Park imienia gen. Józefa Sowińskiego w Warszawie, położony na Woli przy ul. Elekcyjnej #17 ma powierzchnię 8.3 ha. Powstał w części na wałach Fortu Sokolnickiego, w części na terenie glinianek cegielni Merenholca. Ma plan prostokąta, oparty na jednej osi kompozycyjnej, z dwoma alejami biegnącymi po obrzeżach, równoległymi do osi kompozycyjnej, zakończonej tarasowym ogrodem kwiatowym. W parku dominuje drzewostan w wieku 30-100 lat [7]. Na głównej osi stoi pomnik Sowińskiego, a niedaleko od niego znajduje się parkowa pijka [5].

Przy skrzyżowaniu ul. Elekcyjnej i Baonu Zośka obok parku Szymańskiego znajduje się murowana kapliczka zbudowana w czasie okupacji [20].

Pomnik generała Józefa Sowińskiego

W parku znajduje się pomnik z brązu [6] generała Józefa Sowińskiego [2] dłuta Tadeusza Breyera (znanego polskiego medaliera, rzeźbiarza, projektanta monet i profesora Warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych[8]). Osłonięto go 27 listopada 1937 roku [5]. Przedstawia generała ubranego w generalski płaszcz, z szablą w prawej i lunetą w lewej dłoni. Na cokole widnieje napis „Generał Józef Sowiński poległy 6.IX.1831 na szańcach Woli w obronie Ojczyzny”. Pomnik przetrwał II wojnę światową w dobrym stanie [6].

Pijka

W 1936 roku, w 50-tą rocznicę uruchomienia warszawskich wodociągów, w Parku Sowińskiego została ustawiona jedna z pijalni wody, zaprojektowana przez Stanisława Bukowińskiego [4].

Wola pierwszy raz pojawia się w XIV-XVI wieku jako wieś książęca, a następnie królewska.

Wolna elekcja

W 1575 roku na polach między wsią Wielka Wola a Starym Miastem odbyła się pierwsza wolna elekcja. Przybyło około 40-50 tys. osób uprawnionych do głosowania. Do momentu zniesienia wolnych elekcji przez Sejm Wielki w 1791 roku odbyło się ich na Woli jedenaście (1575, 1576, 1587, 1632, 1648, 1669, 1674, 1697, 1704, 1733, 1764 [17]) [16].

Pole elekcyjne składało się z dwóch obszarów: centrum politycznego i zaplecza przestrzennego. W centrum politycznym podczas pierwszej elekcji na Woli, rozstawiono dla senatu ogromny namiot. Od 1587 roku na każdą elekcję budowano wielką drewnianą szopę. W pobliżu szopy znajdował się plac koła rycerskiego, gdzie toczono obrady. Szopa senatorska i plac rycerski były otoczone wałem i fosą. Zaplecze przestrzenne pola stanowił równoległobok położony między ul. Elekcyjną, Obozową, Karolkową i Wolską. Były tu usytuowane kwatery obozującej szlachty, a skrzyżowanie było ważnym węzłem drogowym z traktem prowadzącym w kierunku pola elekcyjnego (obecna ul. Elekcyjna) [18].

Pałac Brühla na Woli

Pałac znajdował się na terenie obecnego Parku Sowińskiego wzdłuż ul. Wolskiej. Wzniesiony został jako podmiejska rezydencja ministra Henryka Brühla około 1750 roku (1764[16]) przez Johanna Friedricha Knöbla. Pałac ucierpiał w czasie Insurekcji kościuszkowskiej w 1794 roku, gdy w sąsiedztwie pałacu wzniesiono pierwsze umocnienia późniejszej Reduty Sowińskiego. Podczas szturmu Rosjan na Redutę 6 września 1831 roku zespół pałacowy już nie istniał [15].

Północna część dawnego parku Sowińskiego była wyrobiskiem gliny i znajdowała się na terenach cegielni Merenholca. Wydobywano glinę, formowano, a następnie wypalano cegły. Gdy wydobycie doszło do ulicy Wolskiej, zamknięto cegielnię i zaczęto zasypywać dół po wyrobisku śmieciami z całej Warszawy, a następnie zasypano ziemią. Z drugiej strony parku Sowińskiego były pola uprawne, własność Muszyńskiego, z których warzywa były sprzedawane w Hali Mirowskiej [23]. Cegielnia znajdowała się pod adresem Wolska 170. W 1924 roku 80-letnia bezdomna, która spała w piecu cegielni, najprawdopodobniej zatruła się czadem i została znaleziona przez przybyłych do pracy robotników [25]. W gliniankach trafiały się wapienie, unikalne dla gruntów Warszawy [24].

