Park Sielecki jest pozostałością dawnego folwarku królewskiego, który tworzył budynek pałacowy, dwie oficyny, kompleks zabudowań gospodarczych i ogród w stylu angielskim. Pałac z oficynami oraz pozostałości ogrodu zachowały się do dzisiaj [1]. Park zajmuje 3.16 ha. Jest to teren zielony zorientowany na osi północ-południe, który otacza stawy z wyspami (1/4 całkowitej powierzchni parku). Linię brzegową porastają pokaźne topole. Wraz z biegnącą wzdłuż brzegu alejką parkową tworzą podstawową kompozycję założenia. Teren na północ od stawów oraz wzdłuż nich po wschodniej stronie zajmują skupiska drzew i krzewów (mogą pochodzić z XIX wieku [18]). Działka z pałacem w części północno-wschodniej należy do Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych [2], a park jest własnością Skarbu Państwa [24].

Staw jest długi na blisko 400 m i zasilany przez wodę z Kanału Sieleckiego, płynącego od strony Fortu Piłsudskiego. Poziom wody utrzymuje się dzięki spiętrzaniu jej za pomocą zastawki na kanale odpływowym w parku. Ponieważ dopływ wody jest nierównomierny, lustro wody czasami obniża się. Odpływ mogą blokować też żyjące wzdłuż kanału bobry, które spiętrzają wodę gałęziami [2].

W parku znajduje się kładka przerzucona nad kanałem (szerokość 1.98 m, długość 10.77 m. wysokość balustrady 1.1 m). Przez kładkę przebiega alejka parkowa. Drewniane belki i balustrady kładki opierają się na stalowej konstrukcji złożonej z szyn i ceowników, którą z kolei usadowiono na żelbetowych przyczółkach oraz oczepach (34 x 36 cm) [9].

W Parku Sieleckim nakręcono wiele plenerowych scen serialu BrzydUla [22].

Pałac Sielecki

Pałac Sielecki (ul. Chełmska #19/21, obecnie ul. Cybulskiego #3) powstał w 1821 roku jako letnia rezydencja księcia Konstantego [18]. Neoklasycystyczny dwukondygnacyjny budynek z dwiema oficynami, został zaprojektowany prawdopodobnie przez pułkownika Wilhelma Henryka Mintera [14] albo Jakuba Kubickiego. Sądząc po niewielkich rozmiarach budynku i oficyn, oraz prostej dekoracji zewnętrznej, wystrój wnętrz był raczej skromny [3]. Zabrakło nawet charakterystycznego wejściowego portyku kolumnowego [5].

W 1832 roku pałac przemieniono na miejsce wypoczynku dygnitarzy wojskowych. Nie posiadał on własnego umeblowania. Gdy gościli w nim zagraniczni książęta w 1879 roku, meble przysłano z magazynów Zarządu Pałacowego w Łazienkach [3]. W 1911 roku pałac składał się z 24 pokoi i dodatkowych pomieszczeń [3].

W połowie XIX wieku pałac należał do Leopolda Kronenberga, który na Sielcach posiadał fabrykę tabaczną [22]. Pałac stopniowo popadał w ruinę [3]. W 1918 roku w pałacu umieszczono przytułek żydowski dla słabowitych dzieci, w którym znalazło się przeszło 150 miejsc. Przy przytułku urządzono szkołę żydowską dla dzieci okolicznej ludności żydowskiej [20].

Również w okresie międzywojennym, w 1933 roku Towarzystwo "Opieka" działające przy parafii pod wezwaniem św. Bonifacego przy ul. Czerniakowskiej, w południowej oficynie pałacu utworzyło świetlicę dla ubogich dzieci [22].

Pałac został w niewielkim stopniu zniszczony w 1944 roku [15]. W 1948 roku z gabinetu na piętrze wymontowano marmurowy kominek [17].

