Eko-Park to kompleks apartamentowo-biurowy [5], znany również pod nazwą Biały Kamień. Inwestycja oferuje łącznie 1200 apartamentów [14]. Składa się z 14 [14] projektów osiedli mieszkaniowych, każde zaprojektowane według unikalnej koncepcji [5]. Kompleks został uznany za jeden z najciekawszych architektonicznie w Warszawie [4]. Osiedle powstało na (19- [14]) 17-hektarowym terenie [9].

Część osiedla charakteryzuje się dość niską, trzy-, czteropiętrową zabudową. Wielorodzinne domy otoczone są ogrodami, które formą nawiązują do holenderskich, szwedzkich osiedli z lat 20-tych i 60-tych XX wieku. Kierując się w głąb osiedla budynki tracą na swej kameralności i przemieniają się w dziesięciopiętrowe budynki [34]. Większość budynków to apartamentowce z garażem podziemnym, własną ochroną i ogrodzeniem, posiadające własne patio, place zabaw, a także zarządzane jest oddzielne wspólnoty mieszkaniowe. Jednym z zarzutów wobec kompleksu jest brak parkingów. Mieszkańcy posiadają prywatne miejsca garażowe pod budynkami, jednak liczba miejsc przeznaczona dla gości jest niewątpliwie niewystarczająca. Problem dotyczy szczególnie okolic biurowca, który znajduje się w centralnej części osiedla [40]

Podstawą założenia projektowego było stworzenie wieloskalowej struktury urbanistycznej, a jednocześnie zapewnienie różnorodności. W pierwszej kolejności ustalono wielkości obszarów publicznych i zielonych, tworzących system powiązanych przestrzeni. W strefach pod zabudowę wyodrębniono dziewiętnaście kwartałów mieszkaniowych, mieszczących 100-150 mieszkań oraz obszar zabudowy usługowo-komercyjnej. Dla każdej jednostki określono jedynie gęstość zabudowy i obrysy brył, szczegóły pozostawiając poszczególnym projektantom. W skali osiedla ogólnodostępne, równomiernie rozmieszczone tereny otwarte stanowią około 25% powierzchni. W skali budynku ważnymi komponentami są zielone dachy i ściany i zielone strefy buforowe wokół mieszkań. Podczas całego procesu projektowania i realizacji osiedla pracownia APA Kuryłowicz & Associates pełniła funkcję generalnego projektanta, podczas gdy poszczególne kwartały zabudowy powierzono różnym zespołom architektów. Ponad połowę projektów wyłoniono w konkursach, do których zostały zaproszone zarówno renomowane pracownie architektoniczne, jak i zespoły młodych projektantów. EKO-Park jest miejscem eksperymentu, polegającego na stworzeniu całego fragmentu miasta w jednym cyklu inwestycyjnym [11].

Osiedle Allegretto

Allegretto (ul. Biały Kamień #7) to pierwsza część Eko Parku, zaprojektowana przez APA Kuryłowicz & Associates [10] i Staniszkis Architect. Generalnym wykonawcą była firma Mitex. To pięć budynków czterokondygnacyjnych [13], zajmujących powierzchnię 17.4 tys. m2 [11], z ogrodami na dachach. W budynkach są 74 mieszkania [19]. Wielu uważa, że ta część najlepiej oddaje założenia kameralnych rezydencji ogrodowych [10].

Osiedle powstało w 2003 (2002 [13]) roku [11]. W 2003 roku otrzymało też Nagrodę Roku 2002 SARP w konkursie na najlepszy budynek na terenie Polski, w V edycji konkursu Życie a Architekturze uzyskało tytuł Najlepszego Budynku Warszawy [19], a w 2004 roku wyróżnienie w konkursie Nagrody REFE. Z kolei w 2010 roku zostało wpisane na listę 20 najbardziej zrównoważonych projektów, publikowaną przez Architectural Council of Europe [11]

Osiedle Bolero

Osiedle Bolero (ul. Biały Kamień #5) zostało wybudowane w latach 2004 [20] -2005. Zostało zaprojektowane przez pracownię KAPS, a generalnym wykonawcą była firma Mitex [13]. Powierzchnia użytkowa wynosi 12 tys. m2 [20]. Kompleks składa się z trzech czterokondygnacyjnych budynków.