Park Sowińskiego powstał na polecenie prezydenta m.st. Warszawy Stefana Starzyńskiego z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Woli, według projektu Zygmunta Hellwiga i Kazimierza Kozłowskiego. Został otwarty 3 sierpnia 1936 roku, a poświęcenia dokonał ks. Wacław Murawski. Był to pierwszy publiczny park na robotniczej Woli. W części parku znajdował się plac zabaw dla dzieci [1].

Rzeź w Parku Sowińskiego

W sierpniu 1944 roku hitlerowcy zamordowali tu około 1500 osób i spalili zwłoki 6000 ofiar rzezi na Woli. Wydarzenia te upamiętnia tablica pamiątkowa projektu Karola Tchorka [5].

Po rozpoczęciu Powstania Warszawskiego niemieckie oddziały szły przez dzielnicę od zachodnich rogatek w kierunku Śródmieścia i mordowały dom po domu wszystkich mieszkańców, w tym starszych, dzieci, kobiet, lekarzy, księży,. Część tworzyła "żywe tarcze" dla osłony żołnierzy niemieckich.

W dniu 5 sierpnia 1944 roku około godziny 10:00 odziały niemieckie żandarmerii i SS ustawiły przy siatce Parku Sowińskiego (zaczynając od bramy parku do miejsca, gdzie stoi krzyż kamienny) mieszkańców doprowadzonej z domów przy ul. Wolskiej nr 129, 132 (wtedy Elekcyjna 1/3), Elekcyjnej nr 4, 6, 8 i grupy ludności z ul. Ordona. Według świadków było to ponad 1500 osób. Budynek przy ul. Elekcyjnej 1/3 został wtedy spalony. Odłączono mężczyzn od kobiet i oddzielono od matek chłopców w wieku od 14 lat. Z rozstawionych 3-4 karabinów maszynowych żołnierze niemieccy rozstrzelali zgromadzonych. Pod siatką parku na ul. Wolskiej zwłoki leżały warstwami, sięgały aż na jezdnię. Zwłoki układano na skwerku w Parku Sowińskiego i palono na dwóch paleniskach. Kilka zwłok na rozkaz żołnierzy niemieckich robotnicy wrzucili do ustępu w parku, a około 30 zwłok do piwnic płonącego domu magistrackiego [19][9].

Samobieżny moździerz Ziu

Po zajęciu Woli Niemcy urządzili w parku Sowińskiego stanowisko moździerza "Karl" kalibru 600 mm o nazwie "Ziu"[10]. Stąd od 16 sierpnia 1944 roku rozpoczęli ostrzeliwanie Warszawy ogromnymi pociskami o wadze 2.200 kg [9]. Był najcięższy samobieżny moździerz oblężniczy używany podczas II wojny światowej [12]. Wiadomo, że jeden z takich pocisków, trafił w dom przy ul. Moniuszki 10, gdzie znajdowała się restauracja „Adria” [12], a inny uderzył w budynek Prudentialu.

Po wojnie park został odrestaurowany z zachowaniem pierwotnego układu kompozycyjnego [5].

W 1964 roku park został powiększony. Na miejscu dawnego ogrodu kwiatowego [7] zbudowano amfiteatr, początkowo odkryty.

Z inicjatywy Zarządu Okręgu Warszawskiego ZPAP, Dzielnicowej Rady Narodowej i Wojewódzkiego Komisji Związków Zawodowych, 28 września 1968 roku rozpoczęły się warszawskie I Biennale Rzeźby w Metalu. Wystawę podzielono na kilka części. Czasową Wystawę Mniejszych Form Rzeźby do 5 listopada 1968 roku prezentowano w Parku Sowińskiego [11].

Obecnie w parku są cztery alejki, dwie asfaltowe i dwie szutrowe [21]. Od strony ul. Wolskiej znajduje się mały ogrodzony plac zabaw, wyposażony w huśtawki, bujaki na sprężynach, piaskownicę, ławki, stół i Fort Rodeo [22]. Często organizowane są tu koncerty, imprezy rozrywkowe i występy artystyczne [2].

W 2014 roku w parku Sowińskiego znajdowała się czasowo wystawa parku miniatur warszawskich przedwojennych budynków i pałaców. Inicjatorem był Rafał Kunach. Rekonstrukcja powstaje na podstawie starych zdjęć i rycin budynki w technologii druku 3D [14].

Amfiteatr

Amfiteatr zajmuje 7260 m2 [3]. Jest obiektem całkowicie zadaszonym z dachem namiotowym na czterech masztach [5] nad sceną i widownią, posiadającym ponad 2000 miejsc siedzących. Scena o wymiarach 19.7 x 14 m. pokryta jest specjalnym tworzywem. Zaplecze tworzy budynek o powierzchni 150m2 z garderobami, toaletami, prysznicami i recepcją. Obiekt został oddany do użytku w 2002 roku [3].