Fort III Blizne (ul. Lazurowa 185 [25] 187 [9], zwany również Fort Groty [3]) powstał w ramach budowy zewnętrznego pierścienia fortów Twierdzy Warszawa. Powstał jako fort artyleryjski pomimo nieprzydatności takich budowli. Wzniesiono go na podstawie wzorcowego planu z 1879 roku [13], na planie pięcioboku z rawelinem osłaniającym kaponierę czołową [9]. Umocnienia mają w najszerszym miejscu 440 metrów [12], całkowita powierzchnia wynosi 27.73 ha, a rzędna najwyższego punktu 116.3 m [3]. Powstał jako dzieło ziemno-ceglane o narysie zbliżonym do lunety (dwa czoła i dwa barki), otoczone w całym obwodzie mokrym rowem fortecznym (do 20 metrów szerokości) oraz dwoma wałami w czołach i barkach. Wyższy wał wewnętrzny przeznaczony był dla artylerii, zaś niższy wał zewnętrzny dla piechoty. Pod wałem artyleryjskim istniały przejścia komunikacyjne do wału piechoty, tzw. poterny. Prawdopodobnie każda z nich łączyła się z małą prochownią i schronem pogotowia artyleryjskiego. Obronę fosy prowadzono z trzech kaponier. Dwie skarpowe półkaponiery umieszczone zostały w barkach fortu, natomiast centralnie na czole umieszczono kaponierę skarpową (kojec) otoczony od czoła ziemnym rawelinem. Było to rozwiązanie niestandardowe, gdyż normalnie fosę broniono z wałów. Dodatkowo koszary i fosa szyjowa posiadała do obrony kolejną kaponierę (kojec skarpowy) osłoniętą ziemnym nasypem. W szyi fortu umieszczono jednokondygnacyjne, duże ceglane koszary przykryte ziemnym nasypem. Z koszar do wnętrza fortu poprowadzono w jego osi chodnik przykryty wałem. Zapewniał on komunikację pomiędzy częścią szyjową, wałami i czołową kaponierą. Jednocześnie rozdzielał dziedziniec fortu na dwie symetryczne części. Prowadziły z niego dwa wyjścia na dziedziniec: jedno przy nasypie nad koszarami, drugie przy wale artyleryjskim. Droga wjazdowa do fortu biegła po dwóch mostach w skrzydłach koszar [13].

Fort zachowany jest w dobrym stanie, otacza go ciągle mokra fosa z czystą wodą ale po kaponierach pozostały jedynie ruiny. W części szyjowej fosa została zasypana, po kaponierze i wale nie ma śladu. Na esplanadzie fortu znajduje się duży kompleks ogródków działkowych, natomiast na zapolu i w okolicach powstały osiedla mieszkaniowe [13]. W wodzie fosy pływa stary sprzęt gospodarstwa domowego, powalone drzewa. W fosie utonęło kilka osób, które wpadły do wody, ponieważ nie ma przy niej barier ochronnych [30], a w kilku miejscach strome ścieżki prowadzą z ul. Przy Fosie w dół, nad samą wodę. Porośnięte gęstym lasem brzegi są domem dla dziesiątek kaczek i innych ptaków. [12].

Od ul. Kaliskiego obok fortu znajduje się siłownia [15].

Fort został wpisany 24 maja 2001 roku do rejestru zabytków pod numerem A-68 [5] (10-A) [9].

Paintball

FORT Blizne Paintball zostało otwarte 15 sierpnia 2015 roku [11]. To jedno z dwóch najlepszych w Polsce pól do prowadzenia rozgrywek paintballa sportowego, ze sztuczną nawierzchnią oraz dmuchanymi przeszkodami [10].

Funkcjonuje tu również ścieżka łucznicza 3D (ul. Lazurowa #185A). Pośród roślinności ukryto czternaście celów: kaczki, czaple, świstaki, rosomaki. Miejsca oddania strzałów wskazuje czerwone oznaczenie. Trasa rozpoczyna się krótkim treningiem, gdzie pośrodku placu ustawione cztery standardowe tarcze. Strzela się tu m.in. przez fosę fortu [4].

