Park Kombatantów (błędnie nazywany Parkiem Kombatanta) zajmuje powierzchnię ok. 2 ha [7][8]. (inne źródła podają, że ma więcej, nawet 5.06 ha [11]). Został zaprojektowany przez A. Szuberta, a następnie przekształcony przez F. Jamesa do stylu parku angielskiego. W zachodniej części znajduje się pałac Koelichenów.

Za czasów Koelichenów w parku posadzono wiele drzew, które dzisiaj są pomnikami przyrody [8]. Są to: klon polny (liczący sobie ok. 130 lat, położony od strony ul. Chrościckiego, numer 392 w gminnej ewidencji pomników przyrody), kasztanowiec biały (róg Cienistej i Zdobniczej, 393), tulipanowiec amerykański (110 lat, ul. Łuki Wielkie, 394), lipa drobnolistna (250 lat, ul. Chrościckiego, 395), sosna czarna (130 lat, ul. Łuki Wielkie, 396-397, 2 sztuki) i platan klonolistny (130 lat, ul. Łuki Wielkie, 243) [11][12].

Pałac Koelichenów

Po raz pierwszy pałac we Włochach postawił Andrzej Leszczyński (kanclerz wielki koronny, prymas Polski) ok. 1650 roku [7] jako swoją letnią rezydencję [2]. Pałacyk został zrujnowany podczas potopu szwedzkiego. W częściowo odrestaurowanym pałacu w 1671 roku ukrywał się francuski szpieg, Ulryk Werdum [8], podczase spisku przeciwko Michałowi Korybutowi Wiśniowieckiemu [6]. Na początku XVIII wieku majątek przeszedł w ręce Konstancji z Platerów Hülzenowej [2]. W pałacu znajdowała się kwatera króla pruskiego, Fryderyka Wilhelma II podczas powstania kościuszkowskiego i oblężenia stolicy w 1794 roku [7]. Rok później majątek przejął Tadeusz Antoni Mostowski. W 1842 roku ukończył budowę obecnego neorenesansowego pałacu [1].

W 1844 roku, razem z okolicznymi cegielniami, pałac przeszedł w ręce Andrzeja Koelichena, potomka holenderskich barwiarzy tkanin [6]. Koelichen był przemysłowcem, który zajął się eksploatacją gliny na wielką skalę [3]. Rezydencja została przebudowana w 1859 roku staraniem synów, Edwarda (otrzymał w testamencie cegielnie) i Karola Emila Koelichenów (otrzymał pałac i park), według planów architekta Aleksandra Zabierzowskiego [7]. Karola Koelichena dwukrotnie aresztowano podczas powstania styczniowego [3].

W 1906 roku w pałacu mieszkał malarz Ferdynand Ruszczyc. W tym okresie powstało kilka grafik przedstawiających wnętrza i otoczenie [3].

Koelichenowie chętnie udostępniali swój pałacyk różnym instytucjom. W 1933 roku odbyło się nabożeństwo ewangelicko-augsburskie. Od 1936 roku w pałacu mieściła się redakcja „Przeglądu Podmiejskiego”. W tym samym roku otwarto Bibliotekę Stowarzyszenia Właścicieli Nieruchomości [3]. Przeniesiono do niej około 2500 książek z czytelni przy ul. Mickiewicza 12 (dziś Chrościckiego). Na początku II wojny światowej mieścił się tu szpital przyjmujący rannych z kampanii wrześniowej [6]. Biblioteka działała też podczas okupacji, a jej szefowa Stefania Draczko podzieliła księgozbiór na oficjalny i nielegalny, obejmujący literaturę patriotyczną. Od jesieni 1947 roku działa tu Biblioteka Miejska im. Stefana Żeromskiego. W 1948 roku otwarto w dawnej Sali Balowej czytelnię dla dzieci z 30 miejscami [7].

Rodzina Koelichenów wyprowadziła się z pałacu w 1964 roku. W latach 1965-66 wykonano remont i rozbudowę budynku. Kolejny remont odbył się w latach 2000-2001 [3]. Pałac został wpisany do rejestru zabytków w 1965 roku pod numerem 710 [4]. Ciekawe jest, że pałac był umieszczony na herbie gminy Warszawa-Włochy, istniejącej do 2002 roku [8].

