Kościół pw. św. Wacława


Kościół pw. św. Wacława

Parafia i pierwsza kaplica powstały niedługo po II wojnie światowej. Inicjatorem prac byli ks. Wacław Karłowicz oraz bp Wacław Majewski i z tego względu otrzymała ona wezwanie św. Wacława. Dzisiejszy kościół został wybudowany na początku XXI wieku. To prosta, jednonawowa świątynia. Przed budową kościoła mieściła się tu Huta Szkła Gocławek, w której produkowano butelki.

kościółkościółpomnikpomnik

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Korkowa, ulica Naddnieprzańska
  • Rok powstania:  2006-2009
  • Obszar MSI:  Marysin Wawerski
  • Wysokość:   18 m
  • Funkcja:  sakralna
  • Styl: 
  • Związane osoby: Dworzyński Edmund, Karłowicz Wacław Nikodem, Sikora Stanisław, Żymirski Franciszek

Opis urbanistyczny:

Kościół św. Wacława (ul. Korkowa #27) ma plan zbliżony do krzyża. Trójkątne zwieńczenie ściany frontowej jest przedłużeniem dwuspadowego dachu. Portal wejściowy to wysokie drzwi, których częścią jest okrągły witraż z gołębicą. Przy kalenicy dachu jest wycięcie w elewacji w kształcie litery W, zwieńczone krzyżem i mieszczące świetlik. Pojedyncze wysokie okna na ścianach bocznych zostały podkreślone mniejszymi daszkami.

Do bryły świątyni od północy przylega zakrystia. Od zachodu znajduje się dzwonnica, na której szczycie umieszczono stalowe rusztowanie z dzwonami (Jan Paweł II, św. Wacław, św. Szczepan).

Na dzwonie Jan Paweł II, darze Marii i Adama Szczurowskich oraz abp. Sławoja Leszka Głódzia znajduje się tekst "Sł. B. Jan Paweł II 1978-2005 Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi...". Drugi dzwon to dar małżonków Teodozji i Henryka Cichowskich dla upamiętnienia ks. Wacława Karłowicza w 75. roku kapłaństwa i w setną rocznicę jego urodzin. Znajduje się na nim napis "Św. Wacław Patron Parafii i Kościoła". Trzeci dzwon to dar Haliny i Andrzeja Karasińskich jako wotum dziękczynne dla budowniczych świątyni. Powstał za czasów proboszcza Szczepana Stalpińskiego i ma napis " Św. Szczepanie módl się za nami" [5].

Do wejścia głównego prowadzi od ul. Korkowej szeroka aleja, z krzyżem misyjnym po lewej stronie oraz figurą Maryi po prawej. Na terenie kościelnym, na wschód od kościoła, stoi dwupiętrowy, rozległy dom parafialny.

Parafia liczy ok. 8000 wiernych. Kolejni proboszczowie to ks. Wacław Nikodem Karłowicz (1950-1978), ks. Kazimierz Leon Kołoszko (1978-2000), ks. Szczepan Stalpiński (2000-2009), ks. Marek Uzdowski (2009-) [9]. W parafii od kilkudziesięciu lat mieszkają i pracują Służebnice Najświętszego Serca Jezusowego (Siostry Sercanki). Pracują jako katechetki, organistki i zakrystianki [8]. Przy ul. Korkowej 27 działa też świetlica Caritas Diecezji Warszawsko-Praskiej [6].

Wnętrze

Wnętrze kościoła jest jednonawowe. Za ołtarzem jest marmurowe prezbiterium [12]. Do ołtarza prowadzą dwa stopnie. Na ścianie za ołtarzem umieszczono we wnęce krzyż, a pod nim tabernakulum. Po obu stronach wnęki znajdują się świetliki oraz zamontowane sztuczne oświetlenie, podkreślające tę część.

Na ścianie po lewej stronie znajduje się obraz świętego Wacława autorstwa Stanisławy (Zofii [12]) Grabskiej [1], a obok stoi figura Najświętszej Maryi Panny z Dzieciątkiem [12].

