). W 1911 roku przeniesiono ją do hotelu Europejskiego, a w 1912 roku do lokalu przy ul. Ossolińskich 6. W 1929 roku zakupiono na siedzibę budynek przy ul. Szucha 10 [52]. Po II wojnie światowej rozpoczęto gościnnie działalność w siedzibie Państwowego Urzędu Samochodowego przy pl. Narutowicza 5. W 1947 roku Automobilklub przeniósł się na ul. Madalińskiego 37, a w 1948 roku zajął lokal przy ul. Nowy Świat 35 (w pałacu Hołowczyca, odbudowanym wspólnym wysiłkiem oddziałów Automobilklubu), gdzie mieścił się do 1953 roku (zmieniając w międzyczasie nazwę). Oddział Motorowy PZM przeniósł się na Nowy Świat 62, a w 1958 roku, ponownie jako Automobilklub przeniósł się na ul. Jezuicką 1/3, skąd wywędrował w 1960 roku do szpitala na Ujazdowie przy ul. Górnośląskiej 45. Rozpoczęcie budowy w 1971 roku Trasy Łazienkowskiej wymusiło przeniesienie się na dwa lata do lokalu mieszkalnego ul. Nowogrodzkiej 46. W 1973 roku klub powrócił do odzyskanej siedziby przy ul. Nowy Świat 35. Od stycznia 1974 roku prowadzono odbudowę na potrzeby siedziby klubu kamienicy przy ul. Pańskiej 85, gdzie przeniósł się on w 1992 roku [55]. W 2014 roku Automobilklub Polski przeprowadził się do tymczasowego obiektu w al. Jerozolimskich, a w 2015 roku wreszcie do obecnej siedziby na Bemowie [51].

Kolejni prezesi Automobilklubu Polskiego to ks. Władysław Drucki-Lubecki (w 1909 roku), ks. Zdzisław Lubomirski (w 1921 roku), hr. Karol Raczyński (od 1921 roku), Stanisław Grodzki (od 1923 roku), hr. Karol Raczyński (od 1928 roku), Julian Piasecki (od 1935 roku do 1939 roku), Mieczysław Skotnicki (od 1947 roku), Piotr Jaroszewicz (od 1949 roku do 1950 roku), Michał Żymierski (od 1957 roku), Henryk Gałecki (od 1959 roku), Konrad Modrakowski (od 1968 roku), Józef Modecki (od 1974 roku), Marek Barański (od 1997 roku), Longin Bielak (w 2004 roku), Romuald Chałas (od 2004 roku) [52].

Narodziny automobilizmu na terenie Polski przypadają pod koniec XIX wieku, kiedy na terenie ówczesnego Królestwa Polskiego pojawił się samochód z silnikiem benzynowym. Pionierem był Stanisław Grodzki, który w 1897 roku sprowadził 3.5-konny samochód Peugeot [55]. Pomysł założenia stowarzyszenia zrzeszającego kierowców powstał w 1908 roku [52]. 7 grudnia 1909 roku w Hotelu Bristol odbyło się zebranie założycielskie Towarzystwa Automobilistów Królestwa Polskiego. Jako założyciele podpisali się Antoni Borzewski, Kazimierz Olszowski i Adrian Chełmicki. W skład zarządu weszli też Karol hr. Raczyński, Piotr Lubicz-Strzeszewski i August hr. Zamoyski. Prezesem został Władysław ks. Drucki-Lubecki, a sekretarzem generalnym Stanisław Grodzki [55]. Była to organizacja o charakterze towarzyskim i skupiała miłośników i pionierów motoryzacji [52]. Był to elitarny klub, w gronie 141 członków w 1913 roku działało 52 arystokratów [55]. W 1912 roku wydano pierwszą mapę samochodową Królestwa Polskiego. Pierwszą samodzielnie zorganizowaną imprezą był rajd Warszawa-Łódź-Radom-Puławy-Lublin-Warszawa na dystansie 282 wiorst [52].

W czasie I wojny światowej przy klubie działało Polskie Towarzystwo Pomocy Sanitarnej oraz filia Towarzystwa Pomocy Jeńcom Słowianom, z której wyłoniło się Towarzystwo Pomocy Jeńcom Polakom [52].

W 1920 roku stowarzyszenie zostało przyjęte do Międzynarodowego Związku Automobilklubów Uznanych [52]. Towarzystwo wydawało miesięcznik „Auto”. W 1921 roku Towarzystwu nadano nazwę Automobilklub Polski [55]. Organizowane były imprezy samochodowe, zwane Rajdami (Turystycznymi) Automobilklubu Polski. W 1927 roku do nazwy rajdu dodano słowo „Międzynarodowy”, a sam rajd stał się rywalizacją firm samochodowych i kierowców zawodowych [55]. W 1928 roku z inicjatywy Komisji Sportowej powołano Elitę Polskich Jeźdźców Automobilowych. 1 kwietnia 1936 roku Automobilklub Polski z upoważnienia ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Ministerstwa Komunikacji rozpoczął przeprowadzanie egzaminów na kierowców, organizując placówki egzaminacyjne na terenie całego kraju. Pierwszym nauczycielem i egzaminatorem był inżynier Witold Rychter (egzaminował m.in. premiera Polski Kazimierza Bartla) [52].

W 1948 roku powołane zostało do życia Biuro Porad Technicznych i Ekspertyz Samochodowych. Nastąpiła era Jednodniowych Jazd Konkursowych i Rajdów Patrolowych [55], jednak 30 stycznia 1950 roku Automobilklub Polski przestał istnieć z powodów politycznych. Na jego bazie utworzono Polski Związek Motorowy [52]. Warszawscy automobiliści skupieni byli kolejno w Warszawskiej Okręgowej Sekcji Samochodowej PZM (1951-1952), Oddziale Motorowym PZM (1952-1955) i Automotoklubie PZM Warszawa (1955-1957) [55]. Po odwilży politycznej, w 1957 roku powstał Automobilklub Warszawski, który przejął tradycję i zadania Automobilklubu Polskiego [52].

We wrześniu 1963 roku w Automobilklubie Warszawa została wręczona 5000. legitymacja członkowska, przez co był to najliczniejszy klub samochodowy w Polsce. Wśród zrzeszonych było około 1400 inżynierów i techników, 430 kierowców zawodowych, 370 lekarzy, 370 rzemieślników, 175 prawników, 125 dziennikarzy, 175 osób reprezentujących świat artystyczny oraz 75 naukowców. Największą imprezą sportową organizowaną przez Automobilklub był Rajd Warszawski, organizowany od 1962 roku. Drugim co do wielkości był Rajd Barbórki, organizowany od 1972 roku. Początkowo Rajd Barbórki rozgrywano na lotnisku na Bemowie, później na drogach dojazdowych Toru Wyścigów Konnych na Służewcu, następnie w Miasteczku Ruchu Drogowego Automobilklubu przy ul. Gwiaździstej i na nadwiślańskich szutrach ze słynną próbą górską rozgrywaną na wiadukcie Markiewicza [55].

