Dom Interesów Zamoyskiego znajduje się w Warszawie przy ul. Nowy Świat #67/69 [13]. Dziś mieści się tu m. in. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW, a także Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Wydziału Historycznego UW [3].

Warto udać się na tyły, aby znaleźć się na zacisznym skwerze pełnym zieleni, spokoju i ławek. Można stąd podziwiać również boczną ścianę kościoła św. Krzyża [12].

Na dziedzińcu przed pałacem Branickich (w miejscu oficyn [1]), od strony ul. Nowy Świat, została wzniesiona kamienica zwana Domem Interesów Andrzeja Zamoyskiego, której rozmiary spowodowały, iż pałac z czasem zdegradował się do roli oficyny [16]. Pięciokondygnacyjna budowla zbudowana została na planie prostokąta z trzema ryzalitami w fasadzie. Środkowy, pięcioosiowy ryzalit został zaakcentowany tympanonem [13], zdobionym mitologicznymi płaskorzeźbami Pawła Malińskiego [2] w trójkątnym frontonie u góry fasady [1]. Umieszczone zostały płaskorzeźby będące alegoriami Przemysłu (Minerwa), Rolnictwa (Ceres), Handlu (Merkury) i Bogactwa (Jazon) oraz Żeglugi (personifikacje Wisły i Bugu) [12]. Fasada nawiązuje do rzymskiego pałacu Cancelleria. Była to w swoim czasie największa kamienica warszawska [1].

Na budynku znajduje się tablica upamiętniająca siedzibę Dowództwa Obrony Warszawy. To tablica z piaskowca z napisem: W tym domu we wrześniu 1939 r. podczas hitlerowskiego najazdu na Polskę mieściło się Dowództwo Obrony Warszawy. Tablicę wmurowano w latach 50-tych XX wieku [8].

Drugą tablicą jest upamiętniająca Cypriana Kamila Norwida [4] i zniszczenie fortepianu Chopina. Umieszczono ją w 180 rocznicę urodzin poety, w 2001 roku [2].

Pałac Branickich - Większy

Pałac (ul. Nowy Świat #69) należący do kanclerz wielkiej koronnej Marii Anny de Grange d’Arquien, żony Jana Wielopolskiego, powstał pod koniec XVII wieku na miejscu powstałego w 1659 (1655 [4]) roku murowanego dworu (w głębi posesji [4]), należącego do cześnika warszawskiego Piotrowskiego [16]. Od roku 1667 właścicielem został Jan Wielopolski, który otoczył go ogrodem [13]. W latach 1744–1745 na zlecenie spadkobierców Wielopolskiego dokonano przebudowy według projektu Piotra Hiża [2].

Rezydencja w I połowie XVIII wieku stała się własnością hetmana polnego Jana Klemensa Branickiego, a później hetmana wielkiego koronnego Franciszka Ksawerego Branickiego. W połowie XVIII wieku pałac uległ znacznej rozbudowie, a w 1744 roku został do niego dobudowany od strony południowej pałac Mniejszy. W latach 1773-1780 pałac uzyskał wczesnoklasycystyczną elewację oraz reprezentacyjną salę balową według projektów Szymona Bogumiła Zuga [16]. W latach 1815-1830 rezydował tu carski komisarz Nikołaj Nowosilcow [18]. W 1838 roku właścicielem obu pałaców stał się Andrzej Artur Zamoyski.

Pałac Branickich - Mniejszy

Pałac (ul. Nowy Świat #67) powstał około 1744 roku jako część rezydencji Branickich i był strukturalnie połączony z wcześniejszym pałacem Większym. Został przebudowany około 1780 roku według projektów Szymona Bogumiła Zuga w stylu klasycystycznym, a dziedziniec otoczono dorycką kolumnadą [15]. W 1802 roku [13] pałac nabyła Anna Sapieżyna, współzałożycielka Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności [15], która przekształciła go w kamienicę czynszową. Mieszkał w niej i zmarł w 1826 roku Stanisław Staszic [17]. W 1838 roku właścicielem obu pałaców stał się Andrzej Artur Zamoyski.

