Zajezdnia tramwajowa Mokotów (Zakład Eksploatacji Tramwajów R-3 Mokotów, ul. Woronicza #27) znajduje się w sąsiedztwie zajezdni autobusowej R-1 Woronicza (ul. Woronicza #29) [13]. Zajezdnia tramwajowa oddzielona jest ogrodzeniem od części autobusowej [12].

Przy wjeździe do zajezdni kręcona była w 1998 roku czołówka serialu "Miodowe Lata" [15].

Zajezdnia tramwajowa

W projekcie zajezdnia tramwajowa przewidziana została do garażowania około 250 wagonów, z czego 200 (150 [11]) może stać pod zadaszeniem. Obiektem dominującym jest przelotowa hala składająca się z trzech części. W zewnętrznych częściach znajduje się po osiem torów wyposażonych w kanały rewizyjne [12] na całej długości [7]. Służą one do przeglądów i postoju tramwajów. W środkowej części remontowej zlokalizowane są trzy tory. Na zachód od hali znajduje się dziesięć torów postojowych (przed bramą wyjazdową), a po wschodniej stronie pod płotem dwa kolejne tory. Dodatkowo w 2015 roku oddano do użytku jedenaście ślepo zakończonych torów, w narożniku zajezdni pomiędzy ul. Woronicza i ul. Wołoską [12].

Główny budynek hali jest jednokondygnacyjny z podpiwniczeniem w centralnej części. Ma 148 metrów długości. Wykonany jest w konstrukcji szkieletowej żelbetowej. Dachy nad halami postojowymi są dwuspadowe, dach nad halą remontową jest płaski. Oświetlenie hal zapewniają okna w ścianach bocznych oraz świetliki dachowe rozmieszczone co 27 metrów [7].

Na zachód i południe od torów postojowych zlokalizowano kilka mniejszych budynków, jak budynek zakładu torów, budynek składu smarów i materiałów palnych, budynek składu soli, budynek podstacji trakcyjnej i budynek tzw. dezynfekcji, przeznaczony do usuwania z wagonów tramwajowych ewentualnego opadu radioaktywnego [7]. W 1957 roku ukończono, budowany przez dwa lata, trzykondygnacyjny budynek administracyjny [13]. Zaprojektowano dwa schrony atomowe, jeden pod budynkiem administracyjnym, drugi pod budynkiem zakładu torów [7]. W 1998 roku w budynku dawnej dezynfekcji umieszczono pierwszą w Warszawie tokarkę podtorową [12].

W latach 1955-1966 zajezdnia tramwajowa nosiła nazwę Stacji Obsługi Tramwajów Mokotów, do 2013 roku był to Zakład Eksploatacji Tramwajów R-3 Mokotów, a od 2013 roku jest to Zakład Realizacji Przewozów R-3 Mokotów [7]. Zajezdnia Mokotów w 2016 roku obsługiwała linie: 1, 4, 7, 9, 10, 14, 15, 17, 18, 25, 31, 33, 35, 44 [13].

Pierwszym tramwajem, który wyjechał za bramę, był wagon typu N o numerze taborowym 778, kursujący w dniu otwarcia na linii 23, prowadzony przez motorniczego Szymona Wieczorka [7]. Początkowo do zajezdni przeniesiono tabor z zajezdni przy ul. Puławskiej, m.in. wagony przedwojenne (A, C, D, E, K i Lw). Uzupełniono go wagonami z Konstalu (N3, ND3, 4N, 4ND) [7]. W 1956 roku do zajezdni trafił jeden z dwóch pierwszych w Polsce wagonów szybkobieżnych, Tatra T1 [13]. Od 1961 roku przeniesiono tu tabor z zajezdni Solec [7]. W 1961 roku pojawiły się pierwsze wagony typu 13N, a w latach 1962-1963 wagony PN. W latach 1968-1991 stacjonowały tu tylko wagony 13N (gościnnie bywały wagony 105N i 106N). Od 1991 roku pojawiły się wagony 105Na, od 1993 roku wagony 105Nb, a potem kolejne litery 105N_. W 1998 roku zajezdnia otrzymała pierwszy niskopodłogowy tramwaj typu 116Na [12], a następnie kolejne. Wagony te w 2007 roku zostały przeniesione na Pragę, a na Mokotowie pojawiły się tramwaje niskopodłogowe PESA 120N. W latach 2010-2013 na Mokotów trafiło 60 nowych wagonów typu 120Na Swing. Ostatni wagon 13N zakończył pracę w 2013 roku [7]. Obecnie stacjonują tu wagony 105Na, w tym jako jedyne w Warszawie trójskłady 3x105Na (linia 31) [12]. W 2017 roku Zakład obsługiwał 228 wagonów [2].

Zajezdnia Mokotów jest garażem większości warszawskich wagonów historycznych [7], m.in. wyremontowanego w 2000 roku wagonu doczepnego ND-1620, jedynego w Warszawie zachowanego wagonu z Sanockiej Fabryki Wagonów (przed wojną zakłady Zieleniewskiego) [4].

