Szkoła Żmichowskiej


Szkoła Żmichowskiej

Obecnie szkoła zajmuje trzy kamienice przy ul. Klonowej, w miejscu gdzie przed XIX wiekiem znajdowało się założenie ogrodowe. Główna część budynku powstała na początku XX wieku na potrzeby Szkoły Ziemi Mazowieckiej. Przetrwał II wojnę światową jako szpital. Po odbudowie fasada została ujednolicona, a ostatni remont był przeprowadzony w 2010 roku.

bibliotekabibliotekaszkołaszkołazabudowa śródmiejskazabudowa śródmiejska

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Klonowa
  • Rok powstania:  1912-1938
  • Obszar MSI:  Śródmieście Południowe
  • Wysokość:   15 m
  • Funkcja:  edukacyjna
  • Styl:  modernizm
  • Związane osoby: Bacciarelli Marcello, Bursche Teodor, Chovot Szymon, Gay Henryk Julian, Kaczmarski Jacek, Żmichowska Narcyza

Opis urbanistyczny:

Teren obecnego zespołu szkół Zespołu Szkół nr 67 tworzą trzy budynki Klonowa #14, Klonowa #16 i Klonowa #18. Kompleks jest zaprojektowany w stylu lat 30-tych XX wieku. Budynki po stronie parzystej ul. Klonowej należą do Śródmieścia (a po stronie nieparzystej do Mokotowa) [13].

Obiekty, pomniki, tablice:

W rocznicę śmierci Jacka Kaczmarskiego w 2006 roku, z inicjatywy uczennicy klasy maturalnej Aleksandry Rosy, na murach szkoły została odsłonięta tablica pamiątkowa ufundowana przez Stowarzyszenie Absolwentów i Sympatyków Żmichowskiej [16].

XVIII wiek i wcześniej:

Co najmniej do końca XVIII wieku w miejscu obecnej szkoły znajdowały się pola uprawne sąsiadujące z zabudową traktu prowadzącego do Wilanowa [1][2], położonego na wschód.

Przy późniejszej ulicy Bagatela, dochodzącej do współczesnej ul. Klonowej, około 1774 roku królewski malarz Marcello Bacciarelli zbudował swoją rezydencję z pawilonem ogrodowym [5] na terenach m.in. obecnej szkoły. Ogród został zaplanowany z centralnym rondem otoczonym rozchodzącymi się promieniście alejkami. Przy załomie od zachodu urządzono heksagonalny staw [6]. Ulica Klonowa (wtedy ul. Okopowa) była ulicą graniczną miasta od zachodu i południa. Prowadziła wzdłuż usypanych w 1770 roku Okopów Lubomirskiego [6].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Kompleks przy Okopowej

[1790] Kompleks przy Okopowej (źródło)

XIX wiek:

W 1818 roku rezydencję Bacciarellego odkupił Szymon Chovot i założył tu rezydencję ogródkową Bagatela, która w 1870 roku dała nazwę przylegającej od strony północnej ulicy. W latach 1884-1890 zachodnia część ulicy została przekształcona [5] przez kolejnego właściciela, Józefa Maurycego Kamińskiego w ogród zoologiczny. Po dekadzie ogród z pałacem zakupiło Warszawskie Towarzystwo Ogrodnicze. Równocześnie przeprowadzono prace porządkowe według projektu Waleriana Kronenberga, zaś w 1900 część ogrodu od strony zachodniej rozparcelowano [6].

Odcinek ulicy Okopowej od załomu do dzisiejszego pl. Unii Lubelskiej poprowadzono pod wałem, jako drogę forteczną. Na wysokości załamania urządzono w późniejszym czasie bastion ziemny. Okopowa od początku swego istnienia obsadzona była klonami. Nazwa ulicy została zmieniona na obecną po 1876 roku [6].