Andrzej Zamoyski w latach 1843–1846 dokonał przebudowy pod kierunkiem Henryka Marconiego [2] w duchu neorenesansu rzymskiego [16].

W 1862 roku Zamoyski porzucił interesy i nie wrócił już do Królestwa Polskiego. Kamienicę zamieszkiwała wówczas na trzecim piętrze młodsza siostra nieżyjącego już Fryderyka Chopina, Izabella Barcińska, przetrzymująca w mieszkaniu liczne pamiątki po zmarłym bracie [4].

19 września 1863 roku z budynku został dokonany zamach na hr Fiodora Berga, carskiego namiestnika Królestwa Polskiego, którego Polacy powszechnie nienawidzili [7]. Z obserwacji Berga wynikało że prowadzi on niezwykle regularny tryb życia [19]. Kiedy wiozący Namiestnika powóz znalazł się koło posesji, z jednego z okien czwartego piętra niespodziewanie ciśnięte zostały dwie butelki z płynem zapalającym. Był to rozpuszczony w dwusiarczku węgla fosfor, który po rozlaniu łączy się gwałtownie z tlenem atmosferycznym i wytwarza dużą ilość dymu. Następnie padły strzały z nabitego siekańcami garłacza. Na koniec rzucono kilka bomb. Sprawcami zamachu byli członkowie powstańczej żandarmerii (Straży Narodowej) bracia Krasuccy, a towarzyszyli im Władysław Wnętowski i Wojciech Kunke. Przypuszcza się, że zamach opracował Ignacy Chmieleński, zwolennik terroryzmu indywidualnego. Wyrzucone z dużej wysokości bomby i butelki z płynem zapalającym spadły na bruk, raniąc jedynie konie kozackiej eskorty. Siekańce uszkodziły oparcie powozu, a także mundury hrabiego Berga i jego adiutanta. Oni sami wyszli z zamachu bez szwanku. Berg rozkazał otoczyć budynek wojskiem, a mieszkających w nim ludzi aresztować. Do budynku wtargnęli rozwścieczeni zamachem na ich szefa Kozacy. Rozpoczęła się orgia niszczenia. Wyrzucony został należący do Fryderyka Chopina fortepian [7], na którym muzyk ćwiczył jako uczeń Konserwatorium Warszawskiego [3]. Cyprian Kamil Norwid upamiętnił to w wierszu Fortepian Szopena. Zniszczono cenną bibliotekę i wszystkie prace mieszkającego w tym gmachu sławnego polskiego orientalisty Józefa Szczepana Kowalewskiego. Rosjanie rozkradli srebra i lepszą odzież i Publicznie potem sprzedawali zrabowane suknie jedwabne po 1 rublu za sztukę. Resztę ruchomości zebrano w stos i podpalono obok pomnika Mikołaja Kopernika. Za rzekomy udział w zamachu aresztowany i skazany na 8 lat ciężkich robót został Stanisław Antoni Zamoyski [5].

Od roku 1867 w [13] Domu Interesów mieścił się Zarząd Wojenny Okręgu Warszawskiego, Sąd Wojskowy [12] i klub rosyjski. W budynkach wzniesionych przez Zamoyskiego znajdowały się także sklepy i magazyny [1].

Nowy Świat 65

Przy ul. Nowy Świat wybudowano w 1868 roku kamienicę o numerze #65. Została ona wzniesiona przez budowniczego Bonifacego Witkowskiego. Była budynkiem piętrowym, o elewacjach, którym twórca nadał cechy skromnego neorenesansu. Przedtem stał tu inny budynek, mieszczący, według informacji z 1830 roku, sklep zajmujący się handlem win i korzeni. W latach 70-tych XIX wieku kamienicę kupił jeden z najbardziej znaczących kupców zajmujących się handlem herbatą, Mikołaj Szemilyn. Założony przez niego skład przetrwał do początków XX wieku. W końcu lat 30-tych XX wieku parter kamienicy zajmował sklep Continental, będący własnością Jana Otffinowskiego, oferujący wyroby gumowe z kamionkowskiej fabryki Rygawar oraz artykuły sportowe. Na piętrze znajdował się sklep meblowy. Kamienica uległa zniszczeniu w 1939 roku [14].

