Zieleniec Wielkopolski


Zieleniec Wielkopolski

Zieleniec Wielkopolski, inaczej zwany Parkiem Wielkopolski to projekt modernistyczny Zygmunta Hellwiga z 1938 roku. Miał stanowić część założenia Dzielnicy Rządowej. Miał też być tutaj wybudowany meczet. W obu przypadkach przeszkodziła wojna. Dlatego dzisiaj jest to kameralny park z wyraźną osią Alei Wielkopolski i skwerem im. Sue Ryder, brytyjskiej działaczki na rzecz osób chorych.

dostępne całodobowodostępne całodobowoparkparkping pongping pongplac zabawplac zabawpomnik przyrodypomnik przyrodyrejestr zabytkówrejestr zabytków

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   Aleja Wielkopolski, ulica Andrzeja Krzyckiego, ulica Filtrowa, ulica Jana Dantyszka, ulica Mikołaja Reja, ulica Wawelska, ulica Łukasza Górnickiego, ulica Łęczycka
  • Rok powstania:  1932-1938
  • Obszar MSI:  Filtry
  • Wysokość:   0 m
  • Funkcja:  rekreacyjna
  • Styl:  modernizm
  • Związane osoby: Hellwig Zygmunt, Ryder Sue

Opis urbanistyczny:

Zieleniec Wielkopolski nazywany często Parkiem Wielkopolskim to park zaprojektowany przez Zygmunta Hellwiga w duchu modernizmu. Cechuje się otwartą zielenią, brakiem ogrodzeń, geometryzacją i osiowym rozplanowaniem elementów. Układ parku składa się dwóch części – prostokątnej (pomiędzy ul. Filtrową i ul. Wawelską) i trapezowej (pomiędzy ulicami Dantyszka, Reja i Krzyckiego). Główną osią jest Aleja Wielkopolski [1], która została wytyczona w latach 1932-1935 (została obsadzona topolami Simona). Po obu stronach alei znajdują się dwa place. Na jednym z nich urządzono plac zabaw dla dzieci, a na drugim ustawiono stoły do ping-ponga. Powierzchnia ścieżek (ubita ziemia i piach) idealnie nadaje się do gry w boule [1].

W parku występują ciekawe gatunki drzew. Od ulicy Dantyszka (część trapezowa) znajdują się świerki pospolite, sosny wejmutki, sosny czarne, jodły zwyczajne. Od ulicy Reja są to lipy drobnolistne i lipy szerokolistne, zaś wewnątrz znajduje się kilka wysokich topól, brzoza brodawkowata i robinia akacjowa. W części prostokątnej dominują dęby czerwone, są też tutaj dwa jesiony wysmukłe (pomniki przyrody), bardzo wysoka topola oraz dęby szypułkowe. Pomiędzy częścią trapezową i prostokątną jest niewielki żywopłot utworzony z morw [1].

W 2006 roku części między ulicami: Reja, Krzyckiego i Dantyszka nadano imię Sue Ryder [4], która była brytyjską działaczką charytatywną. Podczas II wojny światowej współpracowała z cichociemnymi, a po niej niosła pomoc byłym więźniom niemieckich obozów i założyła międzynarodową fundację swojego imienia. Otrzymała tytuł Lady, a w brytyjskiej Izbie Lordów była gorącą orędowniczką polskich spraw. Całe życie walczyła o prawa człowieka i godność chorych i cierpiących. W Polsce ufundowała w 30 miejscowościach domy opieki, szpitale i hospicja [5]. Była Honorowym Obywatelem m. st. Warszawy.

Obiekty, pomniki, tablice:


Obiekty, pomniki, tablice

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XVIII wiek i wcześniej:


XVIII wiek i wcześniej

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XIX wiek:


XIX wiek

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Okres międzywojenny:

Zieleniec Wielkopolski został utworzony w 1938 roku przez Zygmunta Hellwiga w miejscu obozu wojskowego, który istniał tutaj między 1895 i 1900 rokiem [3][9]. Oś stanowiła aleja Wielkopolski, a wzdłuż niej wytyczono mniejsze uliczki – Łęczycką i Łukasza Górnickiego, stanowiące granice parku o powierzchni 4,73 ha. Wcześniej ciągnęły się tu otwarte tereny na przedmieściach Warszawy. Przez północną część skweru przebiegała linia kolejowa prowadząca do rampy kolejowej, w czasie gdy na terenie Pola Mokotowskiego funkcjonowało lotnisko [10].