Osiedle Lazurowa Dolina

Osiedle Lazurowa Dolina (ul. Lazurowa #185, #185A-185E) składa się z sześciu czterokondygnacyjnych budynków (192 mieszkania, 33-76 m2). Wokół domów powstał ogród z ławkami i plac zabaw dla dzieci. Całość osiedla jest ogrodzona i monitorowana. Wszystkie mieszkania mają balkony. Deweloperem był Ronson Development Group [1]. Charakterystyczne są duże drewniane okna, bloki wyposażono w windy. Osiedle ogrodzono murkiem obłożonym piaskowcowymi płytami. Przy bramie wjazdowej znajduje się portiernia [16]. Inwestycja jest zarządzana przez Altiplano [19].

Budowę rozpoczęto w 2004 roku. Pierwsze dwa budynki (72 mieszkania, 67 miejsc postojowych na parkingu podziemnym i 12 na nadziemnym) powstały w 2005 roku, pozostałe do końca 2006 (2008 [17]) roku [16].

TBS Mieszkanie Naszych Możliwości

Towarzystwo Budownictwa Społecznego Mieszkanie Naszych Możliwości (powiązane z SLD) dostało od gminy w dzierżawę wieczystą w grudniu 2000 roku grunt warty 2 mln 860 tys. zł przy ul. Lazurowej. Z powodu kłopotów finansowych TBS wystąpił do gminy o 97% ulgę. Radni SLD przyznali bonifikatę, jednak wojewoda unieważnił uchwałę i w 2002 roku Naczelny Sąd Administracyjny nakazał zwrot 0.5 mln zł zwróconej opłaty [28].

Cztery bloki (ul. Lazurowa #179, #177, #175, #173) powstały dla TBS Mieszkanie Naszych Możliwości [26] około 2001 roku. Budynki są czterokondygnacyjne i mają plan prostokąta, są w dobrym stanie i mieszka w nich blisko sto rodzin [27].

W 2002 roku rzeszowska spółka Corpores zaplanowała apartamentowce z garażami podziemnymi. Okazało się, że wybudowanie garaży podziemnych może zniszczyć wały fortu i spowodować wypłynięcie wody z fosy, co jest niezgodne z projektem planu miejscowego, jednak projekt ostatecznie powstał [6]. Pod koniec 2004 roku [23] w miejscu pawilonu przy ul. Lazurowej ukończono dwa bloki (ul. Lazurowa #183, #181) [2]. Generalnym wykonawcą był Malbud1 [23], a zarządcą został Altiplano [24]. Jest w nich 138 lokali mieszkalnych i 8 lokali usługowych [24]. Budynki są pięciokondygnacyjne, o nieregularnej fasadzie i zaokrąglonych balkonach.

W 2018 roku jeden z warszawskich deweloperów chciał wyburzyć pierwsze bloki TBS i zbudować na ich miejscu gigantyczne osiedle z budynkami na siedem kondygnacji [27].

ROD Groty

Na południe od fortu, wokół fosy, znajdują się ogródki działkowe ROD Groty.

ROD WAT

Ogród Działkowy Wojskowej Akademii Technicznej (WAT) im. Jarosława Dąbrowskiego tworzą trzy części. Część A znajduje się między ul. Lazurową i ul. Dywizjonu 303, część B między fortem i ul. Kocjana, a część C między fortem i ROD im. Kasprzaka. Część A to 168 działek, część B 67 działek i część C 20 działek, ogród zajmuje ponad 9 ha. Ogrody są ogrodzone, wyposażone w sieć wodociągową i energetyczną (oprócz ogrodu C), drogi i alejki. Władze ogrodu tworzy Zarząd oraz Komisje Rewizyjna i Rozjemcza [32].

Ogród powstał w 1965 roku, ale jego początki sięgają lat 50-tych XX wieku, kiedy część kadry i pracowników WAT zaczęła uprawiać działki na terenie obecnego Ośrodka Sportowego przy ul. Kartezjusza. Powstały wówczas w 1965 roku ogród to dzisiejsza część A (58 działek). W późniejszych latach przydzielono działkowcom tereny B i C [32].

Początkowo Ogród Działkowy WAT należał do Polskiego Związku Działkowców pod numerem A-I-107-107. W 2006 roku teren został przekazany Wojskowej Akademii Technicznej na własność. W 2009 roku WAT zatwierdził istnienie ogrodu i nadał mu nazwę „Ogród Działkowy Wojskowej Akademii Technicznej im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie”, przez co stał się jednostką w ramach WAT, niezależną od Polskiego Związku Działkowców [32].