W 1988 roku nastąpiła zmiana nazwy klubu na Automobilklub Polski - Warszawa. Przywrócenie klubowi historycznej nazwy Automobilklub Polski bez „dopisku” Warszawa miało miejsce 3 grudnia 1992 roku [55].

W lutym 1996 roku Automobilklub Polski otrzymał bezpłatnie w wieczyste użytkowanie na 99 lat od Skarbu Państwa działkę na lotnisku na Bemowie o powierzchni ponad 6 ha, z przeznaczeniem na cele o charakterze oświatowo-wychowawczym i sportowo-rekreacyjnym. Najpierw zostało tam przeniesione Młodzieżowe Miasteczko Ruchu Drogowego i rozpoczęto budowę Wojewódzkiego Ośrodka Egzaminacyjnego Kierowców oraz toru dla Szkoły Doskonalenia Jazdy. Prace koordynowała spółka Automobilklub Polski - Sport. Organizowano imprezy sportowe, wynajmowano pomieszczenia i powierzchnie reklamowe. Aby usprawnić tę działalność, zawarto porozumienie Automobilklubu z firmą Autorex, która jednak zbankrutowała, w wyniku czego klub stracił 2 mln zł. W 2002 roku została powołana Akademia Jazdy z autodromem posiadającym certyfikat PZM, a w 2006 roku wydzierżawiono teren dla Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego Warszawa. W 2008 roku powołano Komisję Modelarstwa Kołowego, a na klubowym autodromie zbudowano dwa tory dla zdalnie sterowanych aut wyścigowych: offroadowy i onroadowy [55].

W 2007 roku Komisja Inwestycyjna klubu zwróciła się do czterech biur projektowych o złożenie ofert na nową siedzibę klubu na Bemowie [55]. W 2008 roku Zarząd Automobilklubu Polski wybrał projekt i rozpoczął prace przygotowawcze. Budowa rozpoczęła się 9 sierpnia 2012 roku wmurowaniem kamienia węgielnego, a 13 grudnia 2015 roku odbyło się uroczyste otwarcie nowej siedziby [51].

Obiekty, pomniki, tablice:

W północnej części lotniska znajdują się hangary i zabudowania Aeroklubu Warszawskiego. Na południe od nich są dwa równoległe pasy startowe z wieżą kontroli lotów w południowo-zachodnim narożniku. Wschodni fragment betonowego pasa jest wykorzystywany na tory próbne przez Automobilklub Polski, którego siedziba jest obok. Dalsze hangary znajdują się wzdłuż długiej drogi kołowania prowadzącej na południe.

Pasy startowe

Lotnisko dysponuje obecnie betonową drogą startową 10R/28L o wymiarach 1301 m × 90 m (Główna Droga Startowa, GDS) [1] o grubości 25 cm oraz położonym równolegle w odstępie 30 m [3] pasem trawiastym 10L/28R o wymiarach 1000 m × 150 m [1] na podłożu piaszczystym pokrytym cienką warstwą czarnoziemu. GDS posiada czołowe pasy bezpieczeństwa o wymiarach 60 m x 115 m oraz boczne pasy bezpieczeństwa o szerokości 15 m po północnej stronie i 50 m po południowej stronie od krawędzi betonu [3]. Na lotnisku działają światła GDS (krawędziowe światła białe na odcinku 1200 m), światła wejściowe zezwalająco-zabraniające i światła przeszkodowe [4].

Drogi kołowania (DK) znajdują się po południowej stronie dróg startowych. Wykonane są z betonu na podsypce piaskowej [3]. Ogólna długość dróg kołowania wynosi 3500 m, a szerokość 18 m. Droga kołowania Alfa "A1 i A2" odchodzi skośnie od środkowej części GDS do hangaru nr 5 i dalej wzdłuż kolejnych hangarów. Droga kołowania Bravo "B1 i B2" odchodzi prostopadle w lewo i w prawo na zachodnim końcu pasa startowego od progu "10" GDS do drogi kołowania "D1", znajdującej się na południu. Droga kołowania Charlie "C" odchodzi prostopadle po wschodniej stronie pasa w prawo od progu "28" GDS do drogi kołowania "D2". Droga kołowania Delta "D1 i D2" położona jest równolegle do pasów startowych [3].

Płyty postojowe

Na terenie lotniska wydzielono pięć płyt postojowych. Płyta postojowa nr 1 zlokalizowana jest obok Centrum Kontroli Lotów przy drodze kołowania "B2" po jej obydwu stronach, zadarniona o podłożu piaszczystym, pokrytym cienką warstwą czarnoziemu. Płyta postojowa nr 2 zlokalizowana jest przy północnych hangarach, na terenie użytkowanym przez Lotnicze Pogotowie Ratunkowe, o podłożu zróżnicowanym, częściowo betonowym i zadarnionym. Płyta postojowa nr 3 zlokalizowana jest obok płyty nr 2, na terenie użytkowanym przez Aeroklub Warszawski, o podłożu zróżnicowanym, częściowo betonowym i zadarnionym. Płyta postojowa nr 4 o podłożu betonowym zlokalizowana jest przed hangarem nr 4. Płyta postojowa nr 5 o podłożu betonowym zlokalizowana jest przed hangarem nr 5, użytkowanym przez Zarząd Lotnictwa Policyjnego [4]. Betonowe płyty postojowe znajdują się też przy hangarach 6 i 7.

Lotnisko dysponuje stacją paliw obok płyty postojowej nr 1 [10]. Płyta prób lotniska jest zlokalizowana i oznakowana okręgiem o średnicy 40 m na płaszczyźnie betonowej w środkowej części drogi kołowania B1 [4]. Z pasem startowym 10L/28R sąsiaduje od północy trawiasty kwadrat postojowy dla szybowców.

Hangary

Hangary na terenie lotniska znajdują się w dwóch częściach: na północy, równolegle do DS 10L/28R oraz na południu wzdłuż drogi kołowania A2. W części północnej jest siedem hangarów, oraz sześć budynków innego typu. Cztery zachodnie hangary, w tym dwa połączone oraz dwa budynki biurowe należą do HEMS Lotnicze Pogotowie Ratunkowe. Są tu też trzy lądowiska dla śmigłowców. Kolejne dwa hangary należą do Aeroklubu Warszawskiego, zachodni jest hangarem samolotowym, a wschodni szybowcowym. Ostatni wschodni hangar i sąsiadujący z nim budynek biurowy należą do prywatnej firmy lotniczej IBEX. Jest tu też kolejne, czwarte lądowisko dla śmigłowców. Dalsze budynki należą m.in. do Aeroklubu Warszawskiego oraz Zakładu Napraw i Budowy Sprzętu Latającego i Pływającego YALO.

Wzdłuż drogi kołowania A2, biegnącej między okolicznymi zabudowaniami na południu terenu znajdują się cztery hangary. Są to hangar nr 4 obsługujący General Aviation, hangar nr 5 (zajmuje go zapewne Policja [46]), hangar nr 6 obsługujący Goldwings Flight Academy, oraz hangar nr 7 Wydziału Mechatroniki i Lotnictwa WAT. W tym ostatnim znajduje się sala ćwiczeniowa, laboratoria z dostępem do helikopterów i samolotów. Przed hangarem stoją Mig-29, Ts-11 Iskra, PZL 130 Orlik, Mig-21, Jak-40, Su-22, Mi-2 [15].

