Kościół św. Antoniego Marii Zaccarii


Kościół św. Antoniego Marii Zaccarii

Kościół ten powstał na przełomie XX i XXI wieku w miejscu dawnego gospodarstwa ogrodniczego. Jest to pierwsza po II wojnie światowej i siódma łącznie świątynia przy Trakcie Królewskim. Początkowo w tym miejscu miało powstać Centrum Kultury Włoskiej, na co jednak nie starczyło środków. Obecnie działa tu m.in. niepubliczne przedszkole oraz Dom Chleba oferujący darmowe posiłki i pomoc bezdomnym.

kościółkościółplac zabawplac zabawprzedszkoleprzedszkole

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Jana III Sobieskiego
  • Rok powstania:  1999-2003
  • Obszar MSI:  Stegny
  • Wysokość:   35 m
  • Funkcja:  sakralna
  • Styl:  historyzm (neo)
  • Związane osoby: Lorek Kazimierz Maria, Ratajski Grzegorz

Opis urbanistyczny:

Kościół przy al. Jana III Sobieskiego #15 jest pierwszym po II wojnie światowej, a łącznie siódmym kościołem przy Trakcie Królewskim [1]. Pracę duszpasterską prowadzą w nim Ojcowie Zgromadzenia Księży św. Pawła (Barnabici). Jest to ich pierwsza parafia w Polsce [4], pod wezwaniem św. Antoniego Marii Zaccarii. Do parafii należy także kaplica pod wezwaniem Miłosierdzia Bożego w Instytucie Psychiatrii i Neurologii [3].

Kompleks budynków ukształtowano w formie wielofunkcyjnej podkowy, otwartej na al. Sobieskiego z osiami prostopadłymi do Traktu Królewskiego. Kościół zlokalizowano w narożniku północno-wschodnim [1].

Świątynia ma kojarzyć się ze słoneczną Italią. Zaprojektowano ją na planie krzyża, z centralnie umieszczoną kopułą nad częścią ołtarzową. Na szczycie kopuły, na wysokości 35 metrów znajduje się latarnia. Obrzeża naw otaczają chóry dostępne z dwuwachlarzowych klatek schodowych. Tylną część kościoła zajmują: apsyda, zakrystie i kaplica Najświętszego Sakramentu. Oś główną z centralnie umieszczonym wejściem ustawiono prostopadle do Traktu Królewskiego. Wejścia boczne wyznaczają oś poprzeczną. Kościół ma 1200 m2 powierzchni użytkowej, kubaturę 14500 m3 i obliczony został na 450 miejsc siedzących. Bryłę świątyni umieszczono na wysokości 1.2 metra nad poziomem terenu. Pomiędzy kościołem i al. Sobieskiego zaprojektowano lekko pochyły plac przedkościelny o powierzchni ok. 900 m2, a wokół świątyni drogę procesyjną o szerokości czterech metrów [1].

Dom zakonny zlokalizowano za apsydą kościoła z dojściem od strony drogi procesyjnej. Wejście główne ustawiono na osi wejścia do zakrystii kościelnej. Budynek zaprojektowano na planie krzyża z centralnie umieszczonym otwartym holem. Posiada sześć poziomów użytkowych: przyziemie, cztery kondygnacje nadziemne oraz poddasze. Wielospadowy dach kryty blachą nawiązuje do bryły kościoła. Boczne ściany budynku wychodzą na park wewnętrzny i ogród. Dom zakonny zajmuje ok. 800 m2 powierzchni działki [1]. Mieszkają i pracują w nim ojcowie Barnabici oraz zakonnice ze zgromadzenia Córek Matki Bożej Opatrzności [10].

Obiekty, pomniki, tablice:

Przez posesję przebiega linia wysokiego napięcia.