Dzielnica rządowa im. Józefa Piłsudskiego

Pod rządami prezydenta Stefana Starzyńskiego w połowie lat 30-tych realizowano założenia Warszawy Funkcjonalnej. Najważniejszym elementem tej koncepcji był Ogólny Plan Zabudowy Miasta Warszawa, zatwierdzony w 1931 roku. Planowane było utworzenie na nowoczesnej monumentalnej dzielnicy rządowej im. Józefa Piłsudskiego, od pomnika Piłsudskiego na placu Na Rozdrożu do Świątyni Opatrzności w miejscu dzisiejszego szpitala Akademii Medycznej na Banacha [6]. Planowano, aby Aleja Wielkopolski była jedną z osi założenia i dochodziła do Alei Piłsudskiego i po jej przecięciu miała się zwężać i docierać do ulicy Wołoskiej przy ulicy Madalińskiego [1]. Na terenie Parku miała mieć nawet 60 metrów szerokości [7].

Meczet

Pod koniec lat 30-tych XX wieku w miejscu obecnego skweru Sue Ryder miał powstać meczet. Dodatkowo planowano wytyczenie ulic Mekki (wokół meczetu) i Medyny (w poprzek skweru) [7]. Według danych „Kuriera Warszawskiego” w 1906 toku w Warszawie było 300 muzułmanów oraz około tysiąca żołnierzy carskich tego wyznania. Stołeczne gazety nazywały ich – „Tatarami”. W 1928 roku został zawiązany komitet budowy. W 1932 roku resort spraw wewnętrznych zatwierdził lokalizację w rejonie tzw. kolonii Lubeckiego na Ochocie. Obiekt miał mieć co najmniej jeden minaret, do tego kopułę, a przed wejściem tzw. haram z wodą, czyli fontannę lub źródełko [11]. Wysokość miała nie przekraczać sześciu kondygnacji [8]. Na konkurs przysłano 66 prac, a trzy projekty zostały wyróżnione. Jednak przed wojną, najprawdopodobniej z powodu problemów finansowych nie udało się rozpocząć budowy [11].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Teren pod dzielnicę im. Marszałka Piłsudskiego

[1935] Teren pod dzielnicę im. Marszałka Piłsudskiego (źródło)

Projekt: Dzielnica Marszałka Piłsudskiego

[1936] Projekt: Dzielnica Marszałka Piłsudskiego (źródło)

Projekt meczetu Stanisława Kolendy i Tadeusza Miazka (I miejsce)

[1936] Projekt meczetu Stanisława Kolendy i Tadeusza Miazka (I miejsce) (źródło)

Projekt meczetu Marka Leykama (II miejsce)

[1936] Projekt meczetu Marka Leykama (II miejsce) (źródło)

Projekt meczetu Macieja Nowickiego i Stanisławy Sandeckiej (III miejsce)

[1936] Projekt meczetu Macieja Nowickiego i Stanisławy Sandeckiej (III miejsce) (źródło)

Zieleniec Wielkopolski

[1937] Zieleniec Wielkopolski (źródło)

Zieleniec Wielkopolski

[1938] Zieleniec Wielkopolski (źródło)

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:


II wojna światowa i Powstanie Warszawskie

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Mapa istniejącej i projektowanej Warszawy (przerywane linie)

[1939] Mapa istniejącej i projektowanej Warszawy (przerywane linie) (źródło)

Odbudowa stolicy:


Odbudowa stolicy

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Zieleniec Wielkopolski. W tle domy przy ulicy Dantyszka

[1949] Zieleniec Wielkopolski. W tle domy przy ulicy Dantyszka (źródło)

Park Wielkopolski. W głębi wieża na terenie Filtrów

[1950] Park Wielkopolski. W głębi wieża na terenie Filtrów (źródło)

Główna aleja Parku Wielkopolskiego

[1950] Główna aleja Parku Wielkopolskiego (źródło)

Czasy PRL-u:

Do zasadniczych zmian w składzie gatunkowym i kompozycji doszło pod koniec lat 70-tych, podczas powojennych prac porządkowych. Wymieniono topole Simona na dęby czerwone, wyremontowano nawierzchnie dróg, poprowadzono dodatkowe skrótowe przejścia, zaś na części trawników urządzono parkingi [2], a nad ulicą Wawelską wybudowano kładkę łączącą park z Polem Mokotowskim i terenami stadionu Skra. W 1983 roku park został wpisany do rejestru zabytków.

Przemiany 1989-2000:

W 1995 roku zmodernizowano sieć elektryczną i wymieniono latarnie parkowe.

XXI wiek:


XXI wiek

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

 Aleja Wielkopolski

[2011] Aleja Wielkopolski (źródło)

Opis przygotowano: 2015-01