Ośrodek Agencji Wywiadu - Miedzeszyn


Ośrodek Agencji Wywiadu - Miedzeszyn

Jest to utajniony kompleks wojskowy, mieszczący się w miejscu, gdzie w okresie stalinizmu znajdowała się willa Spacer - tajne więzienie X Departamentu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Najprawdopodobniej działalność związana jest z nasłuchem radiowym.

biurowiecbiurowiecteren wojskowyteren wojskowy

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Rychnowska, ulica Strzygłowska
  • Rok powstania:  0-0
  • Obszar MSI:  Miedzeszyn
  • Wysokość:   10 m
  • Funkcja:  militarna
  • Styl: 
  • Związane osoby: Gomułka Władysław, Skarżyński Kazimierz, Światło Józef

Opis urbanistyczny:

Właścicielem obiektu jest Agencja Wywiadu. Kompleks jest przypisany do Jednostki Wojskowej 3042 [1]. Otoczony jest wysokim, pobielonym murem [3]. Prowadzony jest tutaj nasłuch, rozpoznanie radioelektroniczne oraz szkolenie kadr wywiadu [1].

Na teren kompleksu prowadzi od północy budynek recepcyjny (ul. Rychnowska #1). Jest obiektem murowanym, dwukondygnacyjnym, niepodpiwniczonym. Ściany zewnętrzne trójwarstwowe są wykonane z cegły kratówki i gazobetonu, dodatkowo izolowane termicznie styropianem, ściany nośne wewnętrzne są murowane z cegły pełnej 25 cm. Strop nad I piętrem jest wykonany z prefabrykowanych żelbetonowych płyt kanałowych. W 2011 roku została wykonana przebudowa obejmująca wydzielenie holu i pomieszczenia technicznego oraz przebudowa drzwi wejściowych [6]. Powstał w latach 90-tych XX wieku.

Jednymi z najstarszych (istniały już w latach 70-tych XX wieku) są zabudowania wzdłuż ul. Strzygłowskiej od wschodu. Jest to dwukondygnacyjny budynek oraz zapewne parterowa kotłownia z wysokim kominem. W parterowym pawilonie obok muru w latach 50-tych XX wieku była bursa stanowiąca zaplecze więzienia. Mieszkali w niej żołnierze Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego ochraniający obiekt, a potem śledczy MBP, pracujący wewnątrz. Potem przenieśli się do willi obok [4].

W północnej części kompleksu znajduje się główny, trzykondygnacyjny budynek na planie prostokąta, z wewnętrznym dziedzińcem. Obok budynku stoi maszt telekomunikacyjny. Gmach powstał między 1982 i 1987 rokiem. Wcześniej w tym miejscu znajdował się inny, znacznie mniejszy, podłużny budynek.

Południowa część kompleksu powstała na terenie ogródków działkowych w latach 2005-2009. Tworzą ją budynki techniczne, garaże (w podłużnym budynku na południu prawdopodobnie są ukryte anteny odbiorcze systemu Echelon [7]) oraz dwa potężne, trzykondygnacyjne budynki (jeden pojedynczy, drugi stworzony z czterech połączonych skrzydeł z wewnętrznym dziedzińcem), połączone ze sobą parterowym łącznikiem ze świetlikiem w kształcie piramidy.

W zachodniej części znajduje się wyodrębniony (otoczony osobnym betonowym płotem) jednokondygnacyjny budynek z podpiwniczeniem. Jest on w stylu dworkowym, z czterospadowym dachem. Budynek ten jest jednym z najstarszych, istniał co najmniej w latach 70-tych XX wieku.

Obiekty, pomniki, tablice:


Obiekty, pomniki, tablice

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XVIII wiek i wcześniej:


XVIII wiek i wcześniej

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XIX wiek:


XIX wiek

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Okres międzywojenny:


Okres międzywojenny

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:


II wojna światowa i Powstanie Warszawskie

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Odbudowa stolicy:

Willa Spacer

Na terenie kompleksu w latach 1948-1956 znajdowało się tajne więzienie X Departamentu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Miedzeszynie [2]. Departament X został powołany w celu zwalczania wrogów wewnątrz ruchu komunistycznego. Kierował nim formalnie płk. Anatol Fejgin, natomiast operacyjnie płk Józef Światło (Izaak Fleischfarb) [3][4]. We wszystkich miastach wojewódzkich miał własne oddziały więzienne [3]. W 1952 roku na dwa lata przejął obiekt Ludwik Szenborn [4].

Willę wybrało NKWD w 1948 roku rekwirując ją Kazimierzowi Skarżyńskiemu, członkowi delegacji Międzynarodowego Czerwonego Krzyża [4]. Budynek, w którym wcześniej znajdowała się radiostacja, był otoczony wysokim murem wybudowanym przez niemieckich jeńców. Willa została przeznaczona na miejsce odosobnienia i tak ją przebudowano, tworząc dwanaście cel i dwa karcery. Miejsce otrzymało kryptonim „Spacer”. Pracowało tu około 50 funkcjonariuszy [3]. Strażnikom nie wolno było oddalać się z posesji. Do domu byli zwalniani raz na miesiąc na 24 godziny [4]. Okna były zakratowane, wnęka okienna była odgrodzona od wnętrza celi gęstą stalową siatką. Szyby w oknie były zamalowane zieloną farbą. Podłoga nierówna i powybijana, zrobiona z ułożonych kantem cegieł, które były wilgotne [3].

