Targowa 21


Targowa 21

Ta niedawno wyremontowana kamienica powstała na przełomie XIX i XX wieku. Początkowo bogato zdobiona (zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz), z czasem stała się ruiną. Na początku XXI wieku planowano wyburzenie, jednak po wpisaniu na listę zabytków udało się ją uratować (a nawet odbudować oficynę).

sklepsklepzabudowa śródmiejskazabudowa śródmiejska

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Targowa
  • Rok powstania:  1868-1912
  • Obszar MSI:  Stara Praga
  • Wysokość:   16 m
  • Funkcja:  mieszkaniowa
  • Styl:  historyzm (neo)
  • Związane osoby: Erlich Michał

Opis urbanistyczny:

Przy ul. Targowej #21 znajduje się sześciokondygnacyjna kamienica mieszkalna z oficyną na podwórzu. Jej fasada jest symetryczna, dziewięcioosiowa. Środkowa oś ujęta została w dwa ryzality i półkoliście zaokrąglona. Trzy osie (środkowa, oraz druga i siódma) mają proste balkony. Ostatnia kondygnacja jest lekko cofnięta, a od strony podwórza ma tarasy.

Oficyna jest wąska, dwutraktowa, od południa zakończona ślepą ścianą. Ma pięć kondygnacji, wysuniętą część klatki schodowej oraz wysokie trój- i dwudziałowe okna w skrajnych osiach. Oficyna od wschodu połączona jest z kamienicą ścianą sięgającą czwartej kondygnacji.

W budynku po remoncie znalazło się 28 (36 [4]) mieszkań (39-65 m2) [3]. Te w kamienicy frontowej mają 3.03-3.15 m wysokości, natomiast w oficynie 2.8 m wysokości [2]. Parter kamienicy został przeznaczony na lokale handlowo-usługowe: dwa o większej powierzchni z piwnicą w budynku głównym i dwa mniejsze w oficynie [4].

Obiekty, pomniki, tablice:


Obiekty, pomniki, tablice

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XVIII wiek i wcześniej:


XVIII wiek i wcześniej

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XIX wiek:

Ul. Targowa w XIX wieku została przebudowana na wzór bulwaru. Wybrukowano chodniki, ustawiono szpalery klombów oraz donice z kwiatami oraz oświetlono latarniami gazowymi [9]. Powstały też wzdłuż niej eleganckie kamienice.

Nie jest znana dokładna data budowy ani architekt. Przyjmuje się, że pierwsze trzy kondygnacje powstały w 1868 roku [2] lub w 1890 roku. Była to kamienica czynszowa pod ówczesnym adresem ul. Wołowa #45 [8]. Być może należała już wówczas do kupca Michała Erlicha, który nadbudował ją o dwie kondygnacje w latach 1910-1912. Był on właścicielem posesji do 1914 (1916 roku) [2].

Kamienica składała się z budynku frontowego, lewej oficyny, tylnej oficyny i wychodka [13]. Stanowiła zamknięcie widokowe perspektywy dzisiejszej ul. Kijowskiej. Otrzymała neorenesansową elewację w duchu eklektyzmu (secesja łączy się z wieloma stylami neohistorycznymi [9]) oraz dekoracyjne żeliwne wsporniki płyt balkonowych (kamienica posiadała nieduże balkony z ozdobnymi balustradami [9]) [6]. Na elewacji wykorzystano boniowanie [9]. We wnętrzach znalazły się terakotowe posadzki na podestach klatek schodowych oraz żeliwne balustrady [6]. Centralną część dekoracji jednej z klatek schodowych zajmowało panneaux w kształcie czteroliścia mieszczące krajobraz z widocznym na pierwszym planie brzegiem rzeki lub jeziora oraz (nieco w głębi) krzewami i drzewkami. Czteroliść ujmowało obramienie z imitującymi stiuk geometrycznymi listwami oraz rozmieszczonymi na narożach gałązkami błękitnych kwiatów i ornamentalnym motywem wazonów w stylistyce bliskiej formom renesansu. Klatki zostały w 2016 roku zaadaptowane na mieszkanie, a zdobienia nie przetrwały remontu [15].