Odbudowę po II wojnie światowej wykonał w latach 1949-1950 Stefan Netto [15], a budynek objęła w posiadanie Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych [18]. Pałac został odseparowany od parku żelaznym ogrodzeniem stojącym do dziś (sztachety podobne do tych, jakie otaczają Łazienki [17]). Pomieszczenia rozparcelowano i zamieniono na mieszkania pracownicze [22]. Podobno w latach 60-tych XX wieku mieszkała tu Małgosia Piekarska, grająca tytułową bohaterkę filmu "Awantura o Basię" z 1959 roku [11].

Po 1989 roku budynki zaczęły popadać w ruinę. Ostatni lokatorzy opuścili budynek około 2000 roku [22]. W latach 1997-1999 pałac został wyremontowany wraz z rekonstrukcją elewacji według projektu Ryszarda Girtlera [18] i Marty Gronkiewicz [15]. Pałacyk zamienił się w luksusowy budynek biurowy (powierzchnia biurowa wynosi 919 m2 [21]). Kominek wrócił, a w biurowcu zaskakującym rozwiązaniem są świetliki umieszczone w starych kominach [17].

Pod koniec 2005 roku WFDiF ogłosiła przetarg na sprzedaż pałacu [11], jednak został wydzierżawiony Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych "Lewiatan". Do pałacu od strony parku dobudowano nieoryginalny balkon, zaś od strony dziedzińca portyk balkonowy, oba wsparte na kolumnach. Ze względu na zły stan techniczny rozbiórce uległa oryginalna ceglana brama wjazdowa na teren folwarku od ul. Chełmskiej, którą zastąpiono betonową kopią [22]. Dzierżawiony kompleks obejmujący około 1 ha [3] nie jest udostępniony do zwiedzania [3].

Osada Sielce (Siedlcza [23]) istniała już w 1412 roku, kiedy książę Janusz I Starszy przekazał okoliczne dobra dziekanowi kapituły kolegiackiej św. Jana [7] jako uposażenie prałatury [23]. Była to niewielka osada, w 1528 roku obejmowała 5 łanów (około 85 ha). Znajdował się tu folwark i wójtostwo, w osadzie mieszkał także sukiennik [7], jednak nie zachowały się żadne informacje na ich temat [3]. Oprócz folwarku było 29 gospodarstw chłopskich [23]. Wieś w 1580 roku znajdowała się w powiecie warszawskim [8]. W latach 60-tych XVII wieku folwark dzierżawił Izydor Affaita, architekt Jana III Sobieskiego [23]. Osada Sielce była własnością kościoła do III rozbioru Polski, kiedy została skonfiskowana przez rząd pruski [7].

Pierwszy murowany kompleks pałacowy z założeniem ogrodowym powstał tu najprawdopodobniej pod koniec XVIII wieku z fundacji króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, który od 1775 roku dzierżawił tereny Sielc. Z całą pewnością folwark był własnością króla w 1784 roku. Tego typu folwarki królewskie były samowystarczalne i powstawały z myślą o sprzedaży płodów zasilającej królewski skarbiec. Pałace służyły też jako podróżne przystanki dla króla, oddane w dzierżawę. Sielecki pałac nazywano "Łaźnią", lub Łaźnią Poniatowskiego, jednak trudno ustalić pochodzenie i zasadność tej nazwy [3]. Od początku park był zaprojektowany w stylu krajobrazowym (angielskim), a głównym elementem kompozycji był układ wodny [2].

Sielce zostały dodane do Księstwa Łowickiego, będącego własnością prymasów polskich, następnie ofiarowanego marszałkowi Davout przez Napoleona i odebrane przez rząd rosyjski dla powiększenia włości cara Rosji [20].

20 VI 1820 roku na mocy dekretu folwark sielecki i otaczające go tereny zostały wydzielone z dawnej ekonomii Mokotów i po dołączeniu do Belwederu oddane wielkiemu księciu Konstantemu [25]. Według niektórych był on fundatorem pałacu na terenie folwarku (gdyż ten jest zaprojektowany w stylu lat 1790-1830). Folwarkiem zarządzał Zarząd Księstwa Łowickiego, należący do żony księcia Konstantego, Joanny Grudzińskiej. Po jej śmierci w 1831 roku sielecki majątek zgodnie z testamentem otrzymał ówczesny „król Polski”, car Mikołaj I Romanow [3]. Sielce przeszły na własność państwa rosyjskiego, do którego należały do 1918 roku [8]. Rezydencja znajdowała się pod administracją Zarządu Pałaców Cesarskich [12], gdyż wchodziła w skład kompleksu pałaców nazywanych od 1832 roku „cesarskimi" [11].