Na terenie osiedla znajduje się jeziorko z kaskadą wodną na osi środkowego chodnika. Połączenie wody z dużymi szklanymi powierzchniami w fasadzie budynku stwarza wrażenie drgań przestrzeni oraz przecinania się płaszczyzn wody ze szkłem. Za osiedlem znajduje się niewielki plac zabaw. Jest też niewielkie wewnętrzne patio przy budynku frontowym [28]. Piony klatek schodowych porośnięte są bluszczem.

Osiedle Cameratta

Osiedle Cameratta (A2, ul. Biały Kamień #3) zaprojektowała pracownia BIM Architekci [10]. Budowa rozpoczęła się w 2003 roku, a zostało oddane do użytku w 2004-2005 roku [29]. Wykonawcą jest firma Kajima [13]. Są to trzy czterokondygnacyjne budynki [14]. Powierzchnia działki wynosi 16629 m2, a powierzchnia użytkowa 8063 m2 [12].

Na osiedlu Cameratta prostokątny kwartał został zdeformowany poprzez ustawienie pod skosem jednego ze skrzydeł. Stworzyło to półzamknięty dziedziniec i przyczyniło się do uratowania istniejącego drzewostanu. Podstawową ideą było umieszczenie na dachu budynków autonomicznych domków o zgeometryzowanej formie. Tworzą one rodzaj zwieńczenia i obniżają skalę zabudowy. Ich wnętrza otwierają się na własny, zielony taras zamknięty ścianą sąsiada. Do każdego domku należy także taras górny, połączony z dolnym zewnętrznymi schodami. Wejścia do domków wiodą z bocznej galerii [12]. Od frontu wyróżniają się drewniane żaluzje na prowadnicach, zasuwane na okna.

Osiedle Delicato

Projekt (ul. Biały Kamień #1) wykonała Pracownia APA Kuryłowicz & Associates, a generalnym wykonawcą było SPS Construction. Osiedle zostało oddane do użytku w 2009 roku [13]. Składa się z trzech budynków z ogrodem [14]. Ma 4-6 kondygnacji [30].

Konstrukcja osiedla rozpoczęła się w 2008 roku, a zakończyła się w sierpniu 2010 roku. Całkowita powierzchnia osiedla wynosi 19.8 tys. m2, natomiast użytkowa ponad 13.4 tys. m2.

Osiedle Etiuda

Osiedle Etiuda (ul. Żaryna #7) zostało zaprojektowane przez pracownię KAPS Architekci [10]. Generalnym wykonawcą była Grupa Mostostal Warszawa [13]. Budowa osiedla trwała w latach 2005-2006 [31], a zostało oddane do użytku w połowie 2007 roku [13].

Zespół składa się z pięciu apartamentowców (B4-B8, dwa są połączone z budynkiem frontowym przejściami) posiadających od 3 do 7 kondygnacji. Inwestycja została zrealizowana w środkowej części osiedla. Forma elewacji z przestrzennym stelażem żelbetowym, została wzbogacona o balkony, wykusze i donice z zielenią. Charakterystyczna jest miedziana nadbudowa budynku frontowego, w formie uskoków. Dodatkowym, niepowtarzalnym elementem inwestycji jest krajobrazowa przestrzeń wspólna oraz kaskada wodna wokół jednego z budynków [32]. W kompleksie są 143 lokale mieszkalne oraz 190 miejsc parkingowych, z czego 146 w garażach podziemnych na poziomach 0 i -1. Powierzchnia całkowita budynków wynosi 24 tys. m2. Koszt budowy wyniósł 37.5 mln zł [33].

Osiedle Milonga

Osiedle Milonga (ul. Chodkiewicza #7) zaprojektowała pracownia APA Kuryłowicz & Associates [10]. Generalnym wykonawcą było SPS Construction. Zostało oddane do użytku w końcu 2008 roku [13]. Oferuje trzy 6-8-kondygnacyjne budynki z ogromnymi ogrodami, zarówno w przestrzeni międzyblokowej jak i na dachach[14]. Powierzchnia użytkowa wynosi 27 tys. m2 [23].

Zwartą fasadę apartamentowca urozmaica przestrzenny ruszt. Stanowi on ramę dla swobodnie zakomponowanych balkonów i wykuszy-szuflad. Zróżnicowanie materiałowe w formie zamkniętych kubików i wycofana część ostatniej kondygnacji tworzy architekturę naśladującą narastanie w czasie. W 2010 roku osiedle zostało wpisane na listę TOP20 najlepiej zrównoważonych projektów według Architectural Council of Europe [23].