Posiadała kilkadziesiąt lokali mieszkalnych i kilka lokali usługowych w przyziemiu od ulicy [1]. Na pierwszym piętrze znajdowały się najbardziej eleganckie i przestronne apartamenty, co wywodziło się z koncepcji piano nobile, stosowanej w pałacach. Na wyższych piętrach mieszkania były mniejsze. Parter z dużymi witrynami przeznaczony był na funkcje usługowe i handlowe. Pierwszymi mieszkańcami byli pracownicy Towarzystwa Drogi Żelaznej Nadwiślańskiej [9]. Od podwórza, w części Michaela Szenkera, znajdował się żydowski domy modlitwy [7].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Posesja

[1900] Posesja (źródło)

Okres międzywojenny:

W latach 20-tych XX wieku właścicielem był Boruch Klaperzak, a tuż przed 1939 rokiem działka (ul. Targowa 21/23) należała do Rywki Klaperzak. Figurowała ona jako właścicielka do 1940 roku [2].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Kamienice 19 i 21

[1936] Kamienice 19 i 21 (źródło)

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:


II wojna światowa i Powstanie Warszawskie

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Odbudowa stolicy:

W 1945 roku kamienica przeszła na własność miasta [1]. Ponieważ był to relikt epoki burżuazyjnej, pozbywano się secesyjnych dekoracji. Mieszkania dzielono, tworząc z nich mniejsze lokale w których kwaterowani byli robotnicy i chłopi. Kamienica coraz bardziej niszczała [9].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Posesja

[1945] Posesja (źródło)

Czasy PRL-u:

W latach 70-tych XX wieku planowano jej wyburzenie w związku z zamiarami przedłużenia ul. Kijowskiej do Wisły [15].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Targowa 21

[1981] Targowa 21 (źródło)

Przemiany 1989-2000:

Kolejna rozbiórka kamienicy była planowana w latach 90-tych XX wieku [14].

XXI wiek:

W 2002 roku kamienica przeszła z własności Urzędu Dzielnicy Praga-Północ na własność m.st. Warszawy. W październiku 2003 (1991 [15], 1998 [9]) roku z uwagi na zły stan techniczny i projekt poprowadzenia Trasy Świętokrzyskiej na wprost ul. Kijowskiej wykwaterowani zostali wszyscy mieszkańcy [1]. W 2003 (2005 [1]) roku wyburzono lewą i tylną oficynę. Planowano wyburzyć też główny budynek, ale sprzeciw wyraził wojewódzki konserwator zabytków [9]. W 2009 (2003 [2]) roku kamienica została wpisana do rejestru zabytków jako część układu urbanistycznego ul. Targowej [1]. Część okien zamurowano, inne zakryto płytami pilśniowymi. Przechodniów chroniły metalowe siatki [16].

W 2008 roku miasto planowało w wyremontowanej kamienicy urządzić kameralny hotel [1].

2 września 2011 roku w opuszczonej kamienicy miał miejsce pożar [1].

W tracie Euro 2012 na kamienicy umieszczono billboardy reklamujące sportową imprezę [1].

Kamienica była pierwszą na Pradze-Północ, która została sprzedana przez miasto. Na licytacji 27 listopada [11] 2012 roku grunt i budynek kupił deweloper Fenix Group za 1.88 mln zł [1]. Kamienica znalazła się bezpośrednio nad linią metra [14]. Kupujący musiał wyrazić zgodę, że na budynku znajdą się urządzenia pomiarowe [11].

20 marca 2014 (2013 [1]) roku na elewacji kamienicy przy ulicy Targowej 21 powstała instalacja Dekonstrukcja autorstwa Mateusza Dąbrowskiego. Nawiązuje do metalowych konstrukcji na złomowisku, które poddawane są procesowi recyclingu [5]. Był to pierwszy artcover w Polsce, nawiązujący do siatek ochronnych stosowanych podczas remontów [1].