Pomnik 16 września 1944

Pamięć poległych i zamordowanych mieszkańców Włoch upamiętniono pomnikiem na terenie parku, gdzie rozpoczęła się ich tułaczka w 1944 roku. Na skraju parku, niedaleko stacji kolejowej, ustawiono w 1960 roku głaz z pamiątkową tablicą „Mieszkańcom Włoch Poległym w Walkach o Wolność i Pomordowanym w Obozach Hitlerowskich w latach 1939-1945”, a obok niego ułożono płytę [9] z napisem „1939-1945. 16 września 1944 r. na tutejszy skwer parkowy hitlerowcy spędzili 4293 mężczyzn włochowian, których wywieziono do Auschwitz-Birkenau i innych obozów koncentracyjnych. Akcja ta była represją za pomoc powstańczej Warszawie. W obozach zagłady poniosły męczeńską śmierć 2072 osoby.” [16]. W nocy z 5 na 6 grudnia 2011 roku z głazu została skradziona mosiężna tablica [17]. Nowa została zamontowana w 2012 roku.

Pomnik ofiar terroru

Tuż obok znajduje się obelisk upamiętniający pamięć ofiar komunistycznego terroru [10], gdyż w sąsiednich budynkach (ul Cienista 14 i 16) mieściła się siedziba NKWD [2]. Front obelisku tworzy tablica z metalowych płytek, na których wygrawerowano podobizny ofiar stalinowskich represji [10]. Napis na obelisku brzmi: „Pamięci patriotów polskich więzionych, torturowanych i mordowanych w siedzibie NKWD we Włochach od stycznia do kwietnia 1945 roku przez funkcjonariuszy NKWD i UBP. Tym wszystkim, którzy byli deportowani do więzień i obozów sowieckich” [2]. Obelisk powstał w 1999 roku.

Krzyż przydrożny

Pozostałością wiejskich czasów Włoch jest drewniany krzyż przydrożny. Pierwszy krzyż w tym miejscu istniał. gdy park był parkiem pałacowym. Krzyż witał w dwudziestoleciu międzywojennym przybywających do miasta-ogrodu i wita obecnie [10].

Pierwsze wzmianki o tym miejscu pochodzą z XVII wieku i dotyczą przede wszystkim pałacu. Dopiero gdy w 1795 roku teren objął w posiadanie hrabia Tadeusz Mostowski, późniejszy minister spraw wewnętrznych Księstwa Warszawskiego, na jego polecenie A. Szubert zaprojektował park [8].

W roku 1842 na przybył z Anglii ogrodnik F. James, dzięki któremu park uzyskał wygląd parku angielskiego. W tym samym roku hrabia Mostowski własnym nakładem ukończył budowę neorenesansowego pałacu. W roku 1844 park i pałac stały się własnością holenderskiej rodziny Koelichenów, zajmującej się przemysłowym barwieniem tkanin [8].

W 1928 roku w ilustrowanym przewodniku informacyjnym „Włochy pod Warszawą” pisano: „Zarówno jeziorem jak i parkiem interesują się co bardziej przedsiębiorcy zamierzający zorganizować szereg imprez rozrywkowych w tem miejscu jakby predestynowanem na zamiejski Luna-Park stolicy zarówno ze względu na piękno natury jak i bliskość Warszawy. [..] Estetyczna kawiarnia czy restauracja podmiejska z estradą w rodzaju dawnej Sielanki na tle przecudnej przyrody jakie tworzy park Włochowski da niedzielnemu wycieczkowiczowi pogodniejszy nastrój niż wałęsanie się po trotuarach warszawskich” [15].

Latem w parku odbywały się zabawy taneczne. Zimą sale pałacowe przeznaczone były na sale balowe. Pobliski staw przyciągał wędkarzy. Planowano zbudować tutaj plażę i umożliwić kąpiele [5].