Między budynkami stoi blok zaprojektowany przez Grupę 5 (B7b). Jest to punktowiec, podczas gdy większość sąsiednich bloków to galeriowce na rzucie podkowy. Aby wyróżnić się jeszcze bardziej, architekci odrzucili dyktaturę kąta prostego. Budynek ma wieloboczny, łamany rzut. Widać, że projektanci kształtowali bryłę, a nie tylko elewację, dzięki czemu całość przypomina rzeźbę. Szczyt wieży ścięto, przez co zyskała dynamiczny charakter i wydaje się wyższa niż jest. Ścięto również podcienia od strony ulicy i wejścia, dzięki czemu można odnieść wrażenie, że budynek zaraz się zawali. Rzeźbiarskim elementem są też różnej wielkości wnęki. Mają ciemnozielony kolor kontrastujący z jasnymi elewacjami. Pionowe linie, przecinające elewacje pod lekkim skosem, wzmagają wrażenie rozedrgania bryły i powodują, że płaskie ściany wydają się bardziej plastyczne. Elewacje wyłożono piaskowcem, a biegnące wzdłuż linie wykonane są z ustawionych na sztorc płyt ciemnozielonego granitu. Wnęki pokrywa stonowany, zielony tynk. Ujęte grupami okna w pionowych wnękach sprawiają wrażenie przedzielonych otworami klasycyzujących pilastrów. Punktowiec wieńczy wcięcie w górnej części elewacji wypełnione szkłem. Kryje się w nim dwupoziomowy ogród zimowy apartamentu na najwyższym piętrze. Autorami koncepcji była Grupa 5, konstrukcję przygotowało Biuro Projektów Budownictwa Chodor-Projekt, a wykonało SPS Construction. Powierzchnia zabudowy wynosi 310 m2, a powierzchnia użytkowa: 2210 m2. Projekt został zrealizowany w latach 2007-2008 [57].

Osiedle Grazioso

Osiedle Grazioso (ul. Chodkiewicza #5) składa się z 3 budynków i 155 mieszkań [2]. Generalnym wykonawcą była firma RE-Bau, a za projekt odpowiada biuro APA Kuryłowicz & Associates [1]. Budowa rozpoczęła się w czerwcu 2011 roku, a zakończyła się w styczniu 2013 roku. 3 kwietnia 2012 roku odbyła się uroczystość zawieszenia wiechy. Ma 5-6 kondygnacji nadziemnych i 1 kondygnację podziemną [2]. Inwestycja jest ogrodzona i strzeżona, ma wspólne patio i plac zabaw [6].

Na parterze i na dachach zaprojektowano duże ogrody [6]. Na terenie kompleksu znajduje się wiele ozdobnych drzew. W części wspólnej zostały zastosowane: szlachetne drewno, naturalny kamień, wysokiej klasy ceramika i ślusarka aluminiowa [3]. Architektura operuje dużymi przeszkleniami oraz kontrastem białych i czarnych płaszczyzn na elewacjach oraz czarnych wycofanych nadbudówek [8]. Ceny przekraczały 11 tys. zł za m2 [4]. Osiedle otrzymało nagrodę Budowa Roku 2012 przez Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa [4] oraz wyróżnienie Złote Ville 2014 [6].

Osiedle Violino

Osiedle Violino (ul. Chodkiewicza #3) zostało oddane do użytku w III kwartale 2010 roku. Projekt przygotowało biuro APA Kuryłowicz & Associates, a generalnym wykonawcą była firma SPS Construction [1]. Osiedle oferuje 174 mieszkania [14]. Pod budynkiem jest garaż podziemny na 198 samochodów i 177 komórek lokatorskich [16].

Inwestycja składa się z pięciu połączonych budynków o wysokościach od 4 do 8 kondygnacji, tworzących kształt meandra [4]. Kształt bloku zaprojektowano w taki sposób, aby tworzył wewnętrzne dziedzińce z zielenią oraz małą architekturą, ławeczkami parkowymi oraz pieszymi alejkami. Zwieńczeniem działki od strony zachodniej jest otwarta przestrzeń z zabytkową aleją brzóz [16]. W jej narożniku powstał plac zabaw.