Czternaście stacji Drogi Krzyżowej, namalowanej farbą olejną na płótnie, pochodzi z drugiej połowy XIX wieku z Włoch północnych. Jest to dar Urszuli i Michała Rytelów. Drogę krzyżową poświęcił abp. Sławoj Leszek Głódź [5]. W kościele jest również obraz Serca Jezusowego z XVII wieku [12], relikwie św. Wacława, przywiezione z Rzymu przez żołnierzy II Korpusu Polskiego gen. Andersa, walczących pod Monte Cassino i złocona i polichromowana płaskorzeźba Matki Boskiej Częstochowskiej to dzieło p. Walichowskiego [1].

Obiekty, pomniki, tablice:


Obiekty, pomniki, tablice

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XVIII wiek i wcześniej:


XVIII wiek i wcześniej

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XIX wiek:


XIX wiek

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Okres międzywojenny:

Huta Szkła Gocławek

W okresie międzywojennym funkcjonowała tu Huta Szkła Gocławek Edmund Dworzyński i Spółka (inne nazwy to Huty Gocławek-Wawer. Dworzyński i Capik. Fabryka szkła i stajnie; Huta szklana E. Dworzyński, T. Capik i S-ka w Gocławku; Huta Robotnicza Gocławek [19]) [1]. Hutę umiejscawia się na terenie dzisiejszego kościoła, jednak zakład zajmował znacznie większy obszar. Na terenie huty znajdowało się kilka zabudowań, również po zachodniej stronie dzisiejszej ul. Naddnieprzańskiej. Z huty prowadziła droga do domów robotniczych [19].

Huta powstała w 1913 roku w miejscu dawnego warsztatu kowalskiego [19]. Huta należała do Związku Hut Szklanych jako jedna z 21 hut w grupie C (produkcja butelek) [25]. W 1919 roku jej sklep firmowy mieścił się przy ul. Przejazd 6. W 1922 roku było w niej zatrudnionych 300 robotników. Zarząd hut Wawer i Gocławek mieścił się wówczas przy ul. Orlej 4. Huta posiadała własny tabor kolejowy [19].

W hucie produkowano szkło butelkowe opakowaniowe [15], w tym butelki fasonowe ze szkła białego i zielonego [17], półbiałego, oranżowego (brązowego), mlecznego i niebieskiego. Prowadzona była tu produkcja butelek piwnych, winnych, likierowych, wódczanych, aptecznych, perfumeryjnych, oraz szkła do lamp, słoi, gąsiorów i różnych aparatów. Huta zmonopolizowała dostawę butelek do Państwowego Monopolu Spirytusowego [19].

W lewicowej gazecie Robotnik opisywano nieprzestrzeganie w zakładzie prawa pracy. Gdy na terenie huty w 1922 roku odbył się wiec PPS, następnego dnia właściciel zwolnił z pracy sześciu robotników biorących udział w proteście za „niebłagonadiożność”, powiadając, że „lewicy w swej fabryce nie potrzebuje”. Podobno w 1924 roku Dworzyński wymuszał pracę przez 12 godzin na dobę, co było zaskarżane do inspekcji pracy [26], a w 1925 roku pojawiły się skargi związane z zatrudnianiem młodocianych [19].

W 1926 roku zaciągnięto pożyczkę budowlaną na kwotę na 55 tys. zł na rozbudowę zakładów [19].

Edmund Dworzyński zmarł 21 sierpnia 1931 roku [26]. Kolejnymi właścicielami i współwłaścicielami huty byli m.in. E. Kowalewski, A. Gromek, B. Chruścikowski, S. Kulicki, A. Lau, M. Dworzyńska, R. Zaksenhausowa, M.H. Goldmanowa, D. Kobrynerowa, J. Kulicka, A. Sawicki (został w 1933 roku skazany na 1000 zł za wstrzymanie wypłat robotnikom) [19].

Huta zaczęła podupadać w związku z Wielkim Kryzysem. 10 maja 1937 roku przedsiębiorstwo państwowe Państwowy Monopol Spirytusowy podczas licytacji publicznej z egzekucji nabyło nieruchomość o powierzchni 151 łokci kwadratowych [19].

Część zabudowań huty została spalona na początku II wojny światowej [19]. Podczas Powstania Warszawskiego front zatrzymał w Międzylesiu, a w zabudowaniach huty zostali skoszarowani robotnicy kopiący okopy. Prace te trwały do 26 sierpnia [20].