W 1928 roku majątek Koelichenów został podzielony pod urbanistyczną koncepcję miasta-ogrodu, zainicjowaną przez prezydenta Warszawy Zygmunta Słomińskiego [8] i przygotowaną według projektu Franciszka Krzywdy-Polkowskiego oraz mierniczego Henryka Kotyńskiego [1]. Park miał stać się centralnym terenem rekreacyjnym założenia i letnim ośrodkiem wypoczynkowym dla Warszawiaków.

19 września 1939 roku w parku niedaleko Pałacu Koelichena, gdzie mieścił się wojenny szpital, pochowano osoby, które zginęły w wyniku ostrzału. Najprawdopodobniej nie był to atak niemiecki, lecz niecelny ostrzał obrońców Warszawy w walkach o Odolany i Blizne. W listopadzie dokonano ekshumacji zwłok i przeniesiono je na cmentarz we Włochach [7].

Po wybuchu Powstania Warszawskiego, 16 września 1944 roku [8], Niemcy obawiając się wsparcia miejscowej ludności wywieźli do obozów koncentracyjnych wszystkich mężczyzn w wieku 16 do 60 lat. Tym samym śmiercią lub rozłąką została dotknięta każda rodzina, a w domach pozostały same kobiety [14]. Robert Gawkowski opisuje „Rankiem tego dnia na ulicach miasta pojawiły się samochody „szczekaczki” z głośnikiem na dachu. Nadawano komunikat specjalny, że wszyscy mężczyźni mają się stawić przed stacją PKP. Niestawienie się grozi śmiercią. Po ulicach włochowskich chodziły liczne patrole niemieckie lub kolaborujących Azerów; wszystkich mężczyzn legitymowano i nakazywano zbiórkę. Od godziny 11 okupanci przeprowadzali rewizję we wszystkich domach, a znalezionych mężczyzn konwojowano pod bronią na miejsce zbiórki. [..] Następne partie zatrzymanych gromadzono w parku i wzdłuż ulicy 11 listopada (dziś Świerszcza). Gęsto ustawione posterunki miały karabiny maszynowe wycelowane w zgrupowanych mężczyzn. [..] Zgromadzoną grupę (ok. 3500 mężczyzn) stopniowo wywożono do Pruszkowa. Wszystkich nie zdołano jednak wywieźć i po południu, gdy przed stacją zostało jeszcze ok. 1000 mężczyzn, do pruszkowskiego Dulagu pognano ich pieszo” [7]. Z wywiezionych osób powrócił niecały tysiąc [8].

Po Powstaniu Warszawskim znajdował się tutaj obóz przejściowy, z którego wysiedlonych warszawiaków wywożono do Pruszkowa. Okoliczna ludność, na czele z miejscowym proboszczem Julianem Chrościckim, często odbijała więźniów [8].

W latach 1999-2000 park został gruntownie wyremontowany. Zainstalowano nowe lampy, ułożono nową nawierzchnię alejek, wyremontowano historyczne ławki, a także założono nowe trawniki [13]. W centralnej części powstał nowoczesny plac zabaw dla dzieci.

W latach 2007–2008 odkupiono od rodziny Koelichenów teren dawnego sadu i ogrodu warzywnego, znajdującego się u zbiegu ulic Obrońców Pokoju i Łuki Wielkie. W ten sposób udało się powiększyć park, obejmując nim cały kwartał ulic [13].

Do dzisiejszych czasów przetrwała reprezentacyjna brama wjazdowa od strony Zdobniczej, Obrońców Pokoju i Cienistej, będąca dokładnym odwzorowaniem XVIII- [8] lub XIX-wiecznego oryginału. Wykonana została w okresie międzywojennym, a zrekonstruowana w 2010 roku.

W 2009 roku wybudowano drugą bramę na przeciwległym krańcu parku, obok pałacu. Powstały wtedy też dwa place zabaw (jeden zastąpił stary plac), ufundowane przez Lotnisko Chopina [8]. Jeden z nich ma specjalną sztuczną nawierzchnię, przystosowaną dla dzieci niepełnosprawnych, a drugi powierzchnię piaskową [13].