Budynek (ul. Górczewska #8) mieści obecnie Instytut Badań Edukacyjnych. Zaprojektowali go Karol Jankowski i Franciszek Lilpop [1]. Budynek składa się z dwóch części, dwukondygnacyjnej od południa i trzykondygnacyjnej od północy. Część dwukondygnacyjna ma symetrycznie umieszczone od ulicy cztery osie okien, na pierwszym piętrze umieszczony jest taras z umieszczonymi po bokach kolumnami. Wyższy budynek ma od zachodu asymetrycznie umieszczone wejście, w półkolistym ryzalicie, którym prowadzi klatka schodowa. Od wschodu znajduje się tył budynku, tu fasada jest dużo bardziej urozmaicona.

Instytut Badań Edukacyjnych (IBE) prowadzi badania naukowe nad funkcjonowaniem i efektywnością systemu edukacji w Polsce. Powstał 1 lipca 1990 roku. Funkcjonuje pod nadzorem Ministerstwa Edukacji Narodowej [15].

Na południowej ścianie gmachu znajdują się tablice pamiątkowe [4]. Jedną z nich jest tablica upamiętniająca Władysława Przanowskiego, inicjatora nauczania prac ręcznych w polskich szkołach oraz założyciela Państwowego Instytutu Robót Ręcznych [7], funkcjonującego w tym budynku. Przanowski kierował tą placówką, zorganizował samorząd uczniowski i redagował kwartalnik „Praca Ręczna w Szkole” [9]. Tablica została odsłonięta 3 lutego 1963 roku [18]. Na tablicy znajduje się napis „Tu mieszkał i pracował w latach 1913-1937 Władysław Przanowski, twórca polskiego systemu wychowania technicznego młodzieży, założyciel i dyrektor Państwowego Instytutu Robót Ręcznych dla nauczycieli”.

Z boku fasady znajduje się szklana tablica z informacją o funkcjonującym tu w okresie Powstania Warszawskiego szpitalu polowym.

Szkoła Rzemieślnicza

W 1880 roku Karol Jan Szlenkier założył trzyklasową szkołę rzemieślniczą dla dzieci robotników, którą następnie utrzymywał. Początkowo mieściła się przy ul. Leszno [10] i działała jako szkoła początkowa, umożliwiająca naukę robót ręcznych. Od 1906 roku szkołę nadzorowała rodzina Szlenkierów [2] oraz spowolnione rodziny Wydżgów i Chrzanowskich [12]. W latach 1906-1907 funkcjonowała wspólnie z Polską Macierzą Szkolną [2].

Zofia Szlenkierówna w czasie I wojny światowej zorganizowała w niej lazaret polowy dla rannych żołnierzy [6].

Po śmierci Karola Szlenkiera (w 1900 roku) jego żona Maria, realizując testament, sfinansowała budowę nowego budynku [5], który powstał w latach 1911-1914 (1913 [2]) jako budynek Szkoły Rzemieślniczej im. Karola Szlenkiera [1]. Został uroczyście poświęcony 18 stycznia 1914 roku [2]. Wzniesiono go na rozległej parceli [12] przy ul. Górczewskiej, od ul. Szlenkierów do ul. Tyszkiewicza, a od północy sąsiadował z pl. Opolskim. Posiadał własny ogród (od zachodu), obszerne boisko (od wschodu) oraz salę gimnastyczną [2]. Pośrodku ogrodu umieszczono okrągłą fontannę ze złotymi rybkami [18].

Szkoła rzemieślnicza przyjęła 260 chłopców, w budynku mieściła się także ochronka dla 150 dzieci. Gmach został wyposażony w obszerne sale wykładowe i rekreacyjne [2]. Uczniowie do dyspozycji mieli też przyszkolny ogród botaniczny, nadzorowany przez prof. Waleriana Kronenberga [10]. Szkoła udostępniała pomieszczenia szkołom elementarnym, powstałym na Woli po I wojnie światowej [4].

Państwowy Instytut Robót Ręcznych

W 1915 roku przy szkole uruchomiono Państwowy Kurs Robót Ręcznych [2], którego zajęcia były prowadzone od jesieni tego roku w sali warsztatowej i w sali rysunkowej. jesienią 1919 roku kursy zajęły również sale dla dziewcząt (trzy duże pięciookienne sale na parterze oraz trzy małe sale trzyokienne w suterenach) [17]. Kursy zorganizował Władysław Przanowski [18].

Gdy do polskich szkół wprowadzono nowy przedmiot nauczania: roboty ręczne (zajęcia te miały później zmieniane nazwy, pojawiły się prace ręczne, a przed reformą gimnazjalną w 1999 roku były nazywane zajęciami praktyczno-technicznymi [12]) do kształcenia nauczycieli tego przedmiotu został powołany [16] w 1923 (1920 [2]) roku Państwowy Instytut Robót Ręcznych (PIRR) [14]. Był to jedyny taki instytut w kraju [16]. Kierownikiem został również Władysław Przanowski. Szkoła miała kształcić zgodnie ze szwedzkim systemem szkolnictwa [14], tzw. slöjdem szwedzkim [12], z którego następnie wypracowano polskie metody nauczania [16]. Nauka trwała 2 lata [18], a zadaniem nauczycieli było uświadomienie naturalnego powiązania między pracą rąk i pracą umysłu. W Instytucie powstawały programy nauczania, podręczniki, poradniki metodyczne i pomoce dydaktyczne. Zorganizowano też Wyższe Kursy Nauczycielskie (WKN) [16]. Szkoła współpracowała z okolicznymi warsztatami, które patronowały zajęciom [14].

W Instytucie funkcjonowało kilka pracowni: dwie drzewne (kier. Feliks Wojnarowicz, kier. Kazimierz Zacharkiewicz, w sali ustawiono tarczówkę, taśmówkę, wyrówniarkę i tokarki), metalowa (kier. Tadeusz Pietrzykowski, mieściła się w 1922 roku w jednej sali trzyokiennej w suterenach, później przekazano również dużą szkutniczą salę pięciookienną z czterema tokarkami, wiertarką, szlifierką i nożycami), tekturowo-introligatorska (kier. Marjan Wojnarowicz, kier. Walenty Czyżycki, wyposażona w komplet pras, zszywaczek, noży, maszynę do obcinania książek i nóż do cięcia tektury), różnych technik (kier. Walenty Czyżycki, kier. Ignacy Huber, poświęcona tworzeniu pomocy naukowych do geografii, matematyki i fizyki, przy dużym uwzględnieniu techniki szklarskiej), kroju i szycia (kier. Maria Czechowska, na ścianach rozmieszczono wartościowe okazy sztuki ludowej, pracownia była wyposażona w komplet maszyn nożnych do szycia, stoły do kroju oraz w manekiny), koszykarska (kier. Marjan Wojnarowicz), szkutnicza (kier. Aleksander Pauly, umieszczona w sali sześciookiennej z wyrówniarką i taśmówką, łodzie wykonane w pracowni cumowały w przystani kuratoryjnej), rysunkowo-malarska. Przedmioty wykonane przez uczniów, okazy sztuki ludowej i modele ilustrujące system slojdu szwedzkiego i duńskiego zgromadzono w muzeum, które służyło jednocześnie za salę rekreacyjną, natomiast w bibliotece udostępniono ok. 3 tys. dzieł oraz 2.3 tys. przeźroczy. Absolwent Instytutu popularnie nazywany był robociarzem [17].

Początkowo budynek znajdował się w głębi działki. W 1925 roku istniała już niższa dobudówka od strony ul. Górczewskiej.

Jesienią 1929 roku Państwowy Instytut Robót Ręcznych przejął cały gmach. Został przebudowany, z każdych trzech sal usunięto dwie ściany działowe i wzniesiono pojedynczą ścianę. W efekcie z dziewięciu klas otrzymano sześć dużych pracowni. Dołączywszy do tego istniejące sale warsztatowe, salę rysunkową oraz zamienione na pracownie trzy sale rekreacyjne, w dyspozycji Instytutu był trzynaście sal wykładowych i warsztatowych o przeciętnej powierzchni 72 m2 każda oraz osiem pokoi pomocniczych [17].

Po śmierci Władysława Przanowskiego dyrektorem został Stanisław Malec (Wiktor Ambroziewicz [16]) [18]. Przy Instytucie działało Towarzystwo Miłośników Robót Ręcznych [16].

Instytut, chociaż został zlikwidowany w 1939 roku, działał dalej w konspiracji (prawdopodobnie kierował nim wówczas Zygmunt Andrzejewski) [16]. W czasie okupacji w budynku znajdował się niemiecki szpital specjalistyczny Sonderlazaret 2 [8].

Posesja znalazła się w tej części dzielnicy, którą między 1-6 sierpnia 1944 roku opanowały i utrzymywały oddziały podporządkowane Komendzie Głównej AK (chociaż za ul. Płocką byli już Niemcy) [11]. Działał tu wówczas tymczasowy szpital powstańczy [3]. W czasie walk budynek nieznacznie ucierpiał, m.in. został spalony dach [2].

Dyrektorem PIRR po wojnie został Wiktor Ambroziewicz. Pierwsze powojenne zebranie Rady Pedagogicznej Instytutu odbyło się 26 marca 1945 w Łodzi, skąd Instytut przeniósł się do Bielska. 27 lipca 1946 roku nadało Instytutowi nazwę Państwowy Instytut Robót Ręcznych im. Władysława Przanowskiego w Warszawie z siedzibą w Bielsku, pod którą funkcjonował do likwidacji w lipcu 1950 roku [16].

Budynek przy ul. Górczewskiej odbudowano z obniżonym dachem [2]. W budynku mieścił się od 1949 roku Państwowy Ośrodek Oświatowych Prac Programowych i Badań Pedagogicznych, który w 1952 roku został przekształcony w Instytut Pedagogiki, w 1972 roku w Instytut Badań Pedagogicznych [14], a w 1990 roku w Instytut Badań Edukacyjnych [13].

W 2008 roku w wyniku ocieplenia styropianem, elewacja środkowa gmachu uległa spłaszczeniu [16].