Apartamenty o podwyższonym standardzie mają duże sufitowe przeszklenia [4]. Elewacje zdobią elementy z piaskowca, blachy i dużej ilości szkła [16]. Wzdłuż całego budynku, częściowo na parterze oraz 2-3 piętrze, prowadzi wcięta galeria z podcieniami wspartymi na i przeszklonym pasem okien. Drugi taki pas znajduje się na 6 piętrze. Od frontu pomiędzy tymi pasami charakterystyczne są wysunięte balkony. Układ ciemniejszych pasów galerii i kolumn zanika w dalszych budynkach.

Osiedle Finale Apartments

W trzech trzypiętrowych, kameralnych domach (ul. Chodkiewicza #1) są 24 ogromne apartamenty, mające 150-480 m2, o rozległych tarasach. Budynki zaprojektowała pracownia Bogdana Kulczyńskiego. Inwestycja powstała wśród drzew przy pieszo-rowerowej alejce będącej przedłużeniem ul. Kulskiego [9]. Są to eleganckie, ale formalnie skromne budynki. W 2017 roku zakończyła się ich budowa. Są to jedne z najbardziej luksusowych domów w Warszawie. Prawie całkiem przeszklone elewacje otwierają wnętrza mieszkań na parkowe otoczenie, ponadto apartamenty mają ogrody zimowe. Pracownia Bogdana Kulczyńskiego opracowała też wizję zieleni oraz przestrzeni sąsiedzkiej pomiędzy domami [35].

Chodkiewicza 2, 4, 6

Przy ul Chodkiewicza #2 (Eko-Park 4) znajdują się trzy budynki. Fasada budynku od ul. Chodkiewicza #2 ma osiem kondygnacji z asymetrycznymi balkonami i pionowymi pasami oszklonych klatek schodowych. Dwie ostatnie kondygnacje są nieco wcięte i obłożone ciemniejszym materiałem. Budynek od ul. Kulskiego (#2a i #2c) ma prostą formę i jest czterokondygnacyjny.

Blok przy ul. Chodkiewicza #4 to projekt inwestycyjny spółki Eko-Park [39]. Projekt przygotowało biuro APA Kuryłowicz & Associates. Budynek został oddany do użytku w 2008 roku [58]. Są to dwie dwunastokondygnacyjne wieże, połączone trzykondygnacyjnym segmentem. Asymetrycznie rozmieszczono przeszklone balkony, zarówno w formie poziomych pasów wzdłuż całego boku, w formie logii czy też klasycznych wysuniętych wykuszy.

Osiedle przy ul. Chodkiewicza #6 (Eko-Park 3) tworzą dwa połączone budynki, jeden z wewnętrznym dziedzińcem w kształcie litery U, drugi wzdłuż ul. Chodkiewicza. Budynki są 5-9 kondygnacyjne.

Osiedle Suita

Osiedle Suita (ul. Chodkiewicza #10, D6) zostało zaprojektowane przez pracownię APA Kuryłowicz & Associates. Generalnym wykonawcą była Grupa Mostostal Warszawa. Zostało oddane do użytku pod koniec 2006 roku [13]. To dwa budynki na wspólnej płycie fundamentowej, posiadające 9 kondygnacji nadziemnych i 1 podziemną z przeznaczeniem na garaż. W budynkach znajduje się 77 lokali mieszkalnych, a powierzchnia całkowita obiektu wynosi 12 tys. m2. Powstało w latach 2005-2007. Wartość kontraktu budowy wyniosła 16.6 mln zł [42].

Osiedle Serenata

Osiedle Serenata (ul. Chodkiewicza #8) zaprojektowali architekci z pracowni APA Kuryłowicz & Associates. Generalnym wykonawcą była firma Mitex. Zostało oddane do użytku pod koniec 2005 roku [13]. Budowa trwała w latach 2003-2004 roku [22]. Projekt tworzą 5-7-kondygnacyjne budynki z podziemnym garażem [14].

Osiedle Rapsodia

Osiedle Rapsodia (ul. Żaryna #3) zostało oddane do użytku w końcu 2002 roku. Autorem projektu jest zespół architekta Marka Dunikowskiego, Biuro Architektoniczne DDJM. Generalnym wykonawcą była firma Budexport [13]. Inwestycja składa się z siedmiopiętrowych budynków [14]. Budowa osiedla mieszkaniowego rozpoczęła się w 2001, a zakończyła się w 2002 roku. Budynek ma 9 kondygnacji [37] umieszczonych na dwukondygnacyjnym murze oporowym, co sprawia wrażenie wyniesienia.