Pierwszych aresztowanych przewieziono w październiku 1948 roku. Uwięzieni nie wiedzieli, gdzie się znajdują. Nie mówiono im o powodzie aresztowania, nie przedstawiano aktu oskarżenia [4]. Liczba więźniów nie przekraczała nigdy kilkunastu osób [3]. Więźniowie przebywali w piwnicach o podłodze betonowej, bez ogrzewania. Siedzieli w zasadzie pojedynczo. Spali na łóżkach, a potem na pryczach. Więzień mógł usiąść tylko za zezwoleniem, a na przesłuchanie szedł z podniesionymi rękoma [4]. Poddawani byli torturom, byli bici i męczeni, nie mogli usiąść przez cały dzień, w zimie więźniów rozbierano i wyjmowano okna, zmuszano do wybierania wody wlewanej do celi, jakość jedzenia uzależniano od współpracy [3]. Ogumionym kawałkiem kabla (nazywano je małymi konstytucjami w odróżnieniu od dużej konstytucji którą zrobił Laszkiewicz z kilku drutów izolowanych) bito więźniów [4]. Przynajmniej trzy osoby zostały tu zakatowane: Aleksander Giercyk wbił sobie w skroń i serce kawałki drutu z siatki łóżka (ściągnięty z Warszawy dyrektor Departamentu Służby Zdrowia MBP pułkownik Gangel w pokoju przesłuchań przeprowadził operację bez znieczulenia, Gierczyk jednak zmarł [4]), Wacław Dobrzański został śmiertelnie pobity na przesłuchaniu, a Kazimierz Cessanis zmarł na żółtaczkę [3].

W Miedzeszynie przesłuchiwano m.in. Mariana Spychalskiego. 25 września 1953 roku trafił tu na jeden dzień prymas ks. Stefan Wyszyński. Nad Włodzimierzem Lechowiczem w Miedzeszynie znęcali się m.in. Jerzy Kędziora, Józef Dusza i Edmund Kwasek ((razem z Romanem Laszkiewiczem i Feliksem Zawadzkim wchodzili w skład Grupy Specjalnej MBP) [4].

31 lipca 1951 roku do Miedzeszyna przewieziono aresztowanego dzień wcześniej Władysława Gomułkę wraz z żoną. Gomułka został zamknięty na parterze budynku nr 1, zaś jego żona w budynku nr 2. Gomułka przez pierwsze trzy miesiące był całkowicie izolowany, przez wizjer w ścianie stale obserwowało go pięciu strażników. Nie poddawano go torturom fizycznym ani psychicznym, jak innych więźniów. Przebywał w dwudziestometrowym pokoju z łazienką i ubikacją, otrzymywał wysokokaloryczne posiłki dwa razy dziennie i mógł czytać książki. 3 października 1954 roku z powodu stanu zdrowia opuścił ośrodek i został przewieziony do szpitala [3].

O istnieniu supertajnego ośrodka dowiedziano się z fal Radia Wolna Europa od płk. Światło, po jego ucieczce na Zachód [4] w 1953 roku. Wtedy X Departament został rozwiązany [3].

Willę rozebrano między 2008 i 2009 rokiem, obecnie w jej miejscu jest owalny trawnik [2].

Czasy PRL-u:

W latach 70-tych XX wieku mieściła się tu siedziba Biura Radiokontrwywiadu [5] i Centralna Stacja „N”. Budynki zajmowały 3 ha, a resztę terenu pokrywało pole antenowo-odbiorcze. Prowadzony był całodobowy stacjonarny nasłuch radiowy w zakresie fal krótkich w celu ujawniania radiostacji agenturalnych, podejrzanych i nieznanych. Odbywało się to na ośmiu stanowiskach półautomatycznych typu „Pamięć” [5]. Zagłuszano tu audycje nadawane po polsku z Zachodu [4]. Jeden z budynków zajmował jeden z wydziałów Zarządu Łączności MSW [2].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Teren ośrodka

[1982] Teren ośrodka (źródło)

Przemiany 1989-2000:

Po 1989 roku wprowadził się tu Urząd Ochrony Państwa, a potem jego następca Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego [4]. Od 2002 roku za prowadzenie wywiadu elektronicznego odpowiada Agencja Wywiadu [5].

XXI wiek:

Między 2008 i 2009 rokiem wyburzono Willę Spacer.

Przez wiele lat w południowej części kompleksu znajdowały się ogródki działkowe. W latach 2005-2009 ogródki usunięto, a kompleks rozbudowano w kierunku południowym [2].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Teren ośrodka

[2005] Teren ośrodka (źródło)

Dawna siedziba tajnego aresztu Departamentu X

[2010] Dawna siedziba tajnego aresztu Departamentu X (źródło)

Dawna siedziba tajnego aresztu Departamentu X

[2010] Dawna siedziba tajnego aresztu Departamentu X (źródło)

Dawna siedziba tajnego aresztu Departamentu X

[2010] Dawna siedziba tajnego aresztu Departamentu X (źródło)

Dawna siedziba tajnego aresztu Departamentu X

[2010] Dawna siedziba tajnego aresztu Departamentu X (źródło)

Dawna siedziba tajnego aresztu Departamentu X

[2010] Dawna siedziba tajnego aresztu Departamentu X (źródło)

Dawna siedziba tajnego aresztu Departamentu X

[2010] Dawna siedziba tajnego aresztu Departamentu X (źródło)

Wjazd do bazy

[2013] Wjazd do bazy (źródło)

Widok od wschodu

[2013] Widok od wschodu (źródło)

Widok od wschodu

[2013] Widok od wschodu (źródło)

Teren bazy

[2018] Teren bazy (źródło)

Opis przygotowano: 2019-06