W latach dwudziestolecia międzywojennego w kamienicach mieściło się Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (nr 69) oraz Komenda Główna Policji Państwowej (nr 67) [2]. Stąd koordynowane były działania operacyjne policji i tu powstawała jej polityka szkoleniowa, kadrowa oraz założenia organizacyjne. W KGPP działało pięć wydziałów (w tym Wydział IV Rejestracyjno-Pościgowy o najbardziej spektakularnym charakterze i Wydział V Polityczny) oraz Redakcja Gazety Administracji i Policji Państwowej wydająca m. in. tygodnik "Na Posterunku". Miasto zabezpieczało wtedy około 3300 policjantów [3].

7 września 1939 roku siedzibą Dowództwa Obrony Warszawy stał się gmach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Codziennym gościem był prezydent Stefan Starzyński, który został mianowany Cywilnym Komisarzem przy Dowództwie Obrony Warszawy. Dowództwo przeniosło się 17 września 1939 roku do podziemi PKO [8] [2]. Po 20 września 1939 roku rejon był kilkakrotnie bombardowany, a gmach został znacznie uszkodzony [4].

W trakcie okupacji i Powstania w kamienicy Zamoyskich znajdowała się niemiecka komenda policji. 23 sierpnia 1944 roku przeprowadzono na nią atak, w którym uczestniczyło ponad ćwierć tysiąca Powstańców. Żołnierzami dowodził major Bernard Romanowski [11]. Komenda była umocnionym ośrodkiem oporu Niemców. Przebywała tam kompania Schutzpolizei Ltn. Schlichtera i oddział wschodnich kolaborantów, czyli około 160 żołnierzy uzbrojonych silnie w broń maszynową (8 karabinów maszynowych, 64 pistolety maszynowe i działko przeciwpancerne) oraz około 80 polskich policjantów "granatowych" pod dowództwem oddanego Niemcom komisarza Przymusińskiego. Główny budynek Komendy w kształcie litery "L" i składał się z trzypiętrowego frontowego skrzydła przylegającego do kościoła oraz z dwupiętrowej oficyny, która razem z drewnianymi garażami zamykała dziedziniec od strony ul. Świętokrzyskiej. Murowany, jednopiętrowy budynek Mittelwache (kwatera żandarmów) stał na dziedzińcu. Atak poprowadzono z kamienic od strony ul. Czackiego, zdobywając najpierw Kościół św. Krzyża. W trzeciej fazie ataku przez wybity w murze otwór Powstańcy wdarli się na posesję Komendy Policji. Zajęli stanowiska w ruinach murowanego domku i podpalili Mittelwache, a następnie szturmem wzięli gmach komendy. Ze 160-osobowej załogi niemieckiej do niewoli wzięto 80 Niemców wraz z ich dowódcą. Zabitych zostało 32 Niemców. Spośród 48 pozostałych Niemców część spaliła się w Mittelwache, a część uciekła na Uniwersytet. Wśród Powstańców zginęło dziewięciu żołnierzy. Już po zdobyciu komendy, ok. godz. 14:00 kościół św. Krzyża i okolice ostrzelały moździerze i granatniki niemieckie. Około godziny 16:00 zapalił się gmach Komendy Policji [20].

Budynek uległ zniszczeniu podczas Powstania Warszawskiego w około 90% [4]. W latach 1948-1950 Dom Interesów został odbudowany pod kierunkiem Mieczysława Kuzmy [1] i Zygmunta Stępińskiego [4], który dokonał wielu modyfikacji. Balkony istniejące na pierwszym piętrze zostały usunięte, zmieniono okna na pierwszym i drugim piętrze oraz ich neorenesansowe obramowania. Pominięto odbudowę pałacu i oficyn [1]. Nazwa „pałac” przylgnęła do kamienicy, a budynek o numerze 67 został skrócony [12].

Budynek został wpisany do rejestru zabytków pod numerem 362 [4].