ROD-y Augustówka


ROD-y Augustówka

Na terenie Augustówki znajduje się kompleks kilku ogródków działkowych. Między nimi jest też wał przeciwpowodziowy i kilka budynków mieszkalnych, w tym jeden przedwojenny. To ostatnia pozostałość planowanej tutaj wschodniej części założenia miasta-ogrodu Czerniaków.

altanaaltanagrunty orne i sadygrunty orne i sadyzabudowa jednorodzinnazabudowa jednorodzinna

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Antoniewska, ulica Augustówka, ulica Dłutowska, ulica Kaloryczna, ulica Kostrzyńska, ulica Romana Statkowskiego, ulica Santocka, ulica Skałacka, ulica Sypniewska, ulica Walerego Wróblewskiego
  • Rok powstania:  1955-1955
  • Obszar MSI:  Augustówka
  • Wysokość:   0 m
  • Funkcja:  rekreacyjna
  • Styl: 
  • Związane osoby: Jawornicki Antoni, Sosnowski Oskar

Opis urbanistyczny:

Opisywany teren ogrodów działkowych zajmuje ok. 50 ha. Są to kolejno ROD Nad Jeziorem (od ul. Kalorycznej), ROD Kaloria (ul. Kaloryczna 5, jeden z tzw. otwartych ogrodów [2]), ROD Siekierki MHZ (od ul. Antoniewskiej), POD Budowlani II (ul. Antoniewska 3/5), ROD Augustówka I (ul. Augustówka 41), ROD Zgoda (ul. Augustówka 41), ROD WUZETEM Mazowsze (ul. Statkowskiego 2), ROD Latawiec (od ul. Statkowskiego), ROD Hutnik-Studio (od ul. Kostrzyńskiej).

Na opisywanym terenie są też pojedyncze domy jednorodzinne, głównie przy ul. Skałackiej. Ul. Dłutowska, mimo że jest wewnętrzną uliczką, jest otwarta na przestrzał od ul. Kalorycznej aż do wału przeciwpowodziowego, który przebiega łukiem przez środek terenu. Z uwagi na funkcję ochronną jest zakaz przemieszczania się wzdłuż wału. Warte uwagi są jedne z najkrótszych ulic w Warszawie, Sypniewska czy Skałacka.

Ogród Siekierki MHZ powstał w 1955 roku. Ma powierzchnię 3.1 ha i liczy 59 działek. Ogród Hutnik-Studio powstał w 1955 roku. Ma powierzchnię 2.8 ha i liczy 61 działek. Ogród Augustówka I powstał w 1954 roku [1] (1982 roku) z przeznaczeniem dla pracowników MON i MSZ [6]. Ma powierzchnię 13.5 ha i liczy 243 działki. Ogród Zgoda powstał w 1955 roku. Ma powierzchnię 2.8 ha i liczy 55 działek. Ogród WUZETEM Mazowsze powstał w 1955 roku. Ma powierzchnię 4.22 ha i liczy 102 działki. Ogród Kaloria powstał w 1955 roku. Ma powierzchnię 5 ha i liczy 87 działek. Ogród Budowlani II powstał w 1955 roku. Ma powierzchnię 1.2 ha i liczy 22 działki [1].

Obiekty, pomniki, tablice:

Skałacka 22

Jeden z niewielu budynków zbudowanych po wschodniej stronie Jeziora Czerniakowskiego w ramach projektu Miasto-Ogród Czerniaków w latach 1935-1939 [7] i jedyny zachowany do dzisiaj w tej części [10]. Mieścił się tu niemiecki posterunek i punkt obserwacyjny podczas II wojny światowej [7].

XVIII wiek i wcześniej:

Właścicielem wsi Czerniaków w 1683 roku, w zamian za wybitne zasługi w bitwie pod Wiedniem, został Stanisław Herakliusz Lubomirski. Po jego w 1702 roku zmieniała ona często właścicieli [8].

XIX wiek:

W 1832 roku król August II na polach czerniakowskich urządził słynną rewię wojsk polskich i saskich. Pod koniec XIX wieku wieś stała się własnością rodów Sobańskich i Tarnowskich [8].

W 1916 roku nastąpiło włączenie obszaru za Jeziorem Czerniakowskim w obręb miasta Warszawy [9].

