Osiedle SM Sowińskiego


Osiedle SM Sowińskiego

Większą część terenu Osiedla Spółdzielni Mieszkaniowej Sowińskiego zajmują klatkowce z lat 60-tych XX wieku. Przy ul. Pustola 16 (nazwa pochodzi od pustułki, przezwiska łowczego, który miał w okolicy chatę) mieszkał w okresie PRL-u Ryszard Kapuściński. Przypomina o tym tablica na budynku. Między blokami jest dużo zieleni, w tym pomnik przyrody, jesion wyniosły. W południowej części znajduje się rozległy, otwarty teren noszący nazwę Skweru Karaimskiego. We wschodniej części mieści się integracyjna szkoła podstawowa nr 236.

boiskoboiskodostępne całodobowodostępne całodobowomuralmuralplac zabawplac zabawpomnik przyrodypomnik przyrodyszkołaszkołatablica pamięcitablica pamięcizabudowa wielorodzinnazabudowa wielorodzinna

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Batalionu AK „Zośka”, ulica Elekcyjna, ulica Pustola, ulica Redutowa
  • Rok powstania:  1964-1965
  • Obszar MSI:  Ulrychów
  • Wysokość:   16 m
  • Funkcja:  edukacyjna, mieszkaniowa
  • Styl:  modernizm
  • Związane osoby: Kapuściński Ryszard , Kirow Aleksander, Zaborski Lech

Opis urbanistyczny:

Osiedle Spółdzielni Mieszkaniowej Sowińskiego tworzy 11 pięciokondygnacyjnych klatkowców [16] (ul. Redutowa #44, #46, ul. Pustola #14, #16, #18, #20, #22, #24, ul. Batalionu AK Zośka #3, #7, #11) oraz krótszy budynek przy ul. Pustola #12, pawilon handlowy przy ul. Batalionu AK Zośka 5A (wcześniej mieścił się w nim Carrefour Express, od 2017 roku jest Globi) i garaże o własnych numerach adresowych. Na terenie znajduje się również Szkoła Podstawowa nr 236.

Osiedle liczy 625 lokali mieszkalnych o łącznej powierzchni 24445 m2 (każdy z galeriowców ma po 55-60 mieszkań). Bloki są podpiwniczone. W granicach Osiedla "Sowińskiego" znajdują się 34 garaże [1]. Osiedle jest częścią większego założenia nazywanego Koło-Sowińskiego [4].

Pomiędzy budynkami znajdują się alejki spacerowe i place, rosną też drzewa. Między ul. Pustola 12 i 14 znajduje się jesion wyniosły. W 1988 roku został uznany za pomnik przyrody [3]. Miał wówczas ok. 15 metrów wysokości i 280 cm obwodu. W 2022 roku miał 25 m wysokości, obwód 400 cm i szacunkowy wiek ponad 120 lat. Obok stoi tabliczka informacyjna, ustawiona w ramach budżetu partycypacyjnego, o treści „Jest początek XX wieku. Malutki jesion rośnie na przedpolu Reduty Wolskiej, na dawnych gliniakach tam, gdzie kiedyś był las, w którym mieszkały drapieżne pustułki – stąd nazwa dzisiejszej ulicy Pustola. Jesion rosnący przy Reducie Wolskiej przetrwał obydwie wojny światowe. Podczas II wojny światowej był niemym świadkiem Powstania Warszawskiego oraz tragicznych wydarzeń związanych z Rzezią Woli.” [15].

Ulica Pustola na południe od osiedla, mimo że są do niej przypisane adresy, jest jedynie uliczką pieszą wzdłuż terenów zielonych.

Skwer Karaimski

Od początku istnienia osiedla od każdego z bloków przy ul. Pustola prowadziły ukośnie na południe ścieżki, które dochodziły do prostopadłej i dochodzącej do ul. Redutowej alejki. W 2021 roku teren ten został zrewitalizowany. Powstał tu zielony skwer z zawijającymi alejkami spacerowymi [19] i nowymi ławeczkami warszawskimi. Przy okazji rewitalizacji zlikwidowano parking w części przy ul. Redutowej, z którego korzystali mieszkańcy okolicznych bloków [18]. 3 września 2022 roku skwer otrzymał nazwę Skweru Karaimskiego. To pierwsze miejsce w Polsce, w którym uhonorowana zostanie mniejszość karaimska (drugi skwer o tej nazwie powstał kilka dni później, 11 września 2022 roku we Wrocławiu [17]). Podczas uroczystości wystawę przygotował inicjator nadania nazwy, Fundacja Karaimskie Dziedzictwo, wystąpiły też: Zespół taneczny Dostłar, Mykhailo Kulichenko i Karolina Cicha [19].

Szkoła Podstawowa nr 236

Budynek szkoły (ul. Elekcyjna #21/23) jest wieloczłonowy. Ma dwie kondygnacje w części centralnej i jedną w części północno-wschodniej. Od zachodu znajduje się wydłużona bieżnia oraz trzy boiska. Na dziedzińcu od wschodu jest plac zabaw. Brama wjazdowa i wejście od szkoły prowadzi od północy. Na budynku szkoły znajduje się mural upamiętniający wolne elekcje I Rzeczypospolitej. Autorką jest Weronika Mierzejewska.