W budynku przy zakręcie drogi kołowania nr 2, pomiędzy hangarami 4 i 5 mieściła się pierwotnie według źródeł siedziba Wojskowej Służby Wewnętrznej i zapewne kontrwywiadu. Budynek ma na dachu niewielką nadbudówkę w kształcie wieży, a od strony drogi kołowania podwójne, duże drzwi garażowe oraz betonowe płyty ułożone z niewielkim spadkiem. Dalej na zachód mieściła się wartownia i areszt. Obecnie jest to najpewniej siedziba straży pożarnej [46].

Wieża Kontroli Lotów

Wieża kontroli lotów znajduje się na południowy zachód od pasa startowego. Pięciokondygnacyjna wieża jest połączona przejściem na pierwszej kondygnacji z dwukondygnacyjnym budynkiem na planie prostokąta. Ostatnie piętro wieży jest wysunięte, z witrynowymi oknami i z tarasem. Obok wieży znajduje się parking.

Mieści się tu również Zeppelin Cafe [18].

Obecną siedzibę portu lotniczego wraz z wieżą oddano do użytku około 1981 roku [46].

Obok wieży mieściło się dawniej stanowisko do przestrzeliwania broni pokładowej (m.in. testowano tu działka 25mm Limów), a od końca lat 60-tych XX wieku teren funkcjonował jako strzelnica. Obecnie kulołap wykorzystywany jest m.in. przez posiadaczy wiatrówek i ASG. Tworzy go ziemne, dosyć wysokie obwałowanie z trzech stron, z niższymi ramionami i nieco wyższym nasypem je łączącym. Za nasypem umieszczono na wszelki wypadek solidny betonowy kulołap. Jest też żelbetowa struktura w południowym ramieniu obwałowania, która umożliwia szybkie podejście z boku do nasypu, do miejsca gdzie umieszczano cele (bez konieczności biegania wzdłuż toru strzału). Zawiera również małe bunkropodobne pomieszczenie z okienkiem skierowanym na nasyp, pod którym znajduje się podobnych rozmiarów wnęka. Być może z tego stanowiska obserwowano "na żywo" rezultaty strzelania [46].

Jakieś 50 metrów za strzelnicą, w głębi lasu położony jest zagłębiony obiekt, przypominający schron lub skład. Północny bok jest zamknięty wąskim okopem, do którego schodzi się schodkami, mając nad głową betonowy daszek. Ze ściany okopu poprowadzony został wąski tunel do wyjścia na przeciwległym (południowym) krańcu obiektu [46].

Obok wieży znajdowało się też stanowisko badań ciągników Ursus, które jeździły po torze prób w kształcie okręgu. W środku okręgu znajdowało się urządzenie sterujące od którego odchodziły "lejce" prowadzące do kierownicy. Ponieważ co kilka metrów traktor najeżdżał na sztuczne nierówności, jazdy musiały odbywać się bez udziału kierowcy [46].

XVIII wiek i wcześniej:

Szwedzkie Wzgórza

Na pograniczu dzisiejszych Bielan i Bemowa znajdowały się tzw. Szwedzkie Góry. Powstały zapewne w procesie wędrowania wydm od strony Puszczy Kampinoskiej [9]. Ciągnęły się od ul. Broniewskiego do ul. Radiowej, ich główna część znajdowała się na terenie lotniska i ogródków działkowych [29]. Miały kształt podkowy [34] i wznosiły się na 113 m n.p.m [35].

Obszar w średniowieczu wchodził w skład tzw. dóbr rycerskich [29]. W czasie potopu szwedzkiego był tu poligon armii Gustawa Adolfa [34]. Powstały wówczas potężne umocnienia ziemne [33], z których korzystali m.in. Prusacy pod dowództwem króla Fryderyka Wilhelma II, przystępując do oblężenia Warszawy [34] podczas powstania kościuszkowskiego [31]. Polski atak księcia Józefa Poniatowskiego w nocy z 9 na 10 sierpnia 1794 roku zakończył się zdobyciem Szwedzkich Gór. Polacy usypali tam trzy wysunięte punkty obrony, które były połączone ze sobą wilczymi dołami. 25 sierpnia Prusacy pod dowództwem gen. Friedricha Götza uderzyli na Szwedzkie Góry. Obrońcy zdołali wystrzelić zaledwie trzy razy, zanim przeszło do walki na bagnety. Wynikiem potyczki było wyparcie powstańców. W kolejnych walkach teren przechodził z rąk do rąk [34].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Ruchy wojsk podczas insurekcji

[1794] Ruchy wojsk podczas insurekcji (źródło)

XIX wiek:

Na początku XX wieku na terenie Górek Szwedzkich zlokalizowano pole wzlotów dla areoplanów armii rosyjskiej. Był to teren poza granicami Warszawy [23].

Po wejściu armii niemieckiej do Polski w 1916 roku stworzono tu prowizoryczny pas startowy dla samolotów II Rzeszy [7], które stacjonowały tu do 1918 roku [23].

Okres międzywojenny:

Po odzyskaniu niepodległości lotnisko przejęło odrodzone Wojsko Polskie. Na nim prowadzono znaczną część prób lotniczych samolotów eksploatowanych w Polsce, głównie w zakresie strzelań powietrznych. W 1919 roku władze polskie ulokowały na terenie lotniska instytuty zajmujące się lotnictwem [23], m.in. Instytut Badań Techniki Lotniczej przy dzisiejszej ul. Księcia Bolesława 6 [10].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Teren lotniska

[1933] Teren lotniska (źródło)

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:

W 1939 roku lotnisko zostało zbombardowane przez niemieckie lotnictwo i do końca wojny było niemal nieużywane [23]. Mogło być wykorzystywane jako lotnisko trawiaste, choć brak szczegółowych danych [9]. Podobno stacjonowały tu jednostki transportowe i rozpoznawcze Luftwaffe, m.in. Ju-52 [46].

6 stycznia 1940 roku Niemcy dokonali mordu na Szwedzkich Górach [30], najpewniej na terenie obecnego lotniska [29]. Podczas prac ekshumacyjnych Polskiego Czerwonego Krzyża w 1947 roku odnaleziono zbiorową mogiłę kryjącą 96 ciał (w tym jednej kobiety). Udało się ustalić tożsamość trzech zamordowanych: Władysława Guteszusta, Mariana Gutowskiego (Sutowskiego) oraz Kazimierza Makowskiego. Zwłoki przeniesiono na cmentarz w Palmirach [30].

W 1945 roku na terenie lotniska od ul. Korfantego znajdował się wrak latającej fortecy B-17. Był to zapewne B-17G 8 Armii Amerykańskiej USAAF, dokonującej zrzutów w ramach operacji Fireball (Frantic IV), zestrzelony 18 września 1944 roku, który wylądował przymusowo na lotnisku w Babicach. Zestrzelenia mógł dokonać Guenther Josten z jednostki JG 51, a dowódcą załogi samolotu mógł być F.E. Atkins [11].