Osiedle Quattro

Osiedle Quattro (ul. Żaryna #5, D4) zostało zaprojektowane przez pracownię APA Kuryłowicz & Associates. Generalnym wykonawcą była firma Mitex. Zostało oddane do użytku w 2003-2004 roku [13]. Konstrukcja rozpoczęła się w 2002 roku, a zakończyła się w 2003 roku [43]. Zespół składa się trzech budynków Budynek A ma osiem kondygnacji nadziemnych, budynek B siedem, a budynek C cztery. Wszystkie budynki mają po jednej kondygnacji podziemnej, wykorzystywanej jako garaż. Budynki oddzielone są od siebie dylatacjami przez zdwojenia słupów i ścian żelbetowych. Garaż pod dziedzińcem oddylatowywany jest od budynków. Ustrój konstrukcyjny szkieletowy jest w układzie bezpodciągowym. Konstrukcja budynków i garaży w całości żelbetowa monolityczna [44]. W podkowie między budynkami umieszczono plac zabaw. Charakterystyczny jest umieszczony na dachu pas ogromnych, dwupiętrowych apartamentów przyjmujących kształt niezależnych kontenerów i sąsiadujących z nimi ogrodów [14].

Harmony Office Center

Centrum biurowo-biznesowe (ul. Biały Kamień #3/5) tworzą cztery budynki (A, B, C, D), które powstały w dwóch etapach. Inwestycja nazywana jest także Millennium Park [61], gdyż inwestor zawarł z bankiem Millennium transakcję najmu 22.4 tys. m2 powierzchni biurowej, która była zapewne największą umową najmu w historii polskiego rynku powierzchni biurowych [65]. Projektantem pierwszej fazy kompleksu jest pracownia Grupa 5 Sp. z o.o. we współpracy z pracownią APA Kuryłowicz & Associates. Przy projektowaniu drugiej fazy wiodącym biurem było drugie, a pierwsze z nim współpracowało [65]. Funkcję generalnego wykonawcy pełniła firma SPS Construction [61].

Budynek A (powstał w I etapie) tworzą trzy długie i wąskie bloki biurowe ustawione równolegle do siebie i mające 18.6 tys. m2 powierzchni. Łączy je przeszklony parter i dwupoziomowy garaż podziemny [15]. Zgodnie z założeniem urbanistycznym fasady mają ciemniejszą kolorystykę niż budynki mieszkalne [63]. Elewacje są inne z każdej strony świata. Dzielą się także na zewnętrzne (kamienno-szklane) i wewnętrzne (całkowicie przeszklone). Elewacje szczytowe i boczne całego obiektu wykonano ze szkła i kamienia [62]. Pionowe podziały elewacji podkreślono pasami wąskich okien wychylnych oraz nieprzeziernych pól z sitodrukowymi ornamentami [69]. Okna elewacji od strony ulic zostały ujęte w ramy z zielonego granitu. Kamień został tak przycięty, by pięciopiętrowy budynek wydawał się niższy. Cały zespół uatrakcyjniły szklane wykusze nadwieszone nad dziedzińcami [15], daje wrażenie, że zostały one tam zamocowane w sposób niemal przypadkowy [69]. Stanowią część większych pomieszczeń, np. sali konferencyjnej. Na dziedzińcach zaplanowano wodę, zieleń i ławki [15], w przeszklonej wspólnej podstawie sklepy, kantynę i centrum konferencyjne, a na dachu parteru pomiędzy poszczególnymi traktami budynku zaplanowano kameralne tarasy i ogrody dla użytkowników biur [62]. Budynek ma sześć kondygnacji naziemnych. Na parkingu podziemnym zaplanowano 330 miejsc parkingowych, przed budynkami 41 [59]. W 2006 roku wmurowano kamień węgielny [15], a budowę zakończono w I kwartale 2008 roku [59]. Całkowita powierzchnia wynosi niemal 33 tys. m2. Jest to biurowiec w standardzie A+. Budynek otrzymał wyróżnienie Nagrody Roku SARP 2008 [62].