Okres międzywojenny:

2 czerwca 1920 roku hr. Adam Sobański wraz z hr. Michałem Tarnowskim założyli spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością Miasto-Ogród Czerniaków. 20 kwietnia 1921 roku do spółki dołączył hr. Aleksander Skrzyński [8]. Na jej zlecenie powstał projekt rozplanowania Miasta-Ogrodu Czerniaków, wykonany przez Oskara Sosnowskiego i Antoniego Jawornickiego [9]. 26 sierpnia 1923 roku Ministerstwo Robót Publicznych zatwierdziło projekt, a w 1925 roku Magistrat wpisał go do oficjalnego planu rozwoju Warszawy [8] jako jedno z czterech przedmieść ogrodowych (pozostałe to Ząbki, Włochy i Młociny) [10]. Architekci zaprojektowali dzielnicę dla 15 tys. mieszkańców: domy spółdzielni Sadyba dla oficerów Sztabu Generalnego oraz na polach uprawnych wokół Jeziora Czerniakowskiego cywilne Miasto Ogród Czerniaków z willami-dworkami wyższej kadry urzędniczej [9].

Wdrożeniem założenia zajmowało się Towarzystwo Miasto-Ogród Czerniaków. Projekt przewidywał powstanie szachownicowego układu ulic. Wyznaczone były miejsca pod kilka reprezentacyjnych placów i parków, staw, szeroki pas zieleni ze ścieżkami nad Jeziorem Czerniakowskim, kościół po wschodniej stronie jeziora oraz ratusz na obrzeżach Fortu [8]. Ściśle określono reguły, które miały obowiązywać każdego właściciela przez 36 lat od chwili nabycia działki. Bez zgody spółki Towarzystwa nie wolno było dzielić parceli, budować więcej niż jednego domu do 1/3 powierzchni działki i wysokości do 10 metrów, otwierać sklepów, warsztatów, zakładów przemysłowych i leczniczych. Projekt każdego domu wymagał akceptacji. Budynki miały nawiązywać do architektury przełomu XVIII i XIX wieku i mieć odpowiednie gzymsy i ryzality [9].

Zagospodarowano jedynie tereny na południowy zachód od jeziora. Wielkie założenie na wschodnim brzegu pozostało tylko na rysunkach [9]. Zaplanowano tu zabudowę szeregową w typie okolnicowym (część centralna założenia) jak i w typie dziedzińcowym (północ i południe założenia). Nad jeziorem przewidziano tereny zieleni urządzonej, a wybrane budynki m.in. na przedłużeniu ul. Gołkowskiej miały mieć charakter reprezentacyjny. Wyraźnie rysowały się osie kompozycyjne założenia [10]. Miasto-Ogród Czerniaków nie składało się z samych domów jednorodzinnych, zaplanowano tutaj także kamienice czynszowe [8]. Zaplanowano kilka placów z zabudową w typie Steglitz II Paula Mebesa. Główna arteria dojazdowa miała przebiegać od południa, podobnie jak dzisiejsza ul. Augustówka [10].

W 1928 roku Towarzystwo sprzedało teren za jeziorem powstałemu wówczas Górnośląskiemu Towarzystwu Hipotecznemu. Projekt zabudowy został uproszczony. Pojawiła się idea cul-de-sac, ze ślepymi uliczkami i placami sprzyjającymi integracji. Widoczna była tendencja do podkreślania zróżnicowania charakteru zabudowy poprzez kierunek przebiegu ulic w stosunku do osi głównej. Zachowano pomysł utworzenia trzech placów na granicy strefy zieleni i strefy zurbanizowanej oraz placu na przecięciu osi głównych. Kolejne uproszczenie miało miejsce w 1935 roku. Główna arteria została załamana, uproszczono całość kompozycyjnie (zniknęła większość założeń reprezentacyjnych, osiowych i placów). Towarzystwo rozpoczęło sprzedaż parceli i zaczęły wówczas powstawać pierwsze budynki [10].

Całość podzielono na ok. 900 działek o średniej wielkości 800-1000 m2. Początkowo domy były bliskie stylowi dworkowemu (dachy dwuspadowe, naczółkowe), później miały cechy typowe dla funkcjonalizmu (miały dachy jednospadowe o małym kącie nachylenia i często schodkowych szczytach fasad bocznych, budynki wydłużone, jednotraktowe, ewentualnie z werandą, często stawiane w głębi działki). Dominowało budownictwo drewniane na wysokich podmurówkach o prostej formie. W budynkach usytuowanych przy samej ulicy przewidziano usługi. Do wojny powstało 35 domów (4% planowanej zabudowy) w okolicach ul. Sławkowskiej i Kostrzyńskiej na południe od dzisiejszej ul. Statkowskiego. W części północnej zabudowano kilkanaście posesji. Mieszkali w nich p. Lewiccy, p. Brodowscy, p. Wasilewscy (ul. Skałacka 20), p. Majznerowie (u. Skałacka 22), p. Pietrzykowcy, p. Burzyńscy. Przy ul. Santockiej mieścił się drewniany "Dom pod ulami", a niedaleko p. Kempińscy prowadzili hodowlę jedwabników [10].