Po zachodniej stronie pałacu rozciągał się park krajobrazowy o powierzchni 11 ha, istniejący od czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego. Naprzeciwko wiodącej do pałacowego ogrodu bramy od 1853 roku stał krzyż ufundowany przez mieszkańców okolicy, będący wotum dziękczynnym za ocalenie podczas epidemii cholery. Drewniany krzyż przydrożny w formie kapliczki, prawdopodobnie następca krzyża z 1853 roku, stał tu do początku XXI wieku [3].

Kiedy teren należał do Zarządu Pałaców Cesarskich, park został udostępniony dla publiczności. Warszawiacy urządzali tu niedzielne wyprawy, by popływać na łódkach [17]. Park nie miał ogrodzenia, przez co powstały w nim duże szkody. Po wybudowaniu parkanu park zamknięto [20].

W 1908 roku opisywano, że pośród parku, przeciętego strugą ze stawami, wznoszą się dwa pałace, większy i mniejszy. Park kończył się sadem owocowym, w którym pełno drzew morwowych (obecnie teren WFDiF). Ówczesne plany pokazują nieco odmienne ukształtowanie zbiornika wodnego oraz nieistniejące już kanały od strony północnej. Przy pałacu znajdowała się mała kwadratowa ogrodowa altana [3]. Oprócz willi znajdowały się tu dwa pawilony służbowe oraz dom piętrowy, w którym zamieszkiwała służba ogrodowa. Stawy niegdyś zarybione przeznaczono dla rozmnażania się łabędzi białych i czarnych dla parków cesarskich [20].

Administracja rozparcelowała łąki i część parku, wydzierżawiając parcele na długoletni termin z prawem pobudowania się i odrzucając ofertę miasta, które chciało nabyć piękną rezydencję. Jednocześnie odcięto część parku i oddano Prijutowi Maryjskiemu dla moskiewskich dzieci [20].

Od około 1907 roku dzierżawą posiadłości był zainteresowany Zarząd Miasta Warszawy, który chciał przekształcić kompleks w park miejski. Przegrał jednak w licytacji z byłym dzierżawcą browaru wilanowskiego (niejakim Włodarczykiem), który wydzierżawił ten teren w 1911 roku na okres 25 lat za kwotę 3300 rubli rocznie. Włodarczyk wyrąbał wysokopienne drzewa liściaste na obszarze 28 morgów w celu założenia ogrodu owocowego i budowy letnich i zimowych willi (co jednak nie doszło do skutku). Powstał tu wówczas folwark ze stawem i 12 budynkami gospodarczymi, który zajmował 48 morgów [3].

Mały Pałacyk

Kilka metrów na południowy wschód od południowej oficyny pałacu głównego stał drugi, mniejszy pałacyk. Był to zapewne budynek zbudowany pod koniec XVIII wieku lub w I połowie XIX wieku, w stylu eklektycznego neogotyku. Posiadał cztery elewacje, każdą w innym stylu architektonicznym, oraz charakterystyczną neogotycką wieżyczkę [3]. Od 1911 roku [13] mieściła się tu szkoła artystyczna (plenerowa) malarza Antoniego Austena [16], do której chodził m.in. Józef Zimmerman [13]. Pałacyk widoczny był na mapach z okresu międzywojennego, a nawet na zdjęciu lotniczym z 1945 roku. Zapewne rozstał rozebrany po II wojnie światowej podczas rewitalizacji parku [3].

Sielce stały się częścią Warszawy w 1916 roku, na mocy decyzji gubernatora Warszawy Hansa Hartwiga von Beselera [8]. Park Sielecki był ostatnim przyczółkiem miasta, za nim w stronę Wilanowa ciągnęły się pola uprawne i łąki [5].