Budynki B, C i D powstały w II etapie inwestycji. Cechą wyróżniającą są kamienno-szklane elewacje w odcieniach czerni i zieleni [61]. Powierzchnia użytkowa etapu II wynosi 35860 m2 [64]. Budynek B oferuje 7300 m2 powierzchni biurowej oraz miejsca parkingowe na dwóch podziemnych poziomach [60]. Budynek C daje do dyspozycji 4500 m2 powierzchni biurowej, a budynek D 5536 m2 powierzchni biurowej. Zastosowano w biurowcu przeszklenia fasadowe Pilkington, które przyczyniają się do energooszczędności [61]. Budowę 6-11 kondygnacyjnych budynków [68] zrealizowano w latach 2007-2010 [64].

Przy Oranżerii

Osiedle Przy Oranżerii (ul. Biały Kamień #8, etap I) tworzy sześć pięciopiętrowych budynków mieszkalnych wraz z podziemnym garażem. Zostało ukończone w 2004 roku [13]. Kompleks apartamentowy został zaprojektowany przez pracownię architektoniczną Jems Architekci. Osiedle składa się ze 131 mieszkań i apartamentów, komórek lokatorskich oraz garażu podziemnego [26].

Osiedle Przy Oranżerii (ul. Biały Kamień #2, etap II) również zaprojektowała pracownia Jems Architekci. Zostało oddane do użytku w 2006 roku [13]. Kompleks z widokiem na odrestaurowaną Palmiarnię składa się ze 151 mieszkań [27]. Oba etapy mają lekką, przeszkloną strukturę, otoczone są ogródkami i starymi drzewami [54]. Nie są one formalnie częścią Eko-parku, inwestorem było MPRO.

Palmiarnia

Palmiarnia mieści się przy ul. Biały Kamień #4 [24]. W 1923 roku rozpoczęto budowę kompleksu szklarnianego wraz z reprezentacyjną palmiarnią, według projektu Leona Danielewicza. Prace budowlane wykonała poznańska firma Heontscha. Oficjalne otwarcie Palmiarni nastąpiło 23 listopada 1929 roku. Posadzono tam nie tylko palmy, ale również bananowce, figowce, araukarie. Po II wojnie światowej z budynku pozostały jedynie metalowe szkielety. W 1945 roku warszawscy ogrodnicy, pracownicy Zakładu Hodowli Roślin zaczęli odbudowywać obiekt. Palmiarnia stała się nowoczesnym i wzorcowym obiektem ogrodniczym. Był to ośrodek naukowy często odwiedzany przez naukowców, ogrodników i specjalistów z zagranicy [24]

Budynek podupadł w latach 90-tych XX wieku, kiedy hodowlę przeniesiono poza granicę miasta. Palmiarnia była w opłakanym stanie. Stały w niej dwie wielkie palmy, kilka dużych drzew fikusowych i trochę innych roślin. Właściciel, Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Ogrodniczych, zdecydowało się zbudować tu nową szklarnię i przeznaczyć na działalność komercyjną [17]. Stuletnie palmy daktylowe, figowce i fikusy dusiły się już w budynku, a liście napierały [18], a nawet przebiły szklany dach budynku [17]. Budowę nowej palmiarni przeprowadzono w ciągu jednego sezonu (2008/2009 rok), by przed nadejściem mrozów palmy ponownie znalazły się pod szkłem [54]. Mury starego budynku demontowano ostrożnie, by nie zawadzić o cenne drzewa. Pnie osłonięto rusztowaniami i wzmocniono odciągami, a liście opatulono folią [18]. Zieleń zaprojektowała pracownia RS Architektura Krajobrazu Dorota Rudawa, konstrukcję LGL, a generalnym wykonawcą był REMDOM. Powierzchnia zabudowy to 750 m2, a powierzchnia użytkowa ok. 1500 m2. Koszt inwestycji wyniósł 10.5 mln zł [54].