Dom Chleba

Dom Chleba to działający od 2000 (2002) roku [8] punkt charytatywny, w tym czynna w okresie jesienno-zimowym stołówka dla ubogich i bezdomnych, druga co do wielkości po stołówce ojców Kapucynów przy ul. Miodowej. Dziennie wydaje 150 gorących posiłków. Wolontariusze rozdają ubogim i bezdomnym suchy prowiant, odzież i buty [10], zapewniają też opiekę medyczną i porady prawne. Najbardziej znane są jednak Wigilie dla bezdomnych. Dom jest otwarty i działa przez 7 dni w tygodniu. Utrzymuje się wyłącznie z datków i darowizn od wiernych [8].

Przedszkole Dzieciątka Jezus

W dziesiątą rocznicę utworzenia parafii, w nowo wybudowanym domu zakonnym zostało otwarte Katolickie Niepubliczne Przedszkole Językowe Dzieciątka Jezus. Poświęcił je biskup Piotr Jarecki 16 października 2005 roku, równocześnie z poświęceniem domu zakonnego. Na parterze i pierwszym piętrze domu zakonnego przygotowano nowoczesne pomieszczenia zaprojektowane pod kątem potrzeb dzieci. Oddano też bogato wyposażony plac zabaw. W przedszkolu pracują siostry zakonne oraz wykwalifikowany personel świecki. Nauczanie oparte jest na programie autorskim na wartościach kultury chrześcijańskiej, z nauką języka włoskiego i języka angielskiego. Przedszkole świadczy opiekę psychologa, logopedy oraz pediatry, prowadzona jest hipoterapia [7].

XVIII wiek i wcześniej:


XVIII wiek i wcześniej

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XIX wiek:


XIX wiek

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Okres międzywojenny:


Okres międzywojenny

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:


II wojna światowa i Powstanie Warszawskie

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Odbudowa stolicy:

Tuż po II wojnie światowej posesja nie była zagospodarowana. Była to własność Marii i Stanisława Ziemskich, którzy zostali wywłaszczeni na mocy tzw. dekretu Bieruta [6].

Czasy PRL-u:

W okresie PRL-u na terenie istniały dwa budynki mieszkalne, budynek gospodarczy oraz szklarnie, w których uprawiano kwiaty i pomidory [6]. Obok znajdował się sad i pola.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Posesja

[1976] Posesja (źródło)

Przemiany 1989-2000:

We wrześniu 1989 roku SBM Związkowiec wnioskowała o przejęcie tego terenu pod rozbudowę swojego osiedla, co jednak nie uzyskało pozytywnej opinii. Komisja rozwoju gospodarczego dzielnicy prowadziła rozmowy dotyczące przeznaczenia działki pod budowę hotelu przez Fundację Rodziny Nissenbaumów [6]. Istniejące wcześniej gospodarstwo zostało zlikwidowane.

O. Kazimierz M. Lorek, pierwszy Polak przyjęty do Zgromadzenia Barnabitów 27 kwietnia 1989 roku wystąpił do Prezydenta Warszawy o wyznaczenie lokalizacji pod budowę Centrum Kultury Włoskiej, w którym prowadzona byłaby nauka języka włoskiego, literatury i sztuki włoskiej. 27 maja 1989 roku generał Giuseppe M. Bassotti wydał dekret mianujący o. Lorka Delegatem i Pełnomocnikiem Zgromadzenia Księży św. Pawła Barnabitów na Polskę, a 15 grudnia 1989 roku Wyższym Przełożonym Prowincji Polskiej [6].

Urząd Dzielnicy wydał decyzję o sprzedaży gruntu 14 grudnia 1989 roku [6] utworzonej w tym samym roku w Warszawie Prowincji Polskiej Zgromadzenia Księży św. Pawła (Barnabitów) [1]. Tego samego dnia Zakon spłacił roszczenia przedwojennych właścicieli [6]. Centrum Kultury Włoskiej miało być finansowane przez rząd włoski w ramach pomocy Polsce, odradzającej się po latach komunizmu. Barnabici zostali zaproszeni do poprowadzenia tej placówki z uwagi na wielkie osiągnięcia zakonu w zakresie edukacji i kultury we Włoszech [1].

