Na posesji przy ul. Bednarskiej #9 stoi tzw. Waweliowiec albo Wawel, socrealistyczny budynek który nawiązuje architektonicznie do dziedzińca na Wawelu [1]. Wybudowany został w stylu polskiego renesansu jako długi trzykondygnacyjny dom typu galeriowego, a na zewnętrznej przedniej elewacji otrzymał krużganki. Składa się z długiej części środkowej, podkreślonej dwukondygnacyjną galerią, zakończonej po obu bokach wysuniętymi ryzalitami. Na galerię pierwszego piętra prowadzą zewnętrzne schody. Dach nad galerią wsparto na rzędzie smukłych bliźniaczych kolumn, przebiegających przez obie kondygnacje [20]. Różowy kolor pięter z białymi tynkami partnerów uzupełniła kamienna okładzina cokołu [19]. Kubatura budynku wynosi 15 tys. m2 [2]. Pierwsze i drugie piętro części środkowej oraz części boczne przeznaczono na mieszkania, łącznie 71 izb zasiedlonych w lutym 1952 roku [20].

Część środkową parteru zajęła Gospoda Ludowa „Pod Retmanem”, nazwana tak na pamiątkę znajdującego się w pobliżu flisackiego zajazdu [20]. W obszernym lokalu zwraca uwagę kasetonowy sufit. Ściany zostały wyłożone jasną, drewnianą boazerią. Kuchnie i pomieszczenia pomocnicze od razu otrzymały nowoczesne wyposażenie, m.in. dwa kotły do gotowania na potrzeby wycieczek. Z tarasu gospody, znajdującego się na tyłach gmachu, rozpościera się widok na parkową zieleń [19].

Budynek został cofnięty od ul. Bednarskiej i oddzielony od niej niewielkim placykiem, nazywanym Przyrynkiem Mariensztackim, centralnym punktem VII serii osiedla [20]. Poprzez cofnięcie Waweliowca o 50 m powstał plac o wymiarach 50 x 70 m. Dla utrzymania jednolitego charakteru osiedla, plac został obudowany budynkami o wyrównanym gabarycie trzech kondygnacji, tj. około 12 m, krytych dachami ceramicznymi. Wnętrze placu posiadało również specjalnie zaprojektowane drobne formy architektoniczne, które podkreślały kameralność miejsca. Miejsce powyższe otrzymało nawierzchnię układaną we wzory, całość została otoczona murkiem z piaskowca, na którym stanęły stylowe kandelabry [2]. Obecnie jest tu duży parking [3]. Posesję tworzy też teren zielony z drzewami po południowej stronie budynku. Powierzchnia działki wynosi 9887 m2 [3]. Założenie urbanistyczne wpisane jest do rejestru zabytków [3].

W domu mieszkał m.in. aktor Józef Kostecki [21].

W połowie XVIII wieku posesja była zabudowana jedynie od ul. Furmańskiej, a w głębi działki mieściły się ogrody nad Wisłą (której brzeg przebiegał wzdłuż ul. Dobrej).

Natomiast ul. Bednarska była początkowo wąwozem, którym płynął strumień. Wąska i stroma ulica w połowie XVIII wieku została wybrukowana. W latach 1775-1864 prowadziła do drewnianego mostu łyżwowego. W 1770 roku nadano jej nazwę ul. Bednarskiej [20].

W XIX wieku ul. Bednarska była zabudowana klasycystycznymi kamienicami i małymi hotelami. Utraciła znaczenie w latach 1859-1864, kiedy wybudowano Most Kierbedzia [20]. W 1885 roku w budynku przy ul. Furmańskiej 12 Wilhelm Rottesztajner popełnił samobójstwo [13]. Przy ul. Dobrej 83 do ok. 1860 roku znajdowała się posesja Bednarskich z parterowym domem, posiadającym trójkątne zwieńczenie [18].

Dom przy ul. Bednarskiej #9 zaprojektował XIX-wieczny architekt, Aleksander Ludwik Kozubowski [6]. Mieszkania wychodziły z jednej strony na ulicę, z drugiej na podwórko, miały też szerokie parapety [9]. Na przełomie XIX i XX wieku posesja przy ul. Bednarskiej 9 (hip. 2631) zajmowała obszar jedynie dzisiejszego parkingu. Budynek znajdował się przy ul. Bednarskiej, a na dużym wewnętrznym dziedzicu był okrągły skwer. Po zachodniej stronie dziedzińca znajdowała się oficyna.

Ponadto teren, który obecnie zajmuje Waweliowiec tworzyły również posesje o adresach ul. Dobra #83 (hip. 2795), ul. Dobra #81 (ul. Furmańska #10, hip. 2781) oraz ul. Furmańska #12 (hip. 2702) i #14 (hip. 2703). Na posesjach od ul. Dobrej oprócz budynków przy ulicy, przez całą długość działek ciągnęły się zabudowania oficyn z wewnętrznymi wąskimi dziedzińcami. Budynki od ul. Furmańskiej miały dużo mniejsze podwórka-studnie.

W okresie okupacji przy ul. Dobrej 83 w mieszkaniu pp. Sylwestrowiczów organizowano m.in. spotkania III plutonu Batalionu Parasol [17].