Na terenie szkoły działa stołówka, biblioteka i świetlica, dostępne są zajęcia rehabilitacyjne i wsparcie logopedy [11].

Wzdłuż ul. Elekcyjnej znajduje się cenny szpaler 15 drzew. Powstał w ramach nasadzeń zastępczych wykonanych przez ZOM [7].

Szkoła Podstawowa nr 236 rozpoczęła działalność 1 września 1962 roku [10].

Placówka ma charakter integracyjny. W 1990 roku przyjęto do szkoły dzieci z porażeniem mózgowym, a w roku szkolnym 1995/1996 postanowiono utworzyć po raz pierwszy klasę integracyjną. Zatrudniono wówczas pedagoga specjalnego, wspierającego uczniów podczas lekcji [10].

W 1999 roku ośmioletnia szkoła podstawowa została przekształcona w szkołę sześcioletnią, a w 2001 roku przy szkole utworzono pierwszą klasę gimnazjum będącą filią Gimnazjum nr 52 z ul. Deotymy. W 2002 roku powstało tu samodzielne Gimnazjum nr 61 z Oddziałami Integracyjnymi. 1 stycznia 2003 roku Szkoła Podstawowa nr 236 oraz Gimnazjum nr 61 z Oddziałami Integracyjnymi utworzyły Zespół Szkół nr 18 z Oddziałami Integracyjnymi. 1 września 2004 roku zespół szkół zmienił numer na 65 [10].

4 grudnia 2009 roku nastąpiło uroczyste nadanie imienia Ireny Sendlerowej gimnazjum, a 4 grudnia 2012 roku na 50-lecie została ona również patronką szkoły podstawowej [10]. Po likwidacji gimnazjów pozostała w budynku szkoła podstawowa.

Obiekty, pomniki, tablice:

Na bloku przy Baonu Zośka 11 sprejem namalowano postać z uniesionymi rękami, a obok słowa Che Guevary „Hasta la victoria siempre”, tłumaczone jako Do zwycięstwa, aż po kres [6].

20 czerwca 2022 roku na bloku przy ul. Pustola 16 odsłonięto tablicę pamięci Ryszarda Kapuścińskiego. Jest to szklana tablica, przedstawiająca zdjęcie pisarza, daty jego urodzin i śmierci oraz tekst: "Światowej sławy reportażysta, pisarz, poeta, fotograf mieszkał w tym domu w latach 1965-1988". Inicjatorką powstania tablicy jest sąsiadka Izabella Podzińska, która pamięta pisarza ze swojego dzieciństwa [13]. W uroczystości odsłonięcia wzięli udział również m.in. poseł Michał Szczerba, dyrektor biura kultury m.st. Warszawy Artur Jóźwik, córka Ryszarda Kapuścińskiego Rene Maisner, przewodnicząca rady dzielnicy Wola Ewa Statkiewicz, prezes spółdzielni wydawniczej Czytelnik Marian Sewerski oraz prezes Fundacji Centrum Badań i Edukacji im. Ryszarda Kapuścińskiego Stanisław Zawiśliński, która to ufundowała tablicę [14].

XVIII wiek i wcześniej:

W okolicy w XIII wieku znajdował się folwark Pustola. Była to pojedyncza zagroda w lesie, w której mieszkał książęcy łowczy (bartnik, sokolnik). Nazwa pochodziła od przezwiska średniowiecznego, które wywodzi się od ptaka pustułki. Na początku XV wieku osada była własnością podsędka warszawskiego imieniem Wawrzyniec. W 1425 roku dekretem księcia mazowieckiego Janusza I została nadana Szpitalowi Św. Ducha [5].

XIX wiek:

W XIX wieku znajdowało się tu przedpole i okopy Reduty Sowińskiego [15].

Okres międzywojenny:

W okresie międzywojennym żydowskie lobby planowało w tym miejscu budowę kirkutu, jednak nie udało się tego zrealizować w wyniku ostrych protestów Towarzystwa Przyjaciół Woli [5].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Teren osiedla

[1935] Teren osiedla (źródło)

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:


II wojna światowa i Powstanie Warszawskie

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Odbudowa stolicy:

Po II wojnie światowej zachodnią część zajmowały pola uprawne, pośrodku na wysokości bloku przy ul. Pustola 14 przebiegał sad, natomiast od ul. Elekcyjnej znajdowały się posesje z zabudowaniami.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Pola uprawne

[1945] Pola uprawne (źródło)

Czasy PRL-u:

Bloki osiedla Sowińskiego zostały zbudowane w latach 1964-1965 (1958-1966 [5]) [4] według projektu Aleksandra Kirowa i Lecha Zaborskiego [5] jako część osiedla Koło-Sowińskiego [8]. Początkowo zamiast tynku zastosowano tzw. płynną tapetę, która nie chciała się trzymać na ścianach i odpadała płatami [5]. Osiedle należało do Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, która została założona jeszcze 11 grudnia 1921 roku przez grupę działaczy robotniczej spółdzielczości spożywców i klasowych związków zawodowych. W latach 70-tych XX wieku zasoby przejęła młoda Międzyzakładowa Spółdzielnia Mieszkaniowa Starówka [4].