Rosjanie po zdobyciu Warszawy w 1945 roku umacniali okopy w Szwedzkich Górach drewnianymi elementami, jakie udało im się znaleźć w okolicznych zabudowaniach [36].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Teren Lotniska Bemowo

[1939] Teren Lotniska Bemowo (źródło)

Odbudowa stolicy:

Tuż po II wojnie światowej łatwiej było zobaczyć na zalesionych ugorach lotniska łosia, sarny czy dziki, niż samolot. Te bazowały wówczas na niedalekich Bielanach [46].

W 1945 roku władze zdecydowały o przekazaniu terenu wojsku w celu odciążenia Okęcia oraz likwidacji mniejszych lotnisk np. Lotniska Bielany. Powołano Centralne Wojskowe i Rządowe Lotnisko Warszawa-Boernerowo [23]. W 1946 roku rozpoczęto rozbudowę [7], która przeciągnęła się do 1950 roku. Zatrudniono do pracy m.in. 2000 niemieckich jeńców wojennych (doprowadzani byli na teren budowy z pobliskiego obozu w Grotach [10]) [23], a po 1948 roku [14] junaków Służby Polsce [23]. Budową dowodził kpt. Zygmunt Zymuntowicz [14]. W 1947 roku wybudowano pierwszą utwardzoną drogę startową [10]. Ostatecznie powstało lotnisko dla samolotów odrzutowych [9] poza granicami administracyjnymi Warszawy. Administracyjnie był to teren Gminy Blizne, której urząd mieścił się w Starych Babicach, stąd otrzymało nazwę Lotnisko Babice. Oficjalnie lotnisko przekazano do eksploatacji w styczniu 1951 roku, jednak infrastruktura była wówczas jeszcze niedokończona [10].

Oprócz wojska polskiego było tu centrum stacjonowania oddziałów sowieckich wspierających utrwalanie władzy komunistycznej w PRL. Lotnisko zapewniało niezależne od Lotniska Okęcie połączenie z Moskwą. Sowieci nie informowali Polaków o zamiarze wykonania jakiegoś przelotu [10]. Cywilni mieszkańcy zostali wysiedleni, a w ich miejsce zakwaterowano wojskowy personel lotniska [28]. W 1945 roku obszar dzisiejszego Bemowa został utajniony, a postronne osoby były legitymowane. Brak munduru lub towarzystwa osoby umundurowanej zwiastował kłopoty. Żołnierze mieli własne stołówki, kantyny i sklepy. Wokół lotniska ustawiono kilka baterii artyleryjskich, do obiektów doprowadzono nową bocznicę kolejową [10]. Oprócz nazw Bemowo, Babice albo Boernerowo istniała jeszcze nazwa Abażur, która stanowiła tajne hasło wywoławcze tego lotniska (Dalsza Radiolatarnia Prowadząca jeszcze w 1987 roku jako identyfikator nadawała litery AR [26]). Teren był ściśle tajny do 1957 roku [7].

Pierwsze radzieckie odrzutowce lądowały na Babicach jeszcze przed zakończeniem budowy, gdy tylko pasy zostały wybetonowane na początku 1950 roku. Samoloty natychmiast kołowały w południowo-zachodni rejon lotniska, niewidoczny dla cywilów [7].

Koncentrowało się tu polskie wojskowe szkolenie lotnicze [14]. Lotnisko przeznaczono na bazę 5 Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego (DLM) Wojska Polskiego [10]. Na Lotnisko w 1948 roku [14] przeniesiono 1 Myśliwski Pułk Lotniczy (MPL, który wykorzystywał takie samoloty jak Jak-11, Po-2, Jak-9P i Jak-9W) z Modlina. Jego dowódcą był Aleksander Bystrow. W 1951 roku dostarczono tu pierwsze trzy szkolno-treningowe maszyny Jak-17W oraz 30 samolotów Jak-23. 20 marca 1951 pułk przeszedł od szkolenia na samolotach tłokowych do szkolenia na samolotach odrzutowych. Przeniesiono też tymczasowo 2 MPL w celu przeszkolenia na Jakach-23, który następnie przeniesiono do Łęczycy. Na początku sierpnia 1951 roku przystąpiono do formowania 13 PLM, jednocześnie zmieniając nazewnictwo MPL na PLM (Pułki Lotnictwa Myśliwskiego). W lipcu 1951 roku rozpoczęto dostawy myśliwców MiG-15 i MiG-15 UTI. W grudniu 5DLM dysponowała 60 MiG-15 i 4 MiG-15 UTI, które rozdzielono pomiędzy oba pułki [10]. W 1952 roku 13 PLM przebazowano do Leźnicy Wielkiej. Stacjonował tu również w latach 1951-1957 31 PLM, przeniesiony następnie do Łasku [14]. W Mielcu w połowie 1952 roku uruchomiono produkcję seryjną licencyjnych MiG-15 pod nazwą Lim-1 (Licencyjny Myśliwiec), a we wrześniu pierwsze samoloty dostarczono na Lotnisko Bemowo. W drugiej połowie 1955 roku do Polski dostarczono pierwszą partię 12 myśliwców MiG-17 PF, tworząc z nich pierwszą w Polsce jednostkę przechwytującą: 21 Samodzielną Eskadrę Pościgową. W 1957 roku włączono ją do 1PLM. W lipcu 1957 roku 1 PLM przebazowano na lotnisko w Janowie koło Mińska Mazowieckiego. W ten sposób na Lotnisku Bemowo zakończyła się era bojowych pułków lotniczych [10]. 5 DLM został przekształcony w 1957 roku w 1 Korpus OPL OK [14].

Była to też baza 15 DLB lotnictwa bombowego (7 i 33 PLB), uzbrojona w Iły-28, która zapewne w 1953 roku przeniesiona została do Modlina [14]. W 1951 roku uruchomiono w pobliżu lotniska Wojskową Lotniczą Bazę Remontową (obecnie ul. Księcia Bolesława 1/3) [10]. Stacjonowała tu również 42 Eskadra Lotnictwa Łącznikowego, 103 Pułk Lotnictwa MSW [24] i 1 Brygada Radiotechniczna [46].

Od samego początku bazowała tu jednostka lotnicza podległa pod Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego, która powstała na bazie Samodzielnego Batalionu Szturmowego, sformowanego w 1943 roku, który 21 marca 1944 roku został przekształcony w Polski Samodzielny Batalion Specjalny, który z kolei przekształcono Brygadę Wojsk Wewnętrznych. Jednostka dysponowała samolotami transportowymi Li-2, Po-2, Ił-12, a jej zadaniem była ochrona, zaopatrywanie i konwojowanie. Działała również w celu likwidacji polskiego podziemia niepodległościowego, pierwszym doświadczeniem (również lotniczym) było sfałszowane referendum ludowe z 1946 roku. W połowie lat 60-tych XX wieku powołano do istnienia Nadwiślańskie Jednostki Wojskowe, które przejęły jednostki KBW [10].