ROD im. M. Kasprzaka

Ogródki Działkowe im. M. Kasprzaka znajdują się na zachód od fortu, za linią kolejową, wzdłuż granicy miasta z gminą Stare Babice. Ich adres to ul. Majora Henryka Hubala-Dobrzańskiego #5 [29].

ROD Agawa

ROD Agawa przylega do fosy bezpośrednio od strony zachodniej i zajmuje ok. 4.3 ha. Umożliwia żerowanie i ochronę wielu gatunków zwierząt (m.in. lisów, wiewiórek, jeży) i ptaków wodnych i lądowych (dzikich kaczek, nurków, skowronków, dzięciołów, kukułek). Aktualnie jest tu 114 działek. Ogród ma ogrodzenie, drogi wewnętrzne, parking, świetlicę, magazyn sprzętu, hydrofornię, sieć wodociągową i elektryczną. Ogród jest udostępniony do spacerów dla osób starszych i matek z dziećmi [30].

Ogród został założony w 1971 roku przez Ministerstwo Sprawiedliwości dla swoich pracowników. W 1971 roku został przekazany w użytkowanie Polskiemu Związkowi Działkowców [30].

Prace przy budowie fortu rozpoczęto wiosną 1883 roku i trwały do 1886 roku (1883-1890 [5]) [13]. Chronił drogę prowadzącą na zachód od Warszawy (droga Warszawa-Kampinos [3]) [8]. Przedpole fortu tworzyła rozległa i płaska równina warszawska, w tym miejscu niezalesiona [3]. Na początku XX wieku były w okolicy trzy małe majątki i dworki. Nazwa Blizne pochodzi od nazwisk właściciela jednego z majątków [8].

Wkrótce po zakończeniu budowy przystąpiono do modernizacji. W forcie Blizne przebudowano wały. W miejsce dwóch, powstał jeden wał o wydłużonym przedpiersiu, przeznaczony dla piechoty, a zasadniczą część artylerii wyprowadzono poza dzieło. Ceglane kaponiery skarpowe zostały przebudowane na betonowe. Bez zmian pozostały koszary szyjowe [13].

Fort miał być zniszczony w ramach likwidacji twierdzy. W lecie 1913 roku wysadzono kaponiery w rowie fortecznym (część ich ruin pozostała do dzisiaj). Pozostałe obiekty fortu zostały rozbrojone, ale nie przystąpiono do ich likwidacji [13].

We wrześniu 1939 roku Fort III wchodził w skład polskiej pozycji obronnej "Blizne-Chrzanów", która nie odegrała jednak znaczącej roli w walkach. Znajdujący się przy głównym wale fortu schron przeciwlotniczy wskazuje, iż fort był obsadzony przez załogę niemiecką [3].

Od końca II wojny światowej fort był zajęty przez wojsko [13]. Posesja została przekazana Ministerstwu Obrony Narodowej uchwałą Prezydium Rządu z dnia 6 września 1950 roku [25]. Na wałach powstały budynki koszarowe oraz hotel wojskowy, później w koszarach powstały garaże i warsztaty samochodowe [13]. Wojsko stacjonowało do lat 80-tych XX wieku, po czym fort stał się mieniem niechcianym [3].

Po opuszczeniu przez wojsko znajdowała się tu szkoła Pro Futuro oraz spółdzielnia SPES, teren był dostępny publicznie. Gromadzili się tu m.in. fani motocykli, była knajpka i warsztat naprawczy. Terenem zarządzała Agencja Mienia Wojskowego [14]. Wiosną 2001 roku agencja przeprowadziła wielką akcję reklamową [3], a w 2002 roku fort został wystawiony na sprzedaż z ceną wywoławczą 9 mln zł [13].

Przy ul. Lazurowej znajdowały się wówczas baraki i magazyny. W latach 2001-2005 w ich miejscu wybudowano bloki os. Lazurowa dolina [3].

W 2007 teren fortu został sprzedany prywatnemu właścicielowi, który postawił szlaban, znak "wstęp wzbroniony" i zatrudnił ochroniarza [14].

W 2012 roku powstało niewykorzystane opracowanie studium możliwości inwestycyjnych Forty III Blizne z przeznaczeniem fortu na centrum hotelowo-kongresowe z funkcją sportowo-rekreacyjną [13]. Koncepcję wykonały firmy Archois oraz Festagrupa.