W 1932 roku oczyszczono i pogłębiono dno stawu. W celu zapewnienia stałego dopływu świeżej wody przebito istniejący do dziś kanał od fosy fortu Czerniakowskiego [3]. Prowadzono rozmowy z dyrekcją robót publicznych w sprawie przekazania parku Sieleckiego do użytku publicznego, co nastąpiło w 1933 roku [20]. 26 kwietnia 1932 roku zostało zawiązane Towarzystwo Przyjaciół Belwederu, Czerniakowa, Sielc i Siekierek, które miało opiekować się parkiem [3].

Od tego czasu był to park z lunaparkiem. Do ogrodu wchodziło się przez bramę od ul. Chełmskiej 19a. W niedzielę w godzinach przedpołudniowych pojawiali się straganiarze, kataryniarze, sprzedawcy cukrowej waty, lizaków, obwarzanków, wody sodowej z sokiem, loteryjek. Tuż za bramą kręciły się karuzele dla starszych z siedzeniami na łańcuchach oraz dla młodszych dzieci z gondolami w kształcie łabędzi, koni i samolotów. Po kanałach, tak jak przed I wojną światową, można było pływać kajakami i w łodziach. Główną atrakcją parku była tzw. sala tańca, „deptak”. Był to parkiet z orkiestrą pod gołym niebem, ogrodzony niewysokim parkanem. Taniec kosztował 15 gr od pary za jeden taniec. Poza tym w parku były huśtawki, strzelnice, dziesięciometrowej wysokości słup do wspinaczki nasmarowany mydłem (z maleńką platformą na szczycie, na której czekał zegarek lub butelka z alkoholem) czy gabinet luster. Nie zabrakło też boiska, na którym rozgrywały mecze drużyn Przeboju i Olimpiady. Park był parkiem sieleckim, obcy „z miasta” do parku nie przychodzili ze względu na panującą tam atmosferę [5].

W latach 1934-1935 przyznano 89000 zł na budowę kanału od parku Promenada, który połączony został z kanałem w parku sieleckim [20].

Zabudowania gospodarcze uległy całkowitemu spaleniu w czasie Powstania Warszawskiego [24]. Pałac przetrwał wojnę najprawdopodobniej bez większych strat [3].

W okresie powojennym park został po raz kolejny rozparcelowany i zabudowany, jego pozostałości (staw, resztki drzewostanu) tworzą dziś Park Sielecki [22].

W latach 60-tych XX wieku park zrewitalizowano według projektu prof. L. Majdeckiego oraz przeprowadzono renowację stawów i kanałów [22].

Na początku lat 60-tych XX wieku obecna ul. Cybulskiego (wówczas bez tabliczki z nazwą, przed II wojną światową jako ul. Promień) była dostępna dla wszystkich, choć od Chełmskiej oddzielała ją brama otwarta w ciągu dnia. Chodziło się nią na łąkę położoną nad południową częścią stawu, wówczas zarośniętego trzciną lub tatarakiem (obecnie w tym miejscu jest osiedle). Obecnie ul. Cybulskiego jest ulicą wewnętrzną [11].

Park został wpisany do rejestru zabytków w 1965 (1977 [1]) roku, gdzie figuruje jako kompleks "Chełmska 21 pałac tzw. Łaźnie Stanisława Augusta”[22].

Od czasów PRL-u można tu było spotkać opalających się, nawet na cyplu na środku stawu [10].

Na polanie niedaleko pałacu powstał ok. 2000 roku plac zabaw dla dzieci oraz stoły do tenisa stołowego [17]. Ich świetność jednak dawno poszła w zapomnienie. Chociaż w parku zadbano o alejki i most, to wieczorem jest tam ciemno i nieprzyjemnie [10]. Dosłownie dwie ławki zajmowane są przez pijącą młodzież. W 2006 roku planowana była renowacja parku (światła nad stawami, elementy nawiązujące do parku sprzed wojny), jednak nie doszła do skutku [12].