W dobie świetności na lotnisku stacjonowały m.in.: bombowce Ił-28, MiG-15, An-2, Jak-12, Bies, Lim-5, Lim-5m, Lim-2, Jak-23, Jak-17, TS-11, Sm-1 (w pewnym okresie były najliczniejszym typem śmigłowca), Mi-2, Mi-8/17, Sm-2, Mi-4. Lądowały tutaj też Ił-14, An-12, Tu-104, MiGi-21, Boeing 707 [24]. Były pamiętające wojnę Jak-9, odrzutowe Jaki-23 zdolne lecieć 10 km nad ziemią, poniemieckie Strochy, wielkie radzieckie transportowce Li-2, stare dwupłatowce szkoleniowe Po-2 czy polskie Limy-6 bis, zdolne lecieć 1.1 tys. km/h [46]. Miejską legendą były tupolewy Tu-95 zdolne przenosić głowice nuklearne [38].

W latach 50-tych i 60-tych XX wieku można było obserwować spadochroniarzy, którzy trenowali w pobliskiej jednostce [7]. Piloci musieli wówczas obowiązkowo wyrobić limit skoków rocznie [4].

W 1956 roku na lotnisku Babice wylądowała delegacja radziecka z Nikitą Chruszczowem. Wizyta była związana z ustaleniem, czy wojska radzieckie miały wówczas rozpocząć tłumienie kontrrewolucji [23]. Ostatecznie interwencję zbrojną udało się zatrzymać, a Wiesław Gomułka został przewodniczącym KC PZPR [7].

24 lipca 1956 roku wylądował Tu-104, oficjalnie pierwszy samolot pasażerski z napędem turboodrzutowym, który przyleciał do Polski [7]. Podobno musiał przylecieć bez pasażerów i lądować z użyciem dwóch spadochronów hamujących [46]. Oprócz załogi na pokładzie była niewielka grupa pracowników biura OKB Tupolew. Przez trzy dni samolot obejrzało 100 000 warszawiaków, czyli co dziesiąty mieszkaniec Warszawy. Odlot nastąpił 27 lipca [10].

W 1959 roku ze względu na zbyt krótki pas startowy na Okęciu wylądował w Babicach obsługiwany przez linię lotniczą Trans World Airlines B707 Air Force Two [23], którym przyleciał ówczesny wiceprezydent USA Richard Nixon [23], który to leciał do Moskwy na otwarcie wystawy amerykańskiej [2].

Infrastruktura

W okresie największego rozwoju lotnisko, poza działającymi dwoma pasami startowymi, miało trzy wieże kontroli lotów i siedem hangarów [38].

Na lotnisko wiodły cztery bramy: od WATu i hangaru należącego do szkoły, od ul. Powązkowskiej (ul. Obrońców Tobruku to dawna betonowa jezdnia łącząca bramę z portem lotniczym), od Wojskowych Zakładów Lotniczych nr 4 tuż przed torami kolejowymi oraz od osiedla Boernerowo, na tyłach hangaru nr. 6. Jesienią 1979 roku zlikwidowano wartownię przy bramie od ul. Powązkowskiej i każdy mógł wjechać na lotnisko [46].

Lotnisko miało dwa betonowe pasy startowe, krzyżujące się ze sobą, stworzone specjalnie pod odrzutowce (było to pierwsze takie lotnisko w Polsce) [7]. Były one oznaczone numerami 05/23 oraz 10/28 [10].

Pas o kierunku 05/23 zbudowali zapewne Niemcy w czasie II wojny światowej. Miał wówczas około 1000 metrów. W okresie rozbudowy lotniska na przełomie lat 40/50 został wydłużony, poszerzony i połączony z nowym pasem [46]. Uzyskał wówczas wymiary 1950 m x 80 m [10]. Nie posiadał świateł progowych ani krawędziowych, nie było też radiolatarni. Pas od początku kolidował z Okęciem i od końca lat 60-tych XX wieku nie korzystały z niego już maszyny odrzutowe, a kilka lat później przestały korzystać pozostałe maszyny. W lipcu 1969 roku parkowały na nim śmigłowce prze defiladą. Podczas przygotowań do ostatniej w PRL-u defilady na 22 lipca 1974 pas imitował ul. Marszałkowską i pl. Defilad, ćwiczyły na nim czołgi, piechota, wojska zmechanizowane. Był również wykorzystywany do treningu zwalczania demonstracji. Od 1975 roku był jedynie miejscem parkingowym. W 1979 roku został przekształcony w ul. Powstańców Śląskich [46]. od siedziby Automobilklubu do ul. Radiowej [10]. Jeszcze w latach 90-tych XX wieku zamiast asfaltu jezdnię stanowiły betonowe płyty.

Dłuższy pas 10/28 w stanie szczątkowym istnieje do dziś. Wywiezienie setek tysięcy ton ziemi i gruzu podczas jego budowy zrealizowano na ok. 150 furmankach [46]. Znalazł się nawet obrotny rzemieślnik, który przy ul. Powązkowskiej otworzył dla nich kuźnię i warsztat naprawy wozów [24]. Wykop miał około metra głębokości [46], a pas osiągnął wymiary 2500 m x 90 m [10]. Na pasie znajdowały się światła podejścia, po 4 lub 5 w dwóch równoległych rzędach oddzielonych od siebie szerokością pasa. Na progu 28 nigdy nie istniała płaszczyzna postoju, jak na progu 10, co odróżniało Babice od innych lotnisk wybudowanych według radzieckiego wzorca. Pod koniec 1977 roku rozpoczęto układanie linii ciepłowniczych przecinających pas. Niedaleko krzyżówki usypano kilkumetrowe hałdy ziemi. Do startu wykorzystywano całą długość, natomiast do lądowania wyznaczono nowy próg. Rury układano pod pasem nie naruszając jego nawierzchni. Po niecałym roku wykopy zniwelowano i pas został skrócony o ok. 500-600 metrów (postawiono w poprzek niewysoką siatkę). W 1985 roku pas był już skrócony do 1300 metrów [46]. Pozostałe 900 metrów tej drogi nadal istnieje, lecz jest w użytkowaniu przez Automobilklub Polski [22].

Gdy konieczne było poderwanie całego pułku w jak najkrótszym czasie, startowano z obydwu pasów jednocześnie. Piloci podrywający maszyny z krótszego pasa musieli po oderwaniu przytrzymać je tuż nad betonem i uciekali w górę dopiero za "krzyżówką", natomiast operujący z pasa głównego od razu ostro nabierali wysokości [46].

Osiem dzisiejszych ulic Bemowa stanowiło drogi kołowania [7]. Od końca krótszego pasa startowego (skrzyżowanie ul. Powstańców Śląskich z ul. Radiową) wzdłuż ul. Radiowej prowadziła droga kołowania: na północ do znajdujących się tam hangarów oraz na południe, ul. Szadkowskiego i ul. Widawską, do wieży kontroli lotów. Do hangarów nr 1 i 2 prowadziła też z dłuższego pasa startowego droga kołowania dzisiejszymi ul. Osmańczyka i ul. Widawską, a następnie ul. Księcia Bolesława aż do zakładów lotniczych. Było też bezpośrednie połączenie wieży kontroli lotów z pasem startowym 5/23 [46].