Zajezdnia autobusowa

Zajezdnię autobusową R-7 otwarto 20 lutego 1963 roku. Sprowadzono tu z zajezdni Łazienkowska wszystkie Ikarusy 620 (179 sztuk [6], wycofane w 1970 roku). W 1964 roku pojawiły się Jelcze AP02 (70 sztuk [6], wycofane w 1973 roku), w 1965 roku Jelcze 272MEX (tzw. ogórki, 399 sztuk [6], wycofane w 1981 roku), w 1969 roku Jelcze 021 (przegubowe, 95 sztuk [6], wycofane w 1979 roku), a w 1978 roku pierwsze przegubowe Ikarusy 280.11 (wycofane w 1990 roku). Do lipca 1979 roku dostarczono 207 sztuk tych autobusów co umożliwiło kasację przegubowych Jelczy. Jelcze 272MEX zostały w 1980 roku zastąpione Jelczami PR110U (50 sztuk, wycofane w 1983 roku), które w 1982 roku zastąpiono Ikarusami 260.04. PR110U przekazano do Ośrodka Szkolenia Kierowców i do zakładu R-8 Pożarowa [3]. W 1983 roku większość Ikarusów przekazano do nowej zajezdni w Piasecznie (R-12) [6]. Do 1992 roku pojawiały się wyłącznie węgierskie Ikarusy 260.04 (107 sztuk, wycofane w 2008 roku) i 280.26 (292 sztuki, wycofane w 2012 roku) [3]. W 1992 roku zakupiono 5 pojazdów Ikarus 435.05 (wycofane w 2007 roku), a rok później Volvo-Jelcz 180M #7370 (wycofany w 2010 roku) [6]. Do 1997 roku realizowano dostawy Ikarusów serii 280.37 (7 sztuk, wycofane w 2005 roku) i 280.70 (80 sztuk, wycofane w 2013 roku). Wtedy pojawiły się Jelcze M121M (zwane gniotami, 25 sztuk [6], wycofane w 2013 roku) i M181M (10 (8 [14) sztuk [6], wycofane w 2013 roku) oraz Neoplany N4020 (12 sztuk [6], wycofane w 2005 roku) i Neoplany N4020TD (13 (9 [14]) sztuk [6], wycofane w 2005 roku). W 2001 roku zakupiono pierwsze autobusy Solaris U15 (23 sztuki [6]) i Man NG313 (15 sztuk i 7 sztuk w 2002 roku [6], wycofane w 2005 roku). W 2005 roku Neoplany zostały przeniesione do Zajezdni R-11 Kleszczowa, w zamian zostały przekazane Solarisy U15 [10]. Też w 2005 roku pojawiły się pierwsze Solarisy U18 (pierwsze autobusy w Warszawie wyposażone w klimatyzację, 40 sztuk, kolejne 100 sztuk w 2007 roku [6]) a w 2007 roku Solarisy U12 (15 sztuk [6]). W 2011 roku pojawiły się pierwsze Solbusy SM10 (20 sztuk, kolejne 20 sztuk w 2013 roku [6]) a rok później SM12 (25 sztuk [6]) [3]. Pojawiały się też Ikarusy 260.00 (1 sztuka, 1978-1987), 260.73 (31 sztuk, 1994-2013), 280.38 (5 sztuk, 1994-2005), 280.46 (5 sztuk, 1984-2007), 280.58 (6 sztuk, 1991-2012), 280.T4 (5 sztuk, 1990-2000). W 2015 roku trzon taboru stanowiło 245 Solarisów Urbino 18 wyprodukowanych w latach 2007-2013 [1][14], 73 sztuki Solaris Urbino 15 i 40 sztuk Solbus SM10.

Na terenie zajezdni znajdują się dwie duże hale garażowe, północna na planie prostokąta i południowa na planie litery U. Wokół znajdują się również stanowiska parkingowe na placu manewrowym. Budynki biurowe od ul. Woronicza na terenie zajezdni autobusowej i tramwajowej są analogiczne.

Zajezdnia w 2006 roku zmieniła oznaczenie z R-7 na R-1. Od 2008 roku znajduje się tu ośrodek szkoleniowy [6]. Po likwidacji zajezdni Inflancka zajezdnia Woronicza przejęła funkcję zajezdni testującej nowe pojazdy [3]. W 2013 roku przeprowadzono remont stacji paliw i powiększono plac postojowy [5]. W 2014 roku rozpoczęły się testy elektrycznych BYDów, które w 2015 roku zastąpiono Solarisami Urbino 12 Electric (10 sztuk) [6].

Budowę nowej zajezdni tramwajowej na Mokotowie planowano już w okresie międzywojennym. Zakłady Tramwajów i Autobusów m.st. Warszawy zakupiły w tym celu w latach 30-tych XX wieku działkę na terenach wsi Zbarż, przy skrzyżowaniu ul. Pęcherskiej i ul. Bełskiej [7]. Ul. Pęcherska znajdowałaby się na przedłużeniu ul. Garażowej, na terenie dzisiejszej zajezdni przy ul. Woronicza.