Punkt sanitarny

Tuż przed wybuchem Powstania Warszawskiego przy ul. Furmańskiej 12 w pomieszczeniach sklepowych (z dwiema izbami, z wejściem od ulicy i podwórza [14]) zorganizowano harcerski punkt sanitarny, na którego czele stanął dr stom. Franciszek Bohdanowicz [12]. Początkowo zespół uważał, że obecność stomatologa nie jest najlepszym wyborem, jednak jego praktyczne umiejętności chirurgiczne okazały się później nieocenione. 1 sierpnia zespół tworzyły również sanitariuszki: Aleksandra Baltaziuk, Janina Baltaziuk-Balińska, Zofia Bor, Maria Bukowska, Jadwiga Kędzierska, Anita Pągowska, Grażyna Pągowska, Maria Regulska, Michalina Siemińska, Eliza Szanderowska, Halina Tomasik, Małgorzata Wilkońska, Irena Zgrychowa, Funia, Irma i Pola, większość z nich pierwszy raz miała zobaczyć rannego człowieka [16].

Placówka była przeznaczona dla tych, którzy mieli zostać ranni przy zdobywaniu mostu Kierbedzia [16]. Już podczas pierwszych godzin walk przyjęto i opatrzono kilka postrzałów. Tego samego dnia przybyło około osiemdziesięciu pogorzelców z Mariensztatu. Rozkazy nakazywały ich ewakuację, ale ostrzał to uniemożliwił, wobec czego ludność cywilna dostarczyła kilka łóżek, pościel, żywność i bandaże, a punkt sanitarny przekształcono w mały szpital z kuchnią [12][16]. Bohdanowicz zarządził przebicie muru do sąsiedniego domu i szpital zajął budynki pomiędzy ulicami Bednarską, Furmańską i Dobrą. W kolejnych dniach powstały dwa punkty pomocnicze: przy ul. Dobrej 75 i ul. Bednarskiej 7 [16].

Aby zapewnić bezpieczeństwo personelu i pacjentów zamiast zakładać czerwono-białe opaski z literami WP (te zostały zakopane w słoiku na ul. Furmańskiej) pozostawiono szyld „Punkt sanitarny OPL” (obrony przeciwlotniczej). Przybywało zmarłych, których chowano w ogródku przy ul. Furmańskiej 10 [16]. 6 sierpnia na opuszczony przez Powstańców teren wtargnęli Niemcy i oznajmili, że dom będzie spalony. Część personelu i lżej ranni opuścili szpital z ludnością cywilną [12]. Pozostało 10 osób personelu [16]. Gdy Niemcy zaczęli podpalać budynek, oblewając naftą i benzyną, rannych przeniesiono do parterowego domu przy ul. Furmańskiej 10 (mieszkania były ubogie, jednoizbowe, w pokojach znajdowano ciała poległych [16]).

Wieczorem między rannymi rozlokował się oddział SS (z pułku Dirlewangera [15]) [16]. Niemcy uważali, że wśród rannych będą bezpieczniejsi [14]. 7 sierpnia SS-mani urządzili zabawę, ustawili personel pod ścianą i strzelali ponad ich głowami, wybijając szyby na pierwszym piętrze [16]. Szpital został podpalony, a ranni i personel zmuszeni byli koczować całą noc na ulicy. Ewakuacja szpitala nastąpiła 9 sierpnia. Dirlewangerowcy zabili wówczas kilku rannych, a pozostałych wykorzystali jako żywe tarcze. Personel i ocalałych rannych przeniesiono do budynku Towarzystwa Dobroczynności „Res Sacra Miser” na Krakowskim Przedmieściu (prowadzonego przez ss. Szarytki, które z niechęcią wyraziły zgodę na obecność nowych potrzebujących) [15] oraz do szpitala na ul. Płockiej [12].

Zabudowa kwartału uległa zniszczeniu w 1944 roku, a większość ruin rozebrano po 1946 roku [4].

Waweliowiec został wybudowany na początku lat 50-tych XX wieku, jako Dom Społeczny Wawel [3], cześć osiedla Mariensztat [2]. Domy w tej części należały do VII serii budowy. Projekt wykonała pracownia MDM-I67, Miastoprojekt-Stolica. Twórcami byli inżynierowie arch. Jankowski, Knothe, Sigalin, Stępiński i Załęski. Prace budowlane wykonały załogi ZBM III KAM. Kierownikiem budowy VII serii był inż. Stanisław Cedroński [20].

Zakładanie zieleńca zaplanowano na 1953 rok [19].

W 1980 roku w stolicy zaczęło działać kilka punktów informacyjno-konsultacyjnych, w których mogły się rejestrować nowo powstające związki zawodowe. Jeden z takich punktów mieścił się przy ul. Bednarskiej 9. Kierowany był przez Antoniego Macierewicza i Piotra Naimskiego [10].

W 2003 roku na zlecenie Zarządu Domów Komunalnych Dzielnicy Śródmieście została wykonana dokumentacja. Wyniki inwentaryzacji wykazały, iż w 17 lokalach powierzchnie są większe, a w 5 lokalach powierzchnie są mniejsze niż w aktach notarialnych [7].

W latach 2006-2015 przeprowadzono adaptację dawnej kotłowni na cele kulturalno-informacyjne. Koszt prac wyniósł 1.5 mln zł [5]. Zaplanowano w jej miejscu klub muzyczny [11]. W 2014 roku przeprowadzono remont murków oporowych i ciągów pieszych oraz schodów zewnętrznych prowadzących na galerię [8].