Na Babicach w okresie świetności lotniska stało siedem pełnowymiarowych hangarów. Hangar numer 1 (przed 1979 rokiem parkowały w nim Sm-1, An-2, Jaki-12 zapewne należące do 42 Eskadry) i numer 2 znajdowały się przy dzisiejszej ul. Widawskiej, symetrycznie po obu stronach dawnego portu lotniczego z wieżą kontroli lotów. Obiekty funkcjonowały do 1979 roku. Dzisiaj jeden z hangarów to OSiR Bemowo, a po drugim (największym na lotnisku) pozostał pusty plac przy rondzie Legii. Dzisiejszy hangar WAT nosił numer 3, kolejny numer 4, dzisiejszy hangar policyjny miał numer 5, a hangar umieszczony za zakrętem drogi kołowania nr 6. Na końcu ul. Księcia Bolesława, na terenie Wojskowych Zakładów Lotniczych, był hangar nr 7. Po obu stronach tego hangaru były jednopiętrowe dobudówki z pomieszczeniami, biurami i sanitariatami. Był podzielony siatką, po lewej stronie mieściły się PWL (polowe warsztaty lotnicze) a po prawej tzw. Eskadra DWLot. Numerację hangarów zmieniono na obecną około 1970-1973 roku [46].

Przy budynku ul. Widawskiej 5 (obecnie jest to kwietnik pośrodku ronda), na przedłużeniu ul. Wolfkego znajdował się betonowy krąg dewiacyjny o średnicy około 10-12 metrów, zagłębiony w ziemi na głębokość ok. 3 metrów z obrotową, skośną, stalową ramą wewnątrz. Obok znajdowały się studzienki z napędem. Na krawędzi betonowego kręgu umieszczone były metalowe plakietki wyskalowane w stopniach. Służył do kalibrowania instrumentów magnetycznych (obracano samolot według wskazań instrumentów, mierzono odchylenie i korygowano instrumenty). Obrotnica istniała co najmniej do 1987 roku. Od strony lasu znajdował się budynek generatora zasilającego. Budynek zburzono w 1985 roku, a obecnie jest w jego miejscu parking ITWL [46].

Na dzisiejszym skrzyżowaniu pomiędzy ul. Osmańczyka 20 i 14 znajdowało się stanowisko do badania śmigłowców w zawisie. Miało kształt sześciokąta o średnicy ok. 30 metrów. W nawierzchnię wtopiono stalowe uchwyty do mocowania wiropłatów. Z drogą kołowania płytę łączyła wąska nitka betonu, ok. 50 metrowej długości. Jeszcze w 1978 roku testowano tam m.in. Mi-4 [46].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Tu-104 na lotnisku

[1956] Tu-104 na lotnisku (źródło)

Tu-104 na lotnisku

[1956] Tu-104 na lotnisku (źródło)

Teren lotniska

[1957] Teren lotniska (źródło)

Przygotowania do pokazów

[1957] Przygotowania do pokazów (źródło)

Lotnisko

[1957] Lotnisko (źródło)

Święto lotnictwa

[1957] Święto lotnictwa (źródło)

Przed defiladą

[1959] Przed defiladą (źródło)

Przed defiladą

[1959] Przed defiladą (źródło)

Płot lotniska

[1959] Płot lotniska (źródło)

Infrastruktura lotniska

[1959] Infrastruktura lotniska (źródło)

Przygotowania do pokazów

[1959] Przygotowania do pokazów (źródło)

Wizyta Richarda Nixona

[1959] Wizyta Richarda Nixona (źródło)

Wizyta Nixona

[1959] Wizyta Nixona (źródło)

Lim na pasie 10/28

[1959] Lim na pasie 10/28 (źródło)

Oczekiwanie na prezydenta Nixona

[1959] Oczekiwanie na prezydenta Nixona (źródło)

Czasy PRL-u:

Pasy i drogi kołowania wykorzystywano od lat 60-tych XX wieku do organizowania rajdów samochodowych. Jesienią 1965 roku odbywały się tu m.in. wyścigi samochodowe o puchar Warszawy czy Mazowsza [46]. Dojeżdżało się na nie bramą od ul. Powązkowskiej [46].

W latach 1966-1968 niemal stałym gościem bywały jeszcze Lim-6bis [46]. Na przełomie 1968-1969 roku z Babic zniknęły dziesiątki Limów parkujących na krótkim pasie, w okolicach obecnej ul. Radiowej. W dalszym ciągu latały maszyny tłokowe oraz pojedyncze odrzutowe, zapewne z klucza DWOPK [24]. Według miejskich legend na płycie lotniska w latach 60-tych XX wieku stało kilkadziesiąt latających makiet LiMów dla zmylenia wrogów [46].

Na Lotnisku Bemowo bazowały pierwsze sprowadzone do Polski śmigłowce Mi-1, a następnie Mi-4. Około 1965 roku Eskadra Lotnictwa Transportowo-Łącznikowego MSW została przekształcona w 103 Pułk Lotnictwa Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych MSW. Pułk doposażono w śmigłowce Mi-2, od 1977 roku w śmigłowce Mi-8 (21 egzemplarzy), a od 1989 roku w śmigłowce Mi-17 (4 egzemplarze). Do 1995 roku pułk samodzielnie zabezpieczał całą działalność lotniczą w resorcie, wykonując w pełnym zakresie zadania policyjne. Został rozformowany w 2000 roku, a sprzęt rozdysponowano do jednostek wojsk lądowych i policji, która przejęła 11 maszyn. Lotnictwo policji działalność zainaugurowało 9 maja 2001 roku. Siedzibą Wydziału Lotniczego ZL KGP w Warszawie pozostało Lotnisko Bemowo. Tutaj na stałe bazują: 3 śmigłowce Mi-8, dwa śmigłowce W-3 Sokół i jeden Bell-206 [10].

W 1967 roku na lotnisku był niezwykle entuzjastycznie witany Charles de Gaulle, prezydent Francji [38].

W 1977 roku lotnisko zaczął użytkować Aeroklub Warszawski, prze co nabrało częściowego charakteru cywilnego [24]. W 1979 roku krótszy z pasów startowych zamieniono na ul. Powstańców Śląskich, zlikwidowano drogi kołowania na południe od niego, tamtejsze hangary i bramy dojazdowe [38]. W latach 80-tych XX wieku, wojsko przekazało opuszczoną część terenów pod zabudowę mieszkaniową. Od tego okresu ma miejsce jawny konflikt interesów zarządców lotniska i mieszkańców [10]. Ponieważ mieszkańcy skarżyli się na hałas, zapadła decyzja o zmniejszeniu znaczenia portu lotniczego [38].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Hangar nr 4

[1960] Hangar nr 4 (źródło)

Hangar

[1960] Hangar (źródło)

Hangar

[1960] Hangar (źródło)

Płyta postojowa przy wieży

[1960] Płyta postojowa przy wieży (źródło)

Płyta lotniska

[1960] Płyta lotniska (źródło)

Dawna wieża kontroli lotów

[1960] Dawna wieża kontroli lotów (źródło)

Dawny hangar nr 2

[1960] Dawny hangar nr 2 (źródło)

Dawny hangar nr 2

[1960] Dawny hangar nr 2 (źródło)