Remont rozpoczął się w grudniu 2016 roku [4]. Jego koszty wyniosły ok. 10 mln zł [10]. Budynek został wzmocniony konstrukcyjnie, wymieniono dach, odrestaurowano elewacje i dekoracje sztukatorskie [9]. Drzwi do lokali wykonano na podstawie oryginalnych wzorców. Odnawiając wnętrza wykorzystano wyroby z niewielkich manufaktur kafli z Francji, Niemiec i Polski, w których został zachowany dawny sposób wyrobu. W środku powstały małe mieszkania dwupokojowe, a na ostatniej kondygnacji mieszkania z tarasami. Zamontowano nowoczesne windy [2]. Wykonana została nadbudowa o jedną kondygnację, odtworzono też oficynę z tyłu [4]. Budynek oddano do użytku w III kwartale 2018 roku [3].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Posesja

[2005] Posesja (źródło)

Targowa 21

[2009] Targowa 21 (źródło)

Targowa 21

[2009] Targowa 21 (źródło)

Targowa 21

[2011] Targowa 21 (źródło)

Targowa 21

[2012] Targowa 21 (źródło)

Oficyna

[2013] Oficyna (źródło)

Targowa 19 i 21

[2013] Targowa 19 i 21 (źródło)

Targowa 19 i 21

[2013] Targowa 19 i 21 (źródło)

Oficyna

[2013] Oficyna (źródło)

Targowa 21

[2013] Targowa 21 (źródło)

Targowa 21

[2013] Targowa 21 (źródło)

Targowa 21

[2013] Targowa 21 (źródło)

Targowa 21

[2013] Targowa 21 (źródło)

Instalacja Dekonstrukcja

[2014] Instalacja Dekonstrukcja (źródło)

Instalacja Dekonstrukcja

[2014] Instalacja Dekonstrukcja (źródło)

Instalacja Dekonstrukcja

[2014] Instalacja Dekonstrukcja (źródło)

Kamienica Targowa 21

[2015] Kamienica Targowa 21 (źródło)

Kamienica Targowa 21

[2015] Kamienica Targowa 21 (źródło)

Kamienica Targowa 21

[2015] Kamienica Targowa 21 (źródło)

Kamienica Targowa 21

[2015] Kamienica Targowa 21 (źródło)

Kamienica Targowa 21

[2015] Kamienica Targowa 21 (źródło)

Kamienica Targowa 21

[2015] Kamienica Targowa 21 (źródło)

Wnętrze

[2015] Wnętrze (źródło)

Dekoracje

[2015] Dekoracje (źródło)

Dekoracje

[2015] Dekoracje (źródło)

Posesja

[2016] Posesja (źródło)

Wizualizacje

[2016] Wizualizacje (źródło)

Kamienica przy Targowej 21

[2016] Kamienica przy Targowej 21 (źródło)

Wizualizacja

[2016] Wizualizacja (źródło)

Wizualizacje

[2016] Wizualizacje (źródło)

Wizualizacje

[2016] Wizualizacje (źródło)

Wizualizacje

[2016] Wizualizacje (źródło)

Wizualizacje

[2016] Wizualizacje (źródło)

Rewitalizacja

[2018] Rewitalizacja (źródło)

Targowa 21

[2019] Targowa 21 (źródło)

Targowa 21

[2019] Targowa 21 (źródło)

Kamienica po renowacji

[2021] Kamienica po renowacji (źródło)

Kamienica po renowacji

[2021] Kamienica po renowacji (źródło)

Kamienica po renowacji

[2021] Kamienica po renowacji (źródło)

Posesja

[2021] Posesja (źródło)

Kamienica po renowacji

[2021] Kamienica po renowacji (źródło)

Kamienica po renowacji

[2021] Kamienica po renowacji (źródło)

Kamienica po renowacji

[2021] Kamienica po renowacji (źródło)

Opis przygotowano: 2023-01