Nową Palmiarnię zaprojektował Jerzy Szczepanik-Dzikowski (współpraca: Olgierd Jagiełło, Maciej Miłobędzki, Marcin Sadowski [54]) z pracowni JEMS Architekci. Jest niemal całkowicie przeszklona, dzięki czemu egzotyczne rośliny są widoczne z zewnątrz [17]. Budynek został wyposażony w nowoczesny system komputerowy [17], zapewniający ciepło w okolicach drzew, a niższą temperaturę tam, gdzie przebywają ludzie. Wielkie tafle szkła opierają się na drewnianym szkielecie. Klatka zrobiona jest z wysokich na kilkanaście metrów belek ze świerku skandynawskiego. Tafle szkła przesłaniają sprowadzone z Holandii rolety, które pozwalają uniknąć skwaru latem, a zaciągane wieczorem zmniejszają stratę ciepła [18]. Charakter architektury zbliżony jest do budynków publicznych późnego modernizmu [54]. Palmiarnia jest ogólnodostępna [17], na 10 lat wynajęła obiekt restauracja Izumi Sushi. Surowe drewniane pergole, metalowe siatki trejaży i balustrad oraz zieleń tropikalna stanowią naturalne wyodrębnienie kameralnych wnętrz restauracji [54].

Podkówka

W 1926 roku powstał parterowy dworek (piętro znajduje się w części nad wejściem) przy ul. Rostafińskich #1, zwany Podkówką, zapewne od bocznych oficyn. Od początku znajdował się w nim zarząd Wydziału Ogrodniczego, później MPRO. Obiekt został odrestaurowany w 2004 roku [51]. Od 2016 roku działa w nim Dwujęzyczne Przedszkole PWN [52]. Działka ma powierzchnię 3623 m2, a budynek powierzchnię użytkową 922 m2.[53].

Biały Domek

Biały Domek (ul. Andrzeja Boboli #11) to pamiątka po czasach, kiedy w tym miejscu zaczynały pola uprawne. W domku mieszkał ogrodnik, prowadziła też tędy brama na teren folwarku [48]. Budynek powstał pod koniec XIX wieku dla Administracji Gospodarstw Rolnych i Leśnych AGRiL [46].

W latach 1939-1945 w budynku w ramach tajnego nauczania prowadzili wykłady profesorowie: W. Dominik, J. Grochowski, T. Gorczyński [51].

Na początku XXI wieku był nazywany domkiem ogrodnika, gdyż działał w nim sklep ogrodniczy MPRO. Obecnie w Białym Domku mieści się przyjazna dla czworonogów restauracja [45] „Biały Domek”, która istnieje od października 2008 roku [47]. Na zewnątrz jest ogródek.

Andrzeja Boboli 13

Piętrowa kamienica przy ul. Andrzeja Boboli #13 jest budynkiem komunalnym, urządzonym w dawnej willi. Znajduje się w niej 6 mieszkań. Ponieważ jest wolna od roszczeń spadkobierców, po wykwaterowaniu lokatorów zakwalifikowano ją do sprzedaży [50]. Budynek ma obecnie zamurowane okna na dole, natomiast teren, chociaż zarośnięty, jest raczej zadbany [49].

Pod koniec XIX wieku zapewne znajdował się tutaj folwark należący do Administracji Gospodarstw Rolnych i Leśnych AGRiL [46].

23 listopada 1923 roku na Rakowcu został otwarty Zakład Hodowli Roślin nr 1, przeniesiony z ulicy Koszykowej 77 na ulicę Chodkiewicza 11. Umiejscowiony został na powierzchni 20 ha. Leon Danielewicz (architekt i dyrektor Zakładu) chciał, aby ten pierwszy Miejski Zakład Ogrodniczy w odrodzonej Warszawie urządzić według wzorów francuskich. Powstały: część produkcyjna z inspektami, szkółkami i matecznikami, część administracyjna mieszcząca się w budynku w stylu dworkowym z bocznymi skrzydłami i dziedzińcem, brama z portiernią i domkiem dozorcy przy ul. Rakowieckiej, 16 bloków szklarni o łącznej powierzchni 4500 m2, palmiarnia oraz układ alejowy z dwoma głównymi drogami i graniczną aleją brzozową (obecnie pomnikiem przyrody). Powstała także część mieszkalna: dwa domki z ogródkami przydomowymi dla architektów. Jeden z domków wraz z żoną i dwoma synami zajmował Jan Łebkowski, pierwszy kierownik Zakładu Hodowli Roślin. Budowę kompleksu powierzono poznańskiej firmie Hoentscha [51]

W latach trzydziestych prężnie funkcjonujący Zakład Hodowli Roślin dostarczał miastu pełen asortyment roślin do obsadzania parków i zieleńców. W palmiarni rosły palmy, bananowce, figowce, araukarie. Z inicjatywy prezydenta Stefana Starzyńskiego i Leona Danielewicza zorganizowany został konkurs Warszawa w kwiatach i zieleni na najpiękniejsze ukwiecenie Warszawy. Pierwsza edycja konkursu miała miejsce w 1937 roku, po II wojnie światowej powrócono do niego w 1984 roku i jest on organizowany nadal [51].