W latach 1965-1988 [13] przy ul. Pustola 16 swoją pracownię miał Ryszard Kapuściński [9]. Tu powstały „Chrystus z karabinem na ramieniu", „Wojna futbolowa", „Cesarz" czy „Szachinszach". Pisarz jako korespondent rzadko bywał w domu, częściej widziało się jego żonę i córkę. Chodził do kiosku kupować „Politykę" i „Życie Literackie", często ubierał się na sportowo, chodził szybko chociaż trochę kulał. Miał też żółtego „garbusa” [13].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Redutowa 46

[1967] Redutowa 46 (źródło)

Redutowa 46

[1968] Redutowa 46 (źródło)

Teren osiedla

[1982] Teren osiedla (źródło)

Mieszkanie Kapuścińskiego

[1985] Mieszkanie Kapuścińskiego (źródło)

Przemiany 1989-2000:

10 września 1991 roku w wyniku podziału wyodrębniła się Spółdzielnia Mieszkaniowa im. gen. Józefa Sowińskiego. Zarządza ona obecnie trzema osiedlami: Sowińskiego, Norwida i Moczydło. W zasobach Spółdzielni znajduje się łącznie 29 budynków mieszkalnych z blisko 2500 lokalami mieszkalnymi, w których zamieszkuje łącznie około 4700 osób [4].

XXI wiek:

W 2002 roku prowadzono w blokach wymianę instalacji gazowej. Mieszkańcy mieli wiele zastrzeżeń do zachowanych zasad bezpieczeństwa, robotnicy wywołali też pożar przy ul. Redutowej 46 [12].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Nadanie szkole imienia

[2009] Nadanie szkole imienia (źródło)

Wnętrza

[2009] Wnętrza (źródło)

Szablon

[2010] Szablon (źródło)

Redutowa 44

[2015] Redutowa 44 (źródło)

Pustoła 12

[2019] Pustoła 12 (źródło)

Pustoła 16

[2019] Pustoła 16 (źródło)

Pustola 22

[2019] Pustola 22 (źródło)

Batalionu Zośka 7

[2019] Batalionu Zośka 7 (źródło)

Batalionu Zośka 5A

[2019] Batalionu Zośka 5A (źródło)

Batalionu Zośka 3

[2019] Batalionu Zośka 3 (źródło)

Garaże

[2019] Garaże (źródło)

Szkoła podstawowa nr 236

[2019] Szkoła podstawowa nr 236 (źródło)

Jesion wyniosły

[2020] Jesion wyniosły (źródło)

Pustoła 14

[2020] Pustoła 14 (źródło)

Pustoła 18

[2020] Pustoła 18 (źródło)

Pustoła 20

[2020] Pustoła 20 (źródło)

Skwer Karaimski

[2020] Skwer Karaimski (źródło)

Pustola 22

[2020] Pustola 22 (źródło)

Pustola 24

[2020] Pustola 24 (źródło)

Batalionu Zośka 11

[2020] Batalionu Zośka 11 (źródło)

Szkoła podstawowa nr 236

[2020] Szkoła podstawowa nr 236 (źródło)

Szkoła podstawowa nr 236

[2020] Szkoła podstawowa nr 236 (źródło)

Szkoła podstawowa nr 236

[2020] Szkoła podstawowa nr 236 (źródło)

Szkoła podstawowa nr 236

[2020] Szkoła podstawowa nr 236 (źródło)

Wnętrza

[2020] Wnętrza (źródło)

Redutowa 46

[2021] Redutowa 46 (źródło)

Jesion wyniosły

[2022] Jesion wyniosły (źródło)

Pustoła 18

[2022] Pustoła 18 (źródło)

Redutowa 44

[2022] Redutowa 44 (źródło)

Stacja trafo

[2022] Stacja trafo (źródło)

Mural na budynku szkoły

[2022] Mural na budynku szkoły (źródło)

Odsłonięcie tablicy Kapuścińskiego

[2022] Odsłonięcie tablicy Kapuścińskiego (źródło)

Tablica pamięci

[2022] Tablica pamięci (źródło)

Teren osiedla

[2022] Teren osiedla (źródło)

Skwer Karaimski

[2022] Skwer Karaimski (źródło)

Skwer Karaimski

[2022] Skwer Karaimski (źródło)

Odsłonięcie tablicy skweru

[2022] Odsłonięcie tablicy skweru (źródło)

Tablica informacyjna przy jesionie

[2023] Tablica informacyjna przy jesionie (źródło)

Boisko szkolne

[2023] Boisko szkolne (źródło)

Opis przygotowano: 2023-10