W latach 1891-1936 ulicą biegły tory kolejki wilanowskiej. Kolej powstała z inicjatywy Jana Kellera, inż. Henryka Hussa i Wiktora Magnusa, właściciela Dolnego Mokotowa [7]. Tereny przy ulicy rozparcelowano po 1901 roku [5] na niewielkie działki, które zostały zabudowane kamienicami, zaliczanymi ówcześnie do najwyższych w mieście [6].

Klonowa 14

Budowa pierwszej kamienicy przy ul. Klonowej 14 została rozpoczęta w XX wieku i nie została nigdy ukończona. Kamienica zajmowała zachodnią część działki. Na części wschodniej znajdował się parterowy segment z przejazdem bramnym. Jednopiętrowa nadbudowa powstała w okresie międzywojennym [17].

W miejscu budynku po 1945 roku odbudowano czteropiętrową, dwuosiową kamienicę [17]. Budynek połączono z budynkiem przy ul. Klonowej 16 w 1948 roku i nadano im jednolitą elewację wzorowaną na elewacji skrzydła szkoły z lat 30-tych [15]. Kamienica, po zlikwidowaniu oficyn, stała się częścią budynku szkolnego [17].

Klonowa 16

W latach 1912-1913 według konkursowego projektu Henryka Juliana Gaya przy ul. Klonowej pod numerem 16 wzniesiono gmach dla prywatnego gimnazjum (później również liceum [11]) męskiego Towarzystwa Szkoły Ziemi Mazowieckiej [6] czy według innych źródeł Szkoły Powszechnej Towarzystwa Szkoły Mazowieckiej [15]. Budynek miał dwa piętra i był niewielki [7].

Budynek szkoły w okresie międzywojennym uzyskał pięć pięter [7], a w miejscu tablicy z nazwą szkoły przebito dodatkowe okna [10]. W 1951 roku budynek w całości został przejęty przez szkołę Żmichowskiej [16], przebudowany i zaadaptowany.

Szkoła Ziemi Mazowieckiej

Szkoła często skrótowo była nazywana Szkołą Mazowiecką albo też popularnie Szkołą Kujawskiego od nazwiska pierwszego dyrektora szkoły [8]. Została założona w 1905 roku przez Kazimierza Kujawskiego oraz Mieczysława Marszewskiego. Początkowo mieściła się w budynku przy ul. Hożej 27, w 1908 roku przeniosła się do budynku przy ul. Klonowej 16. Nowy gmach szkolny został zbudowany 4 lata później [11].

Wśród rodziców działała sekcja kapliczkowa, której zadaniem było dbanie o porządek w kaplicy szkolnej. Sekcja śniadaniowa prowadziła bufet w szkole, gdzie wydawano przeciętnie 180 śniadań miesięcznie w tym 14 bezpłatnych dla niezamożnych uczniów. Dochód przeznaczony był na pomoc finansową dla potrzebującej młodzieży. Sekcja samokształceniowa organizowała odczyty dotyczące wychowania szkolnego. Sekcja dochodów niestałych organizowała dancingi dla kadry nauczycielskiej oraz rodziców. Działało kółko matematyczne, kółko historyczne, koło sportowe, kółko krajoznawcze oraz kółko klasyczne w sekcjach języka greckiego i łaciny. Prężnie działało koło Sodalicji Mariańskiej. Przy szkole funkcjonowała 21 WDH im. Gen. Prądzyńskiego [11].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Projekt budynku

[1911] Projekt budynku (źródło)

Koniec budowy

[1912] Koniec budowy (źródło)

Klonowa 18

[1914] Klonowa 18 (źródło)

Okres międzywojenny:

Klonowa w okresie międzywojennym ulicą nowoczesną. Miała nawierzchnię z asfaltu oraz nowoczesne 9-ciopłomieniowe [7] latarnie gazowe [6].

