Szpital Bielański (ul. Cegłowska #80) znajduje się na skraju Lasku Bielańskiego, między ulicami Cegłowską i Marymoncką. To największy szpital samorządu warszawskiego, który dysponuje blisko 600 łóżkami o wysokim standardzie (sale 1-, 2- i 3-osobowe z pełnymi węzłami sanitarnymi). Pełni funkcję szpitala rejonowego. Mieści 21 oddziałów, z których większość ma status klinicznych [1]. Szpital Bielański jest największym w Warszawie szpitalem wieloprofilowym mieszczącym się pod jednym dachem [10]. Obecnie szpital oferuje najlepsze warunki socjalne ze wszystkich zakładów lecznictwa zamkniętego w stolicy. Tylko wejście główne i klatki schodowe pamiętają lata 50-te XX wieku. Obejmuje opieką ok. 300 tys. mieszkańców lewobrzeżnej, północnej części Warszawy i sąsiednich gmin. [14]

Zbudowany został w jednej bryle w kształcie litery H. Jego kubatura wynosi około 160 000 m3. Teren zielony od strony południowej, z sosnami, basenem, ławkami, stwarza pacjentom możliwość korzystania ze spacerów i odpoczynku [1]. Wystrój gmachu liczącego od dwóch do sześciu kondygnacji był początkowo bardzo oszczędny, ograniczony do płytowych podziałów elewacji i rozbudowanych gzymsów. Socrealistyczny rzut obiektu z pałacowym dziedzińcem przednim ujęty był skrzydłami na rzucie zwróconych do siebie grzbietami liter L. Do skrzydeł dołączono kolejne, prostopadłe do korpusu głównego (dwa po stronie południowej i jedno od północy) i domykające dziedzińce boczne. Kompleks budynków o szkielecie żelbetowym wypełnionym cegłą, zbudowano z pomocą sprzętu zmechanizowanego. Sufitowe ogrzewanie budynku umożliwiało równomierne rozprowadzanie ciepła. Kuchnia znajdowała się na ostatnim piętrze, by zapachy nie rozchodziły się po budynku. Na salach operacyjnych zastosowano kopuły walterowskie, które umożliwiały obserwowanie przebiegu operacji przez studiujących. [13]. Plan budowy szpitali tego typu powstał w 1935 roku w Szwajcarii [10].

Przy wejściu głównym do budynku jest wmurowana tablica pamiątkowa z popiersiem Jerzego Popiełuszki i cytatem „niech (…) lecząc ciało, nie zapominają o duszy ludzkiej, która jest cząstką samego Boga” [1].

Kotłownia

W Lasku Lindego znajduje się dwupiętrowy budynek kotłowni z czerwonej cegły, zaopatrującej w prąd i ciepło budynek szpitala. Powstał on w latach 50-tych XX wieku i funkcjonował do czasu, kiedy szpital podłączono do miejskiej sieci ciepłowniczej [8]. Na jego terenie znajdują się pozostałości szyn do wagoników z węglem, hale oraz komin. Kiedyś Marek Kotański chciał tu stworzyć noclegownię dla bezdomnych, proponowano także udostępnienie tego terenu do gry w paintball [7]. Obecnie obiekt jest opuszczony.

W miejscu dzisiejszej ulicy Marymonckiej pod koniec XVII wieku przebiegała Szosa Zakroczymska (później zwana Marymoncką) [5].

Drogę na odcinku między dzisiejszym pl. Wilsona wzdłuż obecnej ul. Słowackiego uregulowano przed 1818 rokiem. Drogę pokryto ubitym grysem, żwirem i piaskiem oraz obsadzono topolami [5]. Po upadku powstania listopadowego tereny wzdłuż Szosy Marymonckiej, od Kaskady do ul. Dewajtis, zajęły letnie baraki wojsk rosyjskich. Okoliczne puste tereny zyskały nazwę Bielańskiego Pola Wojennego, pełniącego funkcję poligonu. W pobliżu ul. Dewajtis ciąg baraków koszarowych kończył się zabudowaniami piekarni. Na rodzaj zabudowań miał też wpływ podwójny pierścień fortów przekształcający Warszawę w miasto-twierdzę od 1883 roku [12].

Szpital powstał na terenie sosnowego Lasu Lindego. Las ten powstał w wyniku nasadzeń przeprowadzonych na terenie dawnego poligonu w 1928 roku. Obszar był przewidziany do rozparcelowania pod budownictwo, miała tutaj powstać dzielnica szpitalna [11]. W 1929 roