Waszyngtona 2B


Waszyngtona 2B

Rzucający się w oczy przy rondzie Waszyngtona wieżowiec z owalną konstrukcją na dachu (według jednych miała to być restauracja, według innych lotnisko dla śmigłowców) jest charakterystycznym dziełem modernizmu. Przed wojną nie był to zagospodarowany teren, budynek powstał w latach 60-tych XX wieku jako szklany dom. Jego szersze ściany tworzyła tafla szkła, przez którą było widać całe wnętrza mieszkań. Ówczesna technologia powodowała jednak problemy z termiką i akustyką, co łącznie powodowało protesty mieszkańców i w efekcie elewację zamieniono na normalną ścianę (dodając na dachu neon i zegar). Przez pewien czas blok był najwyższym budynkiem na Pradze-Południe.

bibliotekabibliotekawysokościowiecwysokościowieczabudowa wielorodzinnazabudowa wielorodzinna

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   Aleja Jerzego Waszyngtona
  • Rok powstania:  1952-1953
  • Obszar MSI:  Saska Kępa
  • Wysokość:   39 m
  • Funkcja:  mieszkaniowa
  • Styl:  modernizm
  • Związane osoby: Leykam Marek

Opis urbanistyczny:

Przy al. Jerzego Waszyngtona #2B znajduje się trzynastopiętrowy punktowiec [1], jedno z najwybitniejszych osiągnięć polskiego modernizmu [9]. Został on zaprojektowany przez Marka Leykama jako tzw. szklany dom. Pierwotnie był całkowicie pokryty szklaną elewacją (od południa i północy [4]) [1]. Był pierwszym wysokościowcem prawobrzeżnej Warszawy (przez wiele lat był to najwyższy budynek Pragi Południe) [10] i zapewne pierwszy budynek mieszkalny ze ścianą kurtynową, być może nawet w Polsce [1]. Ściana była mocowana do czoła stropów [1]. Przed wejściem znajdował się żelbetowy wspornik w kształcie litery V, który nie przetrwał do dzisiaj [4]. Zapewne nie pełnił funkcji konstrukcyjnej [1].

Budynek ustawiono w tym miejscu, gdyż miał stanowić dominantę perspektywy al. Jerozolimskich i mostu Poniatowskiego. Został entuzjastycznie odebrany przez środowisko architektów [4]. Jego zdjęcie umieszczono w Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWN pod hasłem "architektura polska" [4].

Podłoga i sufit nie dochodziły do samej szklanej ściany, była tam spora szpara, przez co bez problemów rozmowy i zapachy przedostawały się z piętra na piętro [1]. Kaloryfery pełniły rolę barierki odgradzającej od tej pustej przestrzeni [2]. Ponieważ całość była przeszklona, narzekano na brak intymności w mieszkaniach [9]. Szkło powodowało, że w lecie mieszkania nagrzewały się, a w zimie był mróz [1]. Z kolei windy, dzięki zastosowaniu przezroczystego szkła w kabinie, umożliwiały zaglądanie innym lokatorom do ich mieszkań [10]. Po protestach mieszkańców zdemontowano szklaną elewację i w 1973 roku miejscu wymurowano normalną, ceglaną ścianę ze zwykłymi oknami [1]. Innym podawanym wyjaśnieniem dla wykonanej modyfikacji było obsuwanie się gruntu i konieczność wzmocnienia konstrukcji [8].

Ze względu na przeszkloną elewację, blok zwany był Akwarium lub Szklanym Wieżowcem [3]. Inna obiegowa nazwa to Szmatławiec, gdyż mieszkańcy, aby ocieplić i zapewnić nieco prywatności, zaklejali szklane ściany gazetami i szmatami [7]. Natomiast od konstrukcji na dachu bywa nazywany Karuzelą.

Na dachu budynku znajduje się dziwna, charakterystyczna, betonowa konstrukcja w kształcie koła zębatego. Według niektórych źródeł miała to być obrotowa kawiarnia (najbardziej prawdopodobny wariant) [1], inne podają, że było to nigdy nie użyte lądowisko dla helikopterów [8] albo wyciąg z widokiem na Park Skaryszewski [9]. Podobno w rzeczywistości dach bloku zajęła bezpieka, jako punkt obserwacyjny [10].

Obiekty, pomniki, tablice:

Na parterze od wielu lat (założona w 1953 roku [6]) funkcjonuje Wypożyczalnia dla Dorosłych i Młodzieży nr 3 [5].

XVIII wiek i wcześniej:


XVIII wiek i wcześniej

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XIX wiek:


XIX wiek

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Okres międzywojenny:

Droga w tym miejscu istniała na początku XX wieku, zaś al. Jerzego Waszyngtona powstała w latach 1928-1939 dla zapewnienia komunikacji między mostem Poniatowskiego oraz powstającą Saską Kępą i Grochowem [3]. Miejsce, w którym stoi wieżowiec, nie było do czasu jego powstania zagospodarowane. Był w tym miejscu przez pewien czas skwer lub ogród.

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:


II wojna światowa i Powstanie Warszawskie

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Odbudowa stolicy:

Budowa miała miejsce w latach w latach 1952–1963 [2]. Blok powstał dla członków Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej "Wspólny Dach", miał 82 lokale mieszkalne rozmieszczone na dwóch klatach schodowych [5].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Widok z góry

[1945] Widok z góry (źródło)

Czasy PRL-u:

Po protestach mieszkańców w 1973 roku elewację zamieniono na normalną, ceglaną ścianę. Jednocześnie na dachu od strony ronda zainstalowano neonową reklamę z zegarem z napisem Jubiler. Całość była oświetlona [1]. Gdy wiał silny wiatr, reklama na dachu tak hałasowała, że słychać to było w mieszkaniach [2].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Budowa

[1961] Budowa (źródło)

Mycie okien

[1963] Mycie okien (źródło)

Mycie okien

[1963] Mycie okien (źródło)

Szklana fasada

[1963] Szklana fasada (źródło)

Fasada

[1964] Fasada (źródło)

Fasada

[1964] Fasada (źródło)

Szklany dom

[1964] Szklany dom (źródło)

Szklany dom

[1965] Szklany dom (źródło)

Szklany dom

[1965] Szklany dom (źródło)

Wieżowiec

[1966] Wieżowiec (źródło)

Wieżowiec

[1966] Wieżowiec (źródło)

al. Waszyngtona 2B

[1966] al. Waszyngtona 2B (źródło)

Wieżowiec

[1967] Wieżowiec (źródło)

Wieżowiec

[1968] Wieżowiec (źródło)

Neon na dachu

[1969] Neon na dachu (źródło)

Neon na dachu

[1970] Neon na dachu (źródło)

Fasada

[1970] Fasada (źródło)

Zegar

[1973] Zegar (źródło)

Przemiany 1989-2000:


Przemiany 1989-2000

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XXI wiek:

Blok zyskał popularność w pierwszej dekadzie XXI wieku, kiedy panowała moda na zwiedzanie niedostępnych miejsc. Alterturyści wymieniali się sposobami na dotarcie na dach wieżowca [9].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Wieżowiec

[2012] Wieżowiec (źródło)

Wieżowiec

[2013] Wieżowiec (źródło)

Konstrukcja na dachu

[2013] Konstrukcja na dachu (źródło)

Wieżowiec

[2013] Wieżowiec (źródło)

Wieżowiec

[2014] Wieżowiec (źródło)

Zamknięcie perspektywy al. Jerozolimskich

[2014] Zamknięcie perspektywy al. Jerozolimskich (źródło)

Fasada

[2014] Fasada (źródło)

Połączenie z sąsiednim budynkiem

[2014] Połączenie z sąsiednim budynkiem (źródło)

Widok z góry

[2018] Widok z góry (źródło)

Fasada

[2019] Fasada (źródło)

Opis przygotowano: 2019-03