W latach 50-tych i 60-tych XX wieku na terenie huty można było znaleźć jej pozostałości w postaci kolorowych szkiełek [19]. Krążą legendy, że rozsiane na okolicznych terenach leśnych piaszczyste doły były dawnymi wyrobiskami [16].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Lokalizacja huty

[1931] Lokalizacja huty (źródło)

Lokalizacja huty

[1932] Lokalizacja huty (źródło)

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:


II wojna światowa i Powstanie Warszawskie

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Lokalizacja huty

[1944] Lokalizacja huty (źródło)

Lokalizacja huty

[1944] Lokalizacja huty (źródło)

Odbudowa stolicy:

Starania w sprawie utworzenia parafii rozpoczął w 1947 roku ks. Wacław Karłowicz. W następnym roku Biuro Odbudowy Stolicy przydzieliło stosowny plac [9] na wniosek inżynier Wolskiej (wcześniej proponowano teren przy ul. Marsa) [19]. Uznano, że bezpański plac po dawnej hucie szkła będzie najlepszym miejscem na nowy kościół [21]. Parafię erygował abp Stefan Wyszyński 1 stycznia 1950 roku z części parafii MB Królowej Polski w Warszawie-Aninie i Najczystszego Serca Maryi w Warszawie-Grochowie [9]. Patronem parafii został św. Wacław ze względu na imiona noszone przez biskupa Majewskiego oraz księdza Karłowicza [21].

Komuniści uzależnili jednak wydanie zezwolenia na budowę świątyni od przystąpienia ks. Karłowicza do grona księży patriotów [14]. Ten odmówił i rozpoczął bez zezwolenia budowę kaplicy w formie dużego baraku (22 x 8 metrów [9]). Powstała dzięki zaangażowaniu parafian w ciągu 30 dni [21]. Poświęcił ją abp Stefan Wyszyński 12 lutego 1950 roku [9].

Niedługo potem powstała (w ciągu 38 dni) kolejna kaplica, tym razem murowana, o wymiarach 30x14x6. Pierwszą mszą świętą w niej odprawioną była Pasterka w 1950 roku. Kaplicę poświęcił 30 września 1951 roku bp Wacław Majewski [9]. Była trzynawowa, z frontonem wyłożonym trójkolorowym piaskowcem [1].

Czasy PRL-u:

Komuniści uznali budynek za nielegalny i nałożyli ogromny podatek. Księdza Wacława zaczął nękać urząd podatkowy i Urząd ds. Wyznań. Zabroniono mu pełnić posługę proboszcza. Mimo tego organizował nabożeństwa patriotyczne w Olszynce Grochowskiej, na polach Ossowa, w Dolince Katyńskiej na Powązkach, w Cytadeli i w warszawskich kościołach. Nazywano go w tamtych czasach „Hersztem". W 1979 roku powołał konspiracyjny Komitet Katyński [14]. Był też najdłużej żyjącym kapelanem Powstania Warszawskiego [4].

W latach 1950-1978 powstał w narożniku ul. Naddnieprzańskiej i ul. Korkowej pierwszy dom katechetyczny [5].

W 1960 roku przez firmę Dominika Biernackiego II zostały wykonane organy. Instrument był rozdzielony na dwie szafy i usytuowany po obu stronach chóru. W 1983 roku organy zostały prawdopodobnie wyremontowane przez Zbigniewa Chrzanowskiego. W czasie budowy późniejszej świątyni zdemontowano jej złożono w pomieszczeniu parafialnym, a następnie przekazano do parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Łysakowie [10].

Pomnik gen. Franciszka Żymirskiego

6 grudnia 1987 roku odsłonięto na dziedzińcu kościoła pomnik gen. Franciszka Żymirskiego, autorstwa Stanisława Sikory. Było to popiersie na cokole z napisem "Generał Franciszek Żymirski 1779-1831". Z tyłu znalazła się tabliczka z informacją "Generał Dywizji Franciszek Żymirski, żołnierz Insurekcji Kościuszkowskiej, Legionów H. Dąbrowskiego, Wojsk Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego, w Powstaniu Listopadowym D-ca 2 Dywizji Piechoty, poległ w obronie Olszynki Grochowskiej" [1]. Inicjatorem budowy pomnika był Komitet Obywatelski na czele z ks. Wacławem Karłowiczem. Pierwotnie pomnik miał stanąć na terenie Olszynki Grochowskiej, jednak w okresie PRL-u nie było to możliwe. Uroczystość odsłonięcia popiersia przerodziła się w wielką patriotyczną manifestację [11], podczas które pomnik został poświęcony przez bpów Władysława Miziołka i Stanisława Kędziorę [23].