Ul. Osmańczyka w kierunku do Piastów Śląskich

[1960] Ul. Osmańczyka w kierunku do Piastów Śląskich (źródło)

Hangar nr 5

[1960] Hangar nr 5 (źródło)

Przeciwko Bogom

[1961] Przeciwko Bogom (źródło)

Brama i biuro przepustek przy WZL4

[1961] Brama i biuro przepustek przy WZL4 (źródło)

Przeciwko Bogom

[1961] Przeciwko Bogom (źródło)

Życie raz jeszcze

[1964] Życie raz jeszcze (źródło)

Życie raz jeszcze

[1964] Życie raz jeszcze (źródło)

Spotkanie ze szpiegiem

[1964] Spotkanie ze szpiegiem (źródło)

Wyścigi na płycie

[1965] Wyścigi na płycie (źródło)

Lotnisko

[1969] Lotnisko (źródło)

Ćwiczenia ORMO na płycie lotniska

[1970] Ćwiczenia ORMO na płycie lotniska (źródło)

Ćwiczenia ORMO na płycie lotniska

[1970] Ćwiczenia ORMO na płycie lotniska (źródło)

Teren lotniska

[1977] Teren lotniska (źródło)

Po prawej stronie próg DS. 05 Nr 1 na kierunku 05/23

[1977] Po prawej stronie próg DS. 05 Nr 1 na kierunku 05/23 (źródło)

Wyścig o Grand Prix FSO na Lotnisku Babice

[1977] Wyścig o Grand Prix FSO na Lotnisku Babice (źródło)

Wyścig o Grand Prix FSO na Lotnisku Babice

[1977] Wyścig o Grand Prix FSO na Lotnisku Babice (źródło)

Lotnisko

[1981] Lotnisko (źródło)

Dawny pas startowy

[1984] Dawny pas startowy (źródło)

Przemiany 1989-2000:

Lotnisko Babice na mapach pojawiło się dopiero w 1991 roku, gdy przestało pełnić swoją wojskową funkcję [38].

W latach 90-tych XX wieku odbywało się około siedmiu startów i lądowań dziennie. 1/3 terenu zajmowała składnica samochodów Daewoo-FSO. Bazę lotnictwa sanitarnego tworzyło pięć samolotów i trzy helikoptery. W 1998 roku MSWiA zażądało 214 ha na lądowisko dla helikopterów [45].

Michael Jackson i park rozrywki

Od lat 90-tych XX wieku na płycie lotniska występowały gwiazdy. Najsłynniejszy był koncert Michaela Jacksona [1] 20 września 1996 roku. Był to jego jedyny koncert w Polsce, który zgromadził 120 tys. fanów [7]. Była to część trasy koncertowej HIStory World Tour, podczas której odbyły się 82 koncerty. Koncert w Warszawie był drugi pod względem liczby uczestników. Organizatorami byli RMF FM i Viva Art Music, a oficjalnym sponsorem MK Cafe. Patronat medialny objęły Gazeta Wyborcza i Polsat [45].

Jackson przyleciał do Warszawy 18 września o godz. 15:25. Na lotnisku dziennikarze państwowej Telewizyjnej Agencji Informacyjnej poszarpali się z ochroniarzami telewizji Polsat, która kupiła wyłączność na transmisję. W hotelu Marriott Jackson zarezerwował 67 pokoi (negocjacje z hotelem Bristol zakończyły się fiaskiem z powodu zbyt wysokiej ceny [45]), samemu mieszkając na czterdziestym piętrze. Jego pokój wyłożono drewnianym parkietem, aby mógł ćwiczyć taneczne kroki. Podczas zakupów towarzyszyły Jacksonowi dwa plutony policji [43].

Dekoracje koncertu przywieziono wcześniej trzema samolotami Antonow. Bilety kosztowały 30-50 zł. Na koncercie zakazano wnoszenia urządzeń rejestrujących. Koncert supportowali od 18:30 Formacja Nieżywych Schabuff i DJ Bobo. Jackson rozpoczął występ o 21:00 i zagrał m.in. "Scream", "The Way You Make Me Feel", "Smooth Criminal", "Heal The World", "Black or White", dwa razy "They Dont Care About Us", "Earth Song" (przy tej piosence odtworzył scenę zatrzymania kolumny czołgów na chińskim placu Tiananmen). Ok. 30% utworów było grane z playbacku [43].

Jackson podczas wizyty zaprzyjaźnił się z Jolantą i Jacquesem Tourel i zainteresował się naszym krajem jako miejscem do inwestycji. Ponownie przyleciał prywatnym odrzutowcem w maju 1997 roku. Pojawiła się idea Rodzinnego Parku Rozrywki (Michael J. Jackson Theme Family Park) na terenie lotniska Bemowo [40]. Sztucznie usypane i obsadzone lasem wzgórze miało odgrodzić teren od miasta. Park miał być podzielony na strefy. W największej elektronicznie ożywione figury miały przedstawiać postacie i wydarzenia z naszej historii np. uchwalenie Konstytucji 3 Maja. Najmłodsi mieli mieć swoją krainę z Bolkiem i Lolkiem, Smokiem Wawelskim, Sierotką Marysią i innymi postaciami z polskich bajek. W Summer Land miała być możliwość całorocznego wypoczynku na plaży i kąpieli w sztucznym morzu, a Winter Land miał umożliwiać jazdę na łyżwach i nartach. Kraina morza tworzyłaby ogromne akwarium, a w krainie kosmosu byłby dostępny symulator statku kosmicznego wprowadzającego w stan nieważkości [45]. Jackson nie obiecywał, że zainwestuje kapitał, ale chciał ściągnąć inwestorów [40]. Podpisano w ratuszu krótki list intencyjny, w którym Warszawa miała dać grunt, a Jackson nazwisko i pomysły [42]. Problem polegał na tym, że lotnisko było administrowane przez MON i MSWiA i chociaż MON się zgodził, ale to MSWiA Janusz Tomaszewski zablokował sprawę, tłumacząc że jest to lotnisko rezerwowe na wypadek jądrowego ataku terrorystycznego na Okęcie [40].

Mimo deklaracji Jacksona o miłości do Polski, planował on budowę takich centrów w Japonii, Brazylii, Francji, Włoszech, Suazi czy Irlandii [42]. Z kolei w Polsce wpłynął protest 30 posłów AWS przeciwko budowie parku (posłanka AWS Joanna Fabisiak oświadczyła, że Michael jest pedofilem i członkiem sekty scientologicznej), natomiast Komitet Ludzi Dobrej Woli zorganizował pod ratuszem w marcu 1998 roku demonstrację zwolenników inwestycji. Władze Warszawy zmęczone protestami postanowiły zbudować park pod Warszawą, jednak wzburzony krytyką Jackson oświadczył że nie jest tym już zainteresowany, a Warszawę wybrał tylko ze względu na więzi przyjaźni łączące go z prof. Markiem Kwiatkowskim (który oprowadzał go po Warszawie) i z państwem Tourel [45].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Lotnisko

[1992] Lotnisko (źródło)

Występ Jacksona

[1996] Występ Jacksona (źródło)

Sektory podczas koncertu Jacksona

[1996] Sektory podczas koncertu Jacksona (źródło)

Scena po koncercie Jacksona

[1996] Scena po koncercie Jacksona (źródło)

XXI wiek:

W 2000 roku Główny Inspektorat Lotnictwa Cywilnego zakazał wykonywania lotów nadlotniskowych, szkolnych i szybowców. Zakaz został cofnięty w 2001 roku [27].