W 1938 roku cały omawiany północny fragment został zakupiony przez prezydenta Stefana Starzyńskiego w celu włączenia go do koncepcji kompleksu sportowego na Siekierkach. Powiększony miał zostać teren zieleni nieurządzonej nad jeziorem (do ul. Sypniewskiej). Wybuch II wojny światowej spowodował przerwanie prac inwestycyjnych [10] i spowodował upadek idei miasta-ogrodu [8].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Projekt miasta-ogrodu

[1926] Projekt miasta-ogrodu (źródło)

Projekt miasta-ogrodu

[1928] Projekt miasta-ogrodu (źródło)

Miasto-Ogród Czerniaków

[1935] Miasto-Ogród Czerniaków (źródło)

Miasto-Ogród Czerniaków

[1935] Miasto-Ogród Czerniaków (źródło)

Miasto-Ogród Czerniaków

[1935] Miasto-Ogród Czerniaków (źródło)

Ogródki działkowe

[1935] Ogródki działkowe (źródło)

Projekt miasta-ogrodu

[1936] Projekt miasta-ogrodu (źródło)

Tereny

[1938] Tereny (źródło)

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:


II wojna światowa i Powstanie Warszawskie

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Zabudowa

[1940] Zabudowa (źródło)

Mieszkańcy

[1940] Mieszkańcy (źródło)

Zabudowa

[1944] Zabudowa (źródło)

Grunty orne

[1944] Grunty orne (źródło)

Grunty orne

[1944] Grunty orne (źródło)

Odbudowa stolicy:

Po 1945 roku ul. Dojazd do ul. Skałackiej był od ul. Sypniewskiej. Większość terenów stanowiły grunty orne, między nimi znajdowało się ok. 10 posesji. Do 1954 roku ul. Dłutowska nosiła imię Augusta (Andrzeja) Witkowskiego [3]. Jest to przedwojenna główna ulica założenia, przy której miał znajdować się reprezentacyjny plac, przy skrzyżowaniu z ul. Wróblewskiego. Z kolei ul. Statkowskiego na drugą stronę jeziora zakręcała przy ul. Sypniewskiej na południe i łączyła się przez most z ul. Goraszewską.

W latach 50-tych XX wieku w planie zagospodarowania przeznaczono ten teren pod ogródki działkowe, a od strony jeziora na parki, zieleńce i skwery [10].

Po wybudowaniu Elektrociepłowni Siekierki, jako rekompensatę za straty środowiskowe związane z obniżeniem poziomu wód gruntowych, dostarczała ona do ROD Augustówka wodę użytą do chłodzenia elektrociepłowni [4].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Teren ogrodów działkowych

[1950] Teren ogrodów działkowych (źródło)

Ul. Sypniewska

[1950] Ul. Sypniewska (źródło)

Czasy PRL-u:


Czasy PRL-u

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Zagospodarowanie

[1961] Zagospodarowanie (źródło)

Zagospodarowanie

[1969] Zagospodarowanie (źródło)

Przemiany 1989-2000:


Przemiany 1989-2000

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Ogródki działkowe

[1990] Ogródki działkowe (źródło)

XXI wiek:

W XXI wieku Warszawa planowała przeznaczyć te tereny na zabudowę mieszkaniową oraz parkową. Polski Związek Działkowców wezwał do składania swoich uwag do studium i w efekcie 7 marca 2019 roku Rada Miasta uchwaliła plan dla Augustówki z uwzględnieniem ogródków działkowych [6].

Zespół przystankowy Ogrody Działkowe Budowlani II do 1 września 2017 roku nosił nazwę POD Budowlani II [5].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Skałacka 20

[2007] Skałacka 20 (źródło)

Zagospodarowanie

[2007] Zagospodarowanie (źródło)

Zagospodarowanie

[2007] Zagospodarowanie (źródło)

Ul. Dłutowska

[2011] Ul. Dłutowska (źródło)

Ul. Skałacka

[2011] Ul. Skałacka (źródło)

Ul. Skałacka

[2011] Ul. Skałacka (źródło)

Ul. Skałacka

[2011] Ul. Skałacka (źródło)

ul. Skałacka

[2013] ul. Skałacka (źródło)

Wał przeciwpowodziowy

[2018] Wał przeciwpowodziowy (źródło)

Ulie Kaloryczna i Dłutowska

[2018] Ulie Kaloryczna i Dłutowska (źródło)

Ogródki

[2019] Ogródki (źródło)

Ogródki działkowe

[2019] Ogródki działkowe (źródło)

ROD Augustówka I

[2020] ROD Augustówka I (źródło)

ROD Augustówka I

[2020] ROD Augustówka I (źródło)

ROD Augustówka I

[2020] ROD Augustówka I (źródło)

Opis przygotowano: 2021-01