Klonowa 18

Do wybuchu I wojny światowej kilka parcel, w tym sąsiadująca ze szkołą, pozostało bez zabudowy [6]. W latach 1938-1939 dobudowano tam budynek skrzydłowy pod numerem 18, według projektu Teodora Burszego [7]. Po wojnie budynek przy ul. Klonowej 18 otrzymał odrębne wejście, pozostając częścią szkoły [14].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Klasa IV Szkoły Mazowieckiej

[1925] Klasa IV Szkoły Mazowieckiej (źródło)

Gmach Szkoły Mazowieckiej

[1926] Gmach Szkoły Mazowieckiej (źródło)

Maturzyści Szkoły Mazowieckiej

[1926] Maturzyści Szkoły Mazowieckiej (źródło)

Klasa licealna

[1930] Klasa licealna (źródło)

Pracownia fizyczno-chemiczna

[1930] Pracownia fizyczno-chemiczna (źródło)

Boisko

[1930] Boisko (źródło)

Szkoła z przejazdem bramnym

[1938] Szkoła z przejazdem bramnym (źródło)

Klonowa 16/14

[1938] Klonowa 16/14 (źródło)

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:

W latach okupacji Klonowa znalazła się w obrębie wydzielonej szlabanami dzielnicy niemieckiej i jako jedna z niewielu ulic w centrum miasta uniknęła strat w zabudowie [6]. W okresie II wojny światowej w budynku przy Klonowej 16 mieścił się niemiecki szpital wojskowy [15].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Klonowa 16/14

[1943] Klonowa 16/14 (źródło)

Plac Unii Lubelskiej z ul. Klonową prowadzącą na północny wschód

[1944] Plac Unii Lubelskiej z ul. Klonową prowadzącą na północny wschód (źródło)

Odbudowa stolicy:

Po wojnie niezniszczona część gmachu szkoły została zajęta przez drukarnie miejską [16]. Państwowe Gimnazjum Żeńskie Żmichowskiej, funkcjonujące od 1919 roku przy ul. Mokotowskiej 61, przeniosło się do zabudowań przy ul. Klonowej [12] w roku szkolnym 1947/1948 [16]. Sukcesem zakończyły się też starania zakup działki przy ul. Klonowej 14 [16].

Czasy PRL-u:

W 1964 (1962 [12]) roku żeńska szkoła Żmichowskiej stała się koedukacyjna [16].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Tablica pamiątkowa

[1968] Tablica pamiątkowa (źródło)

Odsłonięcie tablicy pamiątkowej

[1968] Odsłonięcie tablicy pamiątkowej (źródło)

Spotkanie absolwentów

[1968] Spotkanie absolwentów (źródło)

Przemiany 1989-2000:

W 1991 roku, jako jedna z pierwszych w Polsce szkół, Żmichowska rozpoczęła nauczanie w systemie dwujęzycznym z językiem francuskim [12].

W latach 1991-2014 zostały przeprowadzone liczne remonty szkoły [16].

W wyniki reformy edukacji z 1999 roku Żmichowska" staje się Zespołem Szkół nr 7, w którego skład weszły dotychczasowe XV Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Narcyzy Żmichowskiej oraz nowe Gimnazjum nr 34 z Oddziałami Dwujęzycznymi [16] im. Narcyzy Żmichowskiej [12].

XXI wiek:

W 2004 roku Zespół Szkół nr 7 zmienił numer na nr 67 [16].

W 2006 roku na murach szkoły została odsłonięta tablica pamiątkowa [16].

W 2010 roku miała miejsce uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej, upamiętniającej poległych w II wojnie światowej harcerzy 21 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej, działającej przy Szkole Ziemi Mazowieckiej w budynku przy ul. Klonowej 16 [16]

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Klonowa 18

[2005] Klonowa 18 (źródło)

Klonowa 16

[2005] Klonowa 16 (źródło)

Odsłonięcie tablicy

[2009] Odsłonięcie tablicy (źródło)

Odsłonięcie tablicy

[2010] Odsłonięcie tablicy (źródło)

Odsłonięcie tablicy

[2010] Odsłonięcie tablicy (źródło)

Budynek szkoły po remoncie

[2010] Budynek szkoły po remoncie (źródło)

Pierzeja wschodnia ul. Klonowej

[2014] Pierzeja wschodnia ul. Klonowej (źródło)

Opis przygotowano: 2016-05