Dla upamiętnienia założenia Zakładu Hodowli Roślin w 1923 roku wmurowano na terenie ZHR krzyż, który w czasach komuny szkodził propagandzie. Wobec czego krzyż znikał w czasach rządów zapiekłych ateistów i wracał w okresach bardziej liberalnej polityki. Krzyż zachował się w pobliżu Palmiarni [70].

Podczas okupacji za cichą zgodą kierownictwa Wydziału, na listach zatrudnionych pracowników fizycznych figurowało kilkunastu profesorów warszawskich wyższych uczelni, co chroniło ich przed represjami [51].

W czasie wojny szklarnie zakładu uległy zniszczeniu, natomiast ocalała palmiarnia ocalała [17]. Zarośnięte, zryte i postrzelane odłamkami szkółki były zniszczone w 80% [51], z budynków pozostały jedynie metalowe szkielety. W hołdzie poległym, na terenie Zakładu Hodowli Roślin postawiona została tablica upamiętniająca 150 poległych powstańców rozstrzelanych na Mokotowie. Tablicą opiekują się byli pracownicy MPRO [51].

Reaktywowany Wydział Ogrodniczy musiał zaczynać swoją działalność od podstaw [51]. Warszawscy ogrodnicy zaczęli odbudowywać zburzoną stolicę oraz nie mniej ważną zieleń miasta. Rozpoczęto od odbudowy zniszczonych szklarni [24]. W 1945 roku wysadzono w cieplarni i w dwu szkółkach o powierzchni 4 ha ok. 400 tys. roślin. Palmiarnia była niezwykle nowoczesnym i wzorcowym obiektem ogrodniczym. W kompleksie szklarniowym prowadzona była produkcja kwiatów rabatowych, ciętych oraz doniczkowych. Od chwili powstania odbywały się tu ćwiczenia dla studentów SGGW i uczniów średnich szkół ogrodniczych. Teren był udostępniany do zwiedzania, bywali tu warszawscy artyści [51].

W 1951 roku nazwa została zmieniona na Miejskie Przedsiębiorstwo Ogrodnicze (MPO), w 1953 roku na Zarząd Zieleni Miejskiej, a w 1957 roku na Miejskie Przedsiębiorstwo Robót Ogrodniczych (MPRO) [51].

W MPRO w latach 70-tych XX wieku pracowało ponad 1800 osób: architektów, ogrodników, pracowników fizycznych. W kompleksie szklarniowym wyhodowano słynną lipę warszawską [70].

Pod koniec lat 90-tych XX wieku nadal działało tu MPRO. W Palmiarni funkcjonowała Klinika Roślin. W 1997 roku MPRO rozpoczęło działalność deweloperską. Powstały inwestycje Przy Oranżerii I (2003), Przy Oranżerii II (2006) i Palmiarnia (2008) [51].

W 1998 roku MPRO sprzedało działkę za kwotę około 50 mln zł. Inwestor (Eko-park) zaprosił do współpracy architekta Stefana Kuryłowicza, jednocześnie borykając się z protestami działkowców, ekologów i urbanistów. Ci alarmowali, że osiedle planowane jest w miejscu, które pełni funkcję klina napowietrzającego Warszawę. W kwietniu 2001 roku Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że pozwolenie na budowę wydano zgodnie z prawem. Wtedy Eko-Park rozpoczął zabudowę [9].

W 2009 roku zabytkowa Palmiarnia przeszła gruntowną modernizację i zyskała nowoczesny charakter, a na wniosek Miejskiego Przedsiębiorstwa Robót Ogrodniczych jednej z ulic położonych nieopodal Palmiarni nadano imię Leona Danielewicza [24].

W 2010 roku organizacja Architects Council of Europe (wskazała Eko-Park jako jedną z 20 najbardziej przyjaznych środowisku i zrównoważonych inwestycji na kontynencie europejskim [9].