Rozpoczęcie prac planowano na wiosnę 1940 roku. Obok miała powstać zajezdnia autobusowa na około 200 autobusów [11]. Wybuch II wojny światowej uniemożliwił jednak realizację planów [7].

Tuż po II wojnie światowej były to nadal niezagospodarowane tereny uprawne. 1950 roku powrócono do pomysłu budowy zajezdni autobusowej w części zachodniej i zajezdni tramwajowej w części wschodniej. Projekt został ukończony w 1951 roku, a w 1952 roku położono kamień węgielny [7]. Prace budowlane rozpoczęto jesienią 1952 roku. Pierwotnie obie zajezdnie (tramwajowa i autobusowa) miały zostać uruchomione pod koniec 1953 roku. Z powodu braku funduszy odłożono do lat 70-tych budowę zajezdni autobusowej, a w zajezdni tramwajowej odsunięto w czasie budowę budynków pomocniczych. Głównym projektantem z pracowni „Miastoprojekt Stolica” był inż. Wiktor Espenhan, a inspektorem nadzoru budowy, inż. Marian Blando. Głównym wykonawcą było Zjednoczenie Budownictwa Przemysłowego nr 2 [11]. Projekt przewidywał budowę tramwajowych hal postojowych mających 80 tys. m3 [7].

Na placu budowy powstała własna wytwórnia prefabrykatów budowlanych i betoniarnia. Otwarto również bufet i kiosk w prowizorycznym budynku. W 1953 roku brygady betoniarzy i zbrojarzy Jana Tarasa wykonywały 150% normy, a brygady cieśli Drożdza, Witkowskiego i Ościka nawet 300%. Tempo narzucali operatorzy dźwigów Kozioł i Budzkiewicz którym tempo wyznaczali montażyści Edward i Hieronim Kobusowie. Utrudnieniem w budowie była tymczasowa bocznica kolejowa, która przebiegała przez środek planowanej hali postojowej (rozebrano ją w 1954 roku) oraz dwa budynki mieszkalne przy ul. Woronicza, w których lokatorzy przebywali jeszcze w 1953 roku [11].

Zajezdnię tramwajową Mokotów otwarto 10 września 1955 roku [7]. Zastąpiła wówczas zajezdnię przy ul. Puławskiej 13/151. Pierwszym kierownikiem został Wincenty Brodecki [2]. W dniu otwarcia gotowa była tylko główna hala, bez ogrzewania (pierwszą zimę używano koksowników). Całe zaplecze administracyjno-socjalne mieściło się w niewielkim drewnianym baraku. W lutym 1957 roku otwarto budynek administracyjny wraz z kotłownią. Wówczas budowa zajezdni została oficjalnie zakończona [7].

Po otwarciu prowadzono prace wykończeniowe, wybudowano drogi wewnętrzne i chodniki, posadzono drzewa (większość tych prac wykonywano w ramach prac społecznych) [7].

Zajezdnię autobusową otwarto 20 lutego 1963 roku [3].

W 1967 roku kierownikiem zajezdni tramwajowej został Mieczysław Stańczuk [7]. Ogrodzono ją wtedy i wyposażono w bramy wjazdowe [2]. Pod koniec lat 60-tych XX wieku wyłączono kotłownię i podłączono ją do miejskiej sieci grzewczej. W 1969 roku przebudowano system ogrzewania hali. Zamiast umieszczonych pod stropem nagrzewnic umieszczono pod pomostami roboczymi grzejniki kanałowe [7].

W latach 70-tych XX wieku w zajezdni tramwajowej zainstalowano podnośniki elektryczne (wcześniej wagony podnoszone były za pomocą ręcznych lewarów), uruchomiono akumulatornię i stanowiska diagnostyczne podzespołów elektrycznych [7].

27 listopada 1996 roku nad ranem, pojedynczy wagon tramwajowy typu Konstal 105N wyjechał tyłem z zajezdni przy Woronicza jako tramwaj-widmo. Próby zatrzymania okazały się nieudane. Zakończył trasę, rozbijając pawilon kwiaciarni na rogu al. Niepodległości i Nowowiejskiej. Oficjalnie tramwaj jechał samodzielnie w wyniku zwarcia instalacji, nieoficjalnie była to próba podwiezienia kolegi tramwajarza do domu [16].

W 1998 roku zakupiono do zajezdni tramwajowej pierwszą w Warszawie tokarkę podtorową. W 1999 roku nad dwoma torami w hali zbudowano pomosty do obsługi wagonów niskopodłogowych [7].

W latach 2000-2001 przebudowano sieć zasilającą (słupy trakcyjne i oświetleniowe [13]) i wykonano instalację ogrzewania elektrycznego wszystkich zwrotnic na terenie zajezdni [7].

W 2015 roku zmodernizowano torowisko przy wjeździe od ul. Woronicza [12]. Oddano do użytku 11 ślepo zakończonych torów postojowych w północno-wschodnim narożniku zajezdni, podzielonych na dwie grupy. Pomiędzy nimi zachowano miejsce na planowany budynek lakierni [7].