Nad zakupioną działką przechodziła linia wysokiego napięcia 110 kV EC Siekierki-Warszawa Płd. Podjęto działania zmierzające do przesunięcia dwóch słupów. Przeprowadzeniu tej operacji towarzyszyły bardzo duże trudności. Początkowo zakład odmówił, przebudowę linii udało się przeprowadzić dopiero po interwencji ambasadora Polski przy EWG Jana Kułakowskiego. Koszt przebudowy poniosło Zgromadzenie Barnabitów [6].

W wyniku zmiany sytuacji politycznej we Włoszech w 1991 roku plany budowy Centrum Kultury Włoskiej zostały porzucone z braku funduszy. Wówczas narodził się pomysł ustanowienia w tym miejscu nowej parafii. Konsulta Generalna zakonu wyznaczyła o. Lorka na stanowisko proboszcza (został nim oficjalnie 31 sierpnia 1995 roku). 5 lipca 1995 roku kard. Józef Glemp, wydał dekret erekcyjny parafii. Parafia liczyła wówczas około 2 tysięcy rodzin [1].

7 września 1990 roku kard. Glemp wydał dekret zezwalający na otwarcie kaplicy pw. św. Antoniego Marii Zaccarii w domu zakonnym oo. Barnabitów w Warszawie i prawo do przechowywania Najświętszego Sakramentu. 25 września 1990 roku kaplica została poświęcona przez bpa Władysława Miziołka [6]. 20 czerwca 1995 roku o. Lorek wystąpił o wydanie warunków zabudowy tymczasowej kaplicy parafialnej. 21 lipca prezydent m. st. Warszawy wydał decyzję o warunkach zabudowy, a w listopadzie kaplica została wybudowana. Pierwsza msza św. została odprawiona 24 września 1995 roku w kaplicy z udziałem około 300 osób [1].

7 października 1996 roku o. Lorek złożył wniosek o ustalenie warunków zabudowy kościoła parafialnego, domu parafialnego oraz Centrum Kulturalnego Ojców Barnabitów. Prezydent m.st. Warszawy wydał pozytywną decyzję 29 stycznia 1997 roku [1].

W lipcu 1997 roku ogłoszono otwarty konkurs architektoniczny na projekt świątyni. Prace nadesłało 20 zespołów architektów. Oceniał je sąd konkursowy, w składzie: o. Giuseppe M. Moretti, o. Kazimierz M. Lorek, Henryk Buszko, Jan Bratysław Wolczyński, Marek Dąbrowski, Lech Kłosiewicz, Krzysztof Kakowski oraz Andrzej Miklaszewski. Wyniki ogłoszono 20 stycznia 1998 roku, jednak żaden z projektów nie usatysfakcjonował jurorów. W czerwcu 1998 roku ogłoszono kolejny konkurs formie zamkniętej. 6 października 1998 roku spośród sześciu prac sąd konkursowy wybrał do dalszego opracowania projekt Andrzeja Kicińskiego. Obiekty zaplanowano w formie miasteczka, które tworzyło dziewięć kwartałów, rozmieszczonych w formie szachownicy. Każdy z nich przeznaczony był pod jeden gmach. Kościół nakryty kulistą kopułą zaprojektowano na planie koła. Fasady miały być pokryte materiałami o polskim pochodzeniu: prążkowanym piaskowcem Smiłów, blachą tytanowo-cynkową z huty Silesia i surowym betonem. Sąd konkursowy nakazał zmiany, które nie spotkały się z akceptacją autora. Wrócono do projektu zespołu Grzegorza Ratajskiego, Leonarda Pióreckiego i Mariana Kręzela z pierwszego konkursu. Ratajski zgodził się poddać projekt poważnym modyfikacjom, po których go zaakceptowano [1].

W sierpniu 1999 roku wykonano ekspertyzę geologiczną gruntów, która wykazała tzw. pokłady słabonośne, czyli iły oraz piaski i żwiry naniesione tu dawniej przez Wisłę. Podjęto decyzję o wymianie gruntu do głębokości siedmiu metrów. 25 października 1999 roku wydano pozwolenie na budowę, a 18 listopada 1999 roku zawarto umowę na prace budowlane z firmą Beton Stal S.A. Budowę kościoła rozpoczęto trzy dni później, a 6 lutego 2000 roku nastąpiło wmurowanie kamienia węgielnego przywiezionego z sanktuarium św. Antoniego Marii Zaccarii w Mediolanie [1].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Posesja

[1990] Posesja (źródło)

XXI wiek:

W listopadzie 2000 roku zakończono budowę czaszy kopuły z latarnią zwieńczoną krzyżem i 7 listopada 2000 roku Prymas Polski dokonał uroczystego poświęcenia krzyża [1].

Równocześnie z budową kościoła wznoszony był dom zakonny, w którym zaplanowano m.in. centrum oświatowo-wychowawcze dla dzieci i młodzieży, miejsce spotkań dla osób starszych z możliwością korzystania z opieki lekarskiej oraz pomieszczenia kancelarii kościoła [1].

W grudniu 2002 roku bryła budynku uzyskała ostateczny kształt. Wymurowano wszystkie ściany konstrukcyjne i osłonowe. Budynek ocieplono, osadzono aluminiowe okna, a dach pokryto miedzianą blachą. Wykonano tynki zewnętrzne i wewnętrzne, zamontowano część ozdób sztukatorskich w kopule i nawach [1].

Dekretem z 5 lutego 2003 roku teren parafii został powiększony [1].

28 września 2003 roku miało miejsce uroczyste poświęcenie kościoła i ołtarza [1].

Przewidywany koszt budowy wyniósł ok. 15 mln złotych, w tym ok. 6 mln zł za wykonanie kościoła w stanie zamkniętym i 4.8 mln zł za wykończenie (instalacje elektryczne, ogrzewanie, tynki, posadzki, okna, drzwi, sufity). Wyposażenie, jak ołtarz Najświętszego Sakramentu, tabernakulum, wyposażenie prezbiterium, chrzcielnica, posadzka, ławki, osprzęt instalacji oświetleniowej i nagłośnieniowej i witraże w części ufundowali wierni [1].

Przy kościele planowane jest dobudowanie dzwonnicy o wysokości do 40 metrów [9].

29 kwietnia 2018 roku nowym proboszczem został mianowany o. Tomasz Więch [2].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Prace wykończeniowe

[2003] Prace wykończeniowe (źródło)

Świątynia

[2010] Świątynia (źródło)

Kościół św. Antoniego Marii Zaccarii

[2010] Kościół św. Antoniego Marii Zaccarii (źródło)

Front

[2012] Front (źródło)

Wejście

[2015] Wejście (źródło)

Świątynia i Dom Chleba

[2015] Świątynia i Dom Chleba (źródło)

Rozdawanie posiłku w Domu Chleba

[2015] Rozdawanie posiłku w Domu Chleba (źródło)

Wnętrze

[2015] Wnętrze (źródło)

Plac zabaw

[2015] Plac zabaw (źródło)

Dom zakonny

[2015] Dom zakonny (źródło)

Przedszkole

[2015] Przedszkole (źródło)

Przedszkole

[2015] Przedszkole (źródło)

Przedszkole

[2015] Przedszkole (źródło)

Wnętrze

[2019] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2019] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2019] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2019] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2019] Wnętrze (źródło)

Światynia

[2019] Światynia (źródło)

Światynia

[2019] Światynia (źródło)

Światynia

[2019] Światynia (źródło)

Detal

[2019] Detal (źródło)

Wnętrze

[2019] Wnętrze (źródło)

Posesja

[2019] Posesja (źródło)

Front świątyni

[2020] Front świątyni (źródło)

Imię Maryi na posadzce

[2023] Imię Maryi na posadzce (źródło)

Opis przygotowano: 2020-10