Między 2010 i 2011 rokiem przeniesiono pomnik pod ogrodzenie od strony północnej.

26 lutego 2018 roku pomnik został najprawdopodobniej przeniesiony do Zespołu Szkół nr 74 [24].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Dawna świątynia

[1978] Dawna świątynia (źródło)

Posesja

[1987] Posesja (źródło)

Przemiany 1989-2000:


Przemiany 1989-2000

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XXI wiek:

W latach 2000-2003 ks. Stalpiński zbudował nowy, duży dom parafialny i plebanię [9].

Parafianie korzystali z prowizorycznego baraku do 2004 roku [7]. Pozwolenie na budowę nowej świątyni w miejscu dotychczasowej wydano 14 czerwca 2003 roku. Kamień węgielny poświęcił i wmurował 8 października 2006 roku abp Sławoj Leszek Głódź. 30 marca 2007 roku przyniesiono do nowego kościoła krzyż, a od niedzieli wielkanocnej rozpoczęto sprawowanie mszy świętej [9]. Budowę zakończono w 2009 roku [2]. Na czas budowy kaplica mieściła się w domu parafialnym [9].

Po wybudowaniu kościoła sponsor podarował świątyni nowe elektroniczne organy Johanus [10]. 15 września 2007 roku została dokonana konsekracja trzech dzwonów [5].

W latach 2008-2010 stara plebania została wyburzona, a między 2010 i 2011 rokiem w jej miejscu powstał przykościelny parking.

15 stycznia 2012 roku ks. infułat Lucjan poświecił tablice pamiątkowe ku czci Ks. Prałata Wacława Karłowicza i ks. Prałata Szczepana Stalpińskiego [12]. W 2012 roku został przesunięty na wschód pomnik Maryi, znajdujący się wcześniej pośrodku alejki wejściowej.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Kaplica

[2000] Kaplica (źródło)

Kaplica

[2000] Kaplica (źródło)

Posesja

[2001] Posesja (źródło)

Jeden z niezrealizowanych projektów

[2003] Jeden z niezrealizowanych projektów (źródło)

Posesja

[2005] Posesja (źródło)

Wyburzanie

[2006] Wyburzanie (źródło)

Wyburzanie

[2006] Wyburzanie (źródło)

Dzwon Św. Szczepan

[2007] Dzwon Św. Szczepan (źródło)

Dzwon Św. Wacław

[2007] Dzwon Św. Wacław (źródło)

Dzwon Jan Paweł II

[2007] Dzwon Jan Paweł II (źródło)

Posesja

[2008] Posesja (źródło)

Pomnik z popiersiem gen. Franciszka Żymirskiego

[2008] Pomnik z popiersiem gen. Franciszka Żymirskiego (źródło)

Świątynia

[2014] Świątynia (źródło)

Dawne organy

[2014] Dawne organy (źródło)

Dawne organy

[2014] Dawne organy (źródło)

Kancelaria parafialna

[2015] Kancelaria parafialna (źródło)

Ul. Korkowa 27

[2015] Ul. Korkowa 27 (źródło)

Pomnik z popiersiem gen. Franciszka Żymirskiego

[2015] Pomnik z popiersiem gen. Franciszka Żymirskiego (źródło)

Elewacja boczna

[2015] Elewacja boczna (źródło)

Kościół św. Wacława

[2016] Kościół św. Wacława (źródło)

Wnętrze

[2016] Wnętrze (źródło)

Kościół św. Wacława

[2018] Kościół św. Wacława (źródło)

Figura przed wejściem

[2018] Figura przed wejściem (źródło)

Kościół św. Wacława

[2018] Kościół św. Wacława (źródło)

Figura przed wejściem

[2018] Figura przed wejściem (źródło)

Kościół św. Wacława

[2019] Kościół św. Wacława (źródło)

Kościół św. Wacława

[2019] Kościół św. Wacława (źródło)

Wejście

[2021] Wejście (źródło)

Wnętrze

[2022] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2022] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2022] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2022] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2022] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2022] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2022] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2022] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2022] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2023] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2023] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2023] Wnętrze (źródło)

Wnętrze

[2023] Wnętrze (źródło)

Opis przygotowano: 2021-10