Willa Bajka


Willa Bajka

Drewniana willa letniskowa Bajka różni się od okolicznych świdermajerów. Ma skromną ornamentykę, natomiast może poszczycić się dużą werandą wykonaną w pastelowych kolorach. Ciekawe są też kręcone schody oraz poddasze. Mimo remontu w XXI wieku wnętrza zachowały się w dobrym stanie. Willa powstała w latach 30-tych XX wieku. Mieszkała w niej inteligencja, początkowo małżeństwo inżyniera i botaniczki (zaprojektowali samą wille oraz otaczający ją ogród), po wojnie zostali tu przydzieleni historycy. Obecnie jest to dom otwarty, w którym organizowane są lokalne inicjatywy.

zabudowa drewnianazabudowa drewnianazabudowa jednorodzinnazabudowa jednorodzinna

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Bajkowa, ulica Pomologiczna, ulica Wielostronna
  • Rok powstania:  1930-1930
  • Obszar MSI:  Radość
  • Wysokość:   8 m
  • Funkcja:  kulturalna, mieszkaniowa
  • Styl:  świdermajer
  • Związane osoby: Benedek Janina, Fijałkowska Zofia, Kowalski Henryk, Mossakowska Wanda, Mossakowski Stanisław

Opis urbanistyczny:

Willa Bajka (ul. Wielostronna #12) [3] to drewniana willa letniskowa [4], ukryta w głębi ogrodu [1]. Bajka różni się od okolicznych świdermajerów uproszczoną formą i ornamentyką oraz nowoczesną technologią. Została zbudowana jako podmiejski dom, miała żelbetowe stropy, piwnicę, kuchnię i łazienkę z bieżącą wodą, kanalizację czy porządne kaflowe piece [4]. Standardowe świdermajery między belkami są ocieplone przez kolki (igły sosnowe) i wapno, tutaj architekt zastosował czterdziestocentymetrową warstwę torfu spod Otwocka, który do dziś jest cenionym materiałem izolacyjnym [3]. Odróżnia ją także pastelowa kolorystyka, przypominająca elewację petersburskiego pałacu zimowego [4].

Willa ma zwartą niesymetryczną bryłę oraz wysoki, kryty dachówką dach z trójkątnymi i trapezowymi mansardami, wysunięty mocno poza rysunek ścian, z podsufitką pod okapem [4]. Dostępna jest drewniana klatka schodowa i obszerne poddasze [3]. Oszklona duża weranda znajduje się wzdłuż całej szerokości domu [4].

Zachowany ogród, założony przez pierwszą właścicielkę, został skomponowany z rosnącymi tu sosnami i leśnym otoczeniem [3].

Pod nazwą „Letnisko Bajka" działa przestrzeń społeczno-artystyczna, otwarta na pomysły mieszkańców [1]. Wyszukując obiekt po samej nazwie można się pomylić, gdyż w Falenicy, znajduje się inna Willa Bajka [6].

Obiekty, pomniki, tablice:


Obiekty, pomniki, tablice

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XVIII wiek i wcześniej:


XVIII wiek i wcześniej

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XIX wiek:


XIX wiek

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Okres międzywojenny:

Willa została zbudowana w 1930 roku [5]. Została zaprojektowana przez pierwszego właściciela, Henryka Kowalskiego (jako dyrektor Departamentu Telekomunikacyjnego Ministerstwa Poczt i Telegrafów [5] miał też służbowe mieszkanie na placu Napoleona [3]). Inspiracja pochodzi zapewne z architektury Petersburga, gdzie Kowalski się kształcił [2].

Parcela miała ponad 5 tys. m2 [3]. Projekt ogrodu opracowała jego żona, Janina Benedek, botanik (kobieta o bogatym życiorysie, jedna z 46 wywiadowczyń Żeńskiego Oddziału Wywiadowczego Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego [2], działała w Lidze Kobiet, Polskiej Organizacji Wojskowej i Pogotowiu Bojowym PPS, działania jej grupy przyczyniły się do uzyskania praw wyborczych przez kobiety [4]) [1]. Ogród miał wydzielone części: użytkową, ozdobną i leśną [4]. Postawiono w nim domek dla stróża-ogrodnika [1].

W Radości rodzina Kowalskich rezydowała latem i najpewniej także jesienią [1].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Projekt

[1930] Projekt (źródło)

Projekt

[1930] Projekt (źródło)

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:

W domu odbywały się zbiórki Szarych Szeregów, było to miejsce skrytek ruchu oporu [4]. Córki właścicieli, studentki Irena i Maria, zginęły w Powstaniu Warszawskim [1].

Odbudowa stolicy:

Po II wojnie światowej Janina Kowalska wróciła w rodzinne strony do Płocka, gdzie pracowała w szkole ogrodniczej [4]. Do willi Bajka wprowadzono lokatorów kwaterunkowych [1], tylko jedną rodzinę, która straciła swój dwór w Wildze [3]. Byli to historycy sztuki Stanisław Mossakowski, zajmujący się architekturą renesansu i baroku oraz jego żona Wanda Mossakowska, specjalistka od historii fotografii. Dzięki temu budynek nie został podzielony ani przebudowany [4].

W 1948 roku Janina Kowalska została przeniesiona do Warszawy na stanowisko inspektora bibliotek szkół ogrodniczych województwa warszawskiego, następnie do emerytury pracowała w Stacji Ochrony Roślin [4]. Do śmierci męża w 1954 roku mieszkała w willi [3]. Wówczas rodzina Mossakowskich odkupiła willę [1], a Janina przeniosła się do domku ogrodnika, który zamieszkiwała do swojej śmierci w 1977 roku [4].

Czasy PRL-u:

Przez jakiś czas w wilii mieszkała też kuzynka Mossakowskich, Zofia Fijałkowska, artystka, ilustratorka kultowych książek dla dzieci, jak np. Na Jagody Marii Konopnickiej [4]. Jej prace zdobią dziś ściany Letniska [3].

Ojciec państwa Mossakowskich [3], Henryk (Zygmunt [4]) Czaplicki, był emerytowanym wojskowym [3]. Po śmierci Zofii mieszkał sam w wilii do końca swojego życia w 2014 roku [1] mając 97 lat [3]. W pamięci mieszkańców zapisał się jako człowiek, który dbał o ogród i okoliczne zwierzęta, jeździł rowerem z przyczepką i lubił ustawiać sąsiadów. Po jego śmierci willi groziła rozbiórka [1].

Przemiany 1989-2000:


Przemiany 1989-2000

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XXI wiek:

Od 2014 roku dom ma nowych właścicieli [1]. Willę kupiła Monika Tyszkiewicz, lekarka weterynarii [3]. Państwo Tyszkiewiczowie przeprowadzili remont. Projekt wykonał zaprzyjaźniony architekt. Gospodarze pozostawili pierwotny układ wnętrz i jak najwięcej detali (np. okucia okien i włączniki światła [3]) [4]. Przetrwała oryginalna stolarka: schody i okna [1]. Weranda okazała się być w doskonałej kondycji i dziś cieszy oko biało-kremową stolarką i oryginalną podłogą. Oszklone drzwi na werandę uzyskały towarzystwo dwóch okien. Poddasze stało się otwartą przestronną i jasną przestrzenią dzięki oknom dachowym. Wykonano instalację elektryczną, gazową i wodno-kanalizacyjną, a na piętrze powstała nowa łazienka. Kosztowne okazało się oczyszczenie i przełożenie oryginalnej czerwonej dachówki ceramicznej [4]. Zachowano zewnętrzną kolorystykę budynku i żółto-kremowe wnętrze werandy [1]. Nie przetrwała natomiast stróżówka [1].

Dom przekształcono w 2016 roku w lokalne miejsce kultury otwarte dla okolicznych mieszkańców [1]. Na ścianach znalazły się oprawiony oryginalny projekt budowlany, mapę Letnisk Falenickich, zdjęcia córek Janiny i Henryka Kowalskich, ilustracje Zofii Fijałkowskiej i intrygującą starą fotografię rodzinną obecnego gospodarza. Ze znalezionych na strychu podczas remontu gazet z lat 30-tych XX wieku Monika przygotowała duży collage [4].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Willa

[2016] Willa (źródło)

Willa Bajka

[2016] Willa Bajka (źródło)

Wejście

[2016] Wejście (źródło)

Wnętrza

[2016] Wnętrza (źródło)

Wnętrza

[2016] Wnętrza (źródło)

Wnętrza

[2016] Wnętrza (źródło)

Wnętrza

[2016] Wnętrza (źródło)

Wnętrza

[2016] Wnętrza (źródło)

Weranda

[2016] Weranda (źródło)

Tablica informacyjna

[2016] Tablica informacyjna (źródło)

Willa Bajka

[2016] Willa Bajka (źródło)

Schody

[2019] Schody (źródło)

Schody

[2019] Schody (źródło)

Wnętrze

[2019] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2019] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2019] Wnętrze (źródło)

Schody

[2019] Schody (źródło)

Wnętrze

[2019] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2019] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2019] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2019] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2019] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2019] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2019] Wnętrze (źródło)

Posesja

[2019] Posesja (źródło)

Willa

[2020] Willa (źródło)

Elewacja

[2020] Elewacja (źródło)

Elewacja

[2020] Elewacja (źródło)

Willa

[2020] Willa (źródło)

Teren Falenicy

[2020] Teren Falenicy (źródło)

Weranda

[2020] Weranda (źródło)

Weranda

[2020] Weranda (źródło)

Letnisko Bajka

[2020] Letnisko Bajka (źródło)

Letnisko Bajka

[2020] Letnisko Bajka (źródło)

Letnisko Bajka

[2020] Letnisko Bajka (źródło)

Willa Bajka

[2022] Willa Bajka (źródło)

Opis przygotowano: 2023-06