W 2001 roku lotnisko zostało opuszczone przez Wojsko Polskie i przejęło je Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, które powołało zakład budżetowy Lotnisko Warszawa Babice. Uniemożliwiło to prowadzenie działalności gospodarczej nastawionej na zysk [10]. Lotnisko miało być wykorzystywane dla służb porządku publicznego, dyspozycyjnego lotnictwa wojskowego, lotniczego pogotowia ratunkowego oraz zabezpieczenia lotniczego wszystkich instytucji centralnych funkcjonujących w stolicy [13].

W 2005 roku stało się drugim lotniskiem Warszawy, wykorzystywanym głównie przez statki powietrzne General Aviation [10], jednak formalnie dalej było zarejestrowane jako lotnisko wojskowe [12]. Po wejściu do Unii Europejskiej udostępniono je dla przylotów z zagranicy i jednocześnie stało się przejściem granicznym (służba celna zjawia się, jeśli zostanie zgłoszone takie życzenie [13]), a z chwilą wejścia do strefy Schengen w 2008 roku samoloty z zrzeszonych państw przylatują bez zapowiedzi [10]. Może tu jednak przylecieć tylko właściciel samolotu ze swoimi gośćmi [13].

Urząd Lotnictwa Cywilnego wydawał zezwolenia na zakładanie przy lotnisku ośrodków szkolenia lotniczego [13]. Jest to obecnie mekka pilotów, uczy się tu ponad połowa polskich lotników [12].

W 2007 roku Urząd Lotnictwa Cywilnego stwierdził, że straż pożarna nie spełnia wymagań, co uniemożliwia dopisanie lotniska do rejestru lotnisk cywilnych [13]. W jej skład wchodzi dwuosobowa załoga, która ma do dyspozycji pojazd bojowy marki Jelcz [5], czyli samochód ratowniczy z cysterną na 6000 litrów wody ze środkiem pianotwórczym, ratowniczy zestaw hydrauliczny, rozpieraki czy piły do cięcia metalu. Taki standard zabezpieczenia umożliwia operacje jedynie małych samolotów do 2 ton i długości kadłuba do 9 metrów i [13].

Po przekroczeniu 10 tysięcy operacji w ciągu roku, lotnisko zostało zmuszone do zainstalowania stałego monitoringu hałasu [13]. Nie stwierdzono przekroczeń hałasu, pozostało ok. 10 dB zapasu [10]. Z uwagi na silną urbanizację okolicy i ochronę mieszkańców przed hałasem, wprowadzono jedyną w Polsce procedurę kręgu nadlotniskowego [1]. W 2008 roku na lotnisku odbywało się ok. 30 tys. operacji, a lotnisko zatrudniało 42 osoby. Jest to jedyne niekontrolowane lotnisko w Polsce, które posiada całodobową obsadę służb AFIS-u (służba lotniskowej informacji powietrznej) [13].

W związku z dużą przestrzenią i dobrą infrastrukturą na lotnisku organizuje się wydarzenia kulturalne z udziałem gwiazd popkultury. Występowała tu Madonna (2009 rok), AC/DC (2010), Iron Maiden (2011) czy Metallica (2012), miał też miejsce m.in. Sonisphere Festival (2010, 2011, 2012) [7].

Na lotnisku sporadycznie dochodziło do wypadków i katastrof, m.in. w 1993 roku [45] czy w 2012 roku [5]. Wielu mieszkańców ma narzeka na uciążliwość latających nad blokami awionetek, więc co jakiś czas pojawia się pomysł likwidacji [12].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Część północna

[2001] Część północna (źródło)

Część południowa

[2001] Część południowa (źródło)

Lotnisko Babice

[2006] Lotnisko Babice (źródło)

Hangar WAT

[2006] Hangar WAT (źródło)

Lotnisko

[2007] Lotnisko (źródło)

hangary w części północnej

[2007] hangary w części północnej (źródło)

Dawny hangar nr 2

[2007] Dawny hangar nr 2 (źródło)

Wieża

[2009] Wieża (źródło)

Podejście na kierunku 28

[2009] Podejście na kierunku 28 (źródło)

Podejście na kierunku 10

[2009] Podejście na kierunku 10 (źródło)

Dawny hangar nr 1

[2009] Dawny hangar nr 1 (źródło)

Dawna wieża kontroli lotów

[2009] Dawna wieża kontroli lotów (źródło)

Dawny hangar nr 2

[2009] Dawny hangar nr 2 (źródło)

Krąg dewiacyjny

[2009] Krąg dewiacyjny (źródło)

Lotnisko

[2010] Lotnisko (źródło)

Lotnisko

[2010] Lotnisko (źródło)

Lotnisko

[2010] Lotnisko (źródło)

Hangar nr 1

[2010] Hangar nr 1 (źródło)

Droga kołowania obok hangaru nr 1

[2010] Droga kołowania obok hangaru nr 1 (źródło)

Pas przy Powstańców Śląskich

[2010] Pas przy Powstańców Śląskich (źródło)

Miejsce krzyżowania się pasów

[2010] Miejsce krzyżowania się pasów (źródło)

Fragmenty drogi startowej wykorzystywane przez nauki jazdy

[2010] Fragmenty drogi startowej wykorzystywane przez nauki jazdy (źródło)

Krąg nadlotniskowy

[2011] Krąg nadlotniskowy (źródło)

Restauracja pod wieżą

[2011] Restauracja pod wieżą (źródło)

Restauracja pod wieżą

[2011] Restauracja pod wieżą (źródło)

Wjazd na lotnisko Babice

[2011] Wjazd na lotnisko Babice (źródło)

Strzelnica samolotowa

[2013] Strzelnica samolotowa (źródło)

Strzelnica samolotowa - teren

[2013] Strzelnica samolotowa - teren (źródło)

Strzelnica samolotowa - schron

[2013] Strzelnica samolotowa - schron (źródło)

Strzelnica samolotowa - schron

[2013] Strzelnica samolotowa - schron (źródło)

Strzelnica samolotowa

[2013] Strzelnica samolotowa (źródło)

Strzelnica samolotowa

[2013] Strzelnica samolotowa (źródło)

Hangar General Aviation

[2014] Hangar General Aviation (źródło)

Pas trawaisty

[2014] Pas trawaisty (źródło)

Płyta postojowa

[2014] Płyta postojowa (źródło)

Budynek główny lotniska

[2014] Budynek główny lotniska (źródło)

Wieża

[2015] Wieża (źródło)

Plan lotniska

[2016] Plan lotniska (źródło)

Hangary północne

[2016] Hangary północne (źródło)

Dawna strzelnica

[2017] Dawna strzelnica (źródło)

Płyta postojowa przy wieży

[2018] Płyta postojowa przy wieży (źródło)

Teren lotniska

[2019] Teren lotniska (źródło)

Opis przygotowano: 2020-05