Mokotowska 51/53


Mokotowska 51/53

Jedna z ciekawszych kamienic przy ul. Mokotowskiej, wyróżniająca się dokładnym klasycystycznym detalem fasady. Powstała w okresie międzywojennym i przed wojną była siedzibą Instytutu Naukowej Organizacji. Nie uległa dużym zniszczeniom podczas II wojny światowej. Dzisiaj dalej pełni funkcję mieszkaniową. Od strony ulicy ma charakterystyczne skrzydła: bardzo krótkie południowe i długie północne oraz duży dziedziniec w części centralnej, będący rozwiązaniem problemu ciasnego podwórka-studni.

rejestr zabytkówrejestr zabytkówsklepskleptablica pamięcitablica pamięcizabudowa śródmiejskazabudowa śródmiejskazabytkowy budynekzabytkowy budynek

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Mokotowska
  • Rok powstania:  1923-1925
  • Obszar MSI:  Śródmieście Południowe
  • Wysokość:   19 m
  • Funkcja:  mieszkaniowa
  • Styl:  klasycyzm
  • Związane osoby: Lalewicz Marian

Opis urbanistyczny:

Kamienica przy ul. Mokotowskiej #51/53 została zaprojektowana w stylu monumentalnego klasycyzmu. Budynek jest wpisany do rejestru zabytków wraz z ul. Mokotowską oraz jej kamienicami pod numerem 312 jako całość założenia urbanistycznego oraz jako samodzielny obiekt od 2006 roku pod numerem A-666 [1].

Budynek składa się z trzech części: centralnej z podwórzem oraz dwóch skrzydeł po obu stronach wzdłuż ulicy. Część centralna jest najbardziej efektowna. Przy ulicy umieszczono dziedziniec ograniczony stalowym ogrodzeniem z dwuskrzydłową bramą. Ogrodzenie osadzono na betonowym cokole i przyozdobiono ostrymi, kutymi w spiralny kształt kolcami. Na parterze znajduje się pięć wejść do klatek schodowych w kształcie łukowatych korytarzy (wejście we frontowej części pozbawione jest podziałów, natomiast wejścia boczne posiadają boniowaną fasadę ścian bocznych, a miejsce zworników zajmują kinkiety). Na fasadzie równoległej do ulicy można zobaczyć potężne pilastry (kompilacja porządków korynckiego i doryckiego), wysokie na trzy piętra kamienicy (razem z przedłużeniami odchodzącymi w górę od kapiteli sięgają czwartej kondygnacji). Bazy pilastrów znajdują się na prostopadłościennych cokołach. Ślimacznice w głowicach są zwinięte na planie prostokąta, przez co posiadają zagięcia. W zdobieniu występują motywy roślinne z liśćmi akantu. Nad kapitelami znajdują się przedłużenia pilastrów zakończone połowami abakusów. Prawe i lewe fragmenty części centralnej (prostopadłe do ulicy) posiadają po sześć kondygnacji. Balkony (pięć pionów) są lekko wygięte w łuk i zakończone kutą balustradą. Piony balkonowe otoczone są przez narożniki imitujące boniowanie. Pomiędzy trzecim i czwartym piętrem biegnie pas gzymsu. Pod nim w narożnikach widoczne są żłobienia (zdobienie tryglifami i metopami). Właściwy skromny gzyms stanowi wykończenie attyki. Obie części zakończono przy ulicy zdobionymi półkolistymi narożnikami z balkonami i półkolumnami (podobnie jak w części frontowej zakończonych kapitelami). Narożniki zaginają się do środka, tworząc maleńkie zaułki. Na podwórzu mieszkańcy pielęgnują niewielkie klomby. Przy prawej przybudówce rośnie także kasztanowiec. Nawierzchnia placu między skrzydłami kamienicy wykonana została z mieszaniny mineralno-asfaltowej [1].

Skrzydła znajdują się wzdłuż ulicy. Skrzydło prawe (północne) jest znacznie dłuższe (11 pionów) od skrzydła lewego (2 piony) oraz posiada odmienny układ fasady. Po bokach pojedynczego środkowego pionu balkonowego prawego skrzydła wmurowano cztery pilastry prostopadłościenne, zakończone kapitelami. Ma ono pięć kondygnacji i gzyms między trzecim i czwartym piętrem. Ostatnia kondygnacja została cofnięta w celu wybudowania balkonu. Fasada jest ograniczona po obu stronach prostokątnymi narożnikami o elewacji z poziomymi podziałami tynku imitującymi boniowanie. Skrzydło lewe (południowe) ma sześć kondygnacji. Podobnie jak w skrzydle prawym ogranicza je narożnik z imitacją boniowania. Od południa łączy się z kamienicą, która nosi obecnie numer 49a i jest wykonana w tym samym stylu [1].

Obiekty, pomniki, tablice:

W elewację ściany skrzydła wmurowana jest tablica pamiątkowa Instytutu Naukowej Organizacji, który miał tu swoją siedzibę [1].

XVIII wiek i wcześniej:

Jeszcze w 1790 roku były tu pola leżące na zachód od alei biegnącej do Ujazdowa.

XIX wiek:

W 1808 roku działka została zabudowana przez dwa budynki prostopadłe do ul. Mokotowskiej. Były to jedne z ostatnich zabudowań tej ulicy od południa. Dwadzieścia lat później większość terenu działki (oprócz pasa wzdłuż ul. Mokotowskiej) była niezabudowana. Dopiero na początku XX wieku działka (o numerze 1666a/5183) została w całości zagospodarowana. Pośrodku pojawił się obszerny dziedziniec, otoczony przez kamienice. Od ulicy prowadziła do niego szeroka brama.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Działka

[1908] Działka (źródło)

Okres międzywojenny:

Dzisiejsza kamienica została zaprojektowana przez Mariana Lalewicza i wybudowana w latach 1923-1925 [5] jako mieszkalny dom spółdzielczy. Powstała w okresie, gdy szukano sposobu na uniknięcie budowania domów z mrocznymi podwórkami-studniami, dlatego ma otwarty od ulicy dziedziniec [2].

W 1927 roku kamienicę wykupił od Spółdzielni Mieszkaniowej Instytut Naukowej Organizacji (INO), dziś znany jako Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa. W 1927 roku w kamienicy zamieszkał założyciel Instytutu, Karol Adamiecki [1].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Plany kamienicy

[1935] Plany kamienicy (źródło)

Plany kamienicy

[1935] Plany kamienicy (źródło)

Plany kamienicy

[1935] Plany kamienicy (źródło)

Mokotowska 51/53

[1938] Mokotowska 51/53 (źródło)

Mokotowska 51/53

[1938] Mokotowska 51/53 (źródło)

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:

Kamienica zawaliła się podczas nalotu w sierpniu 1944 roku, w którym zginęło szesnaście osób [6].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Podwórko

[1944] Podwórko (źródło)

Odbudowa stolicy:

Po wojnie kamienica stała się własnością Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej Dom [3].

Czasy PRL-u:

Było to jedno z miejsc, gdzie kręcono serial Stawka większa niż życie [4].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Brama i dziedziniec

[1987] Brama i dziedziniec (źródło)

Przemiany 1989-2000:


Przemiany 1989-2000

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XXI wiek:

Kamienica jest nadal budynkiem mieszkalnym z parterem handlowo-usługowym, co nie zmieniło się od czasów jej powstania. Również wystrój architektoniczny nie uległ zmianie [1].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Brama i dziedziniec

[2006] Brama i dziedziniec (źródło)

Kamienica

[2009] Kamienica (źródło)

Perspektywa ulicy

[2009] Perspektywa ulicy (źródło)

Zdobienia

[2009] Zdobienia (źródło)

Fasada przybudówki północnej

[2009] Fasada przybudówki północnej (źródło)

Narożnik

[2009] Narożnik (źródło)

Brama

[2010] Brama (źródło)

Detale (kapitel, pilaster i metopy)

[2010] Detale (kapitel, pilaster i metopy) (źródło)

Południowa fasada części centralnej

[2010] Południowa fasada części centralnej (źródło)

Tablica pamięci

[2012] Tablica pamięci (źródło)

Drzewo na dziedzińcu

[2014] Drzewo na dziedzińcu (źródło)

Skrzydło północne

[2014] Skrzydło północne (źródło)

Skrzydło południowe

[2014] Skrzydło południowe (źródło)

Dziedziniec kamienicy przy Mokotowskiej 51/53

[2015] Dziedziniec kamienicy przy Mokotowskiej 51/53 (źródło)

Odnowiona fasada północna

[2015] Odnowiona fasada północna (źródło)

Mokotowska 51/53 - fasada

[2015] Mokotowska 51/53 - fasada (źródło)

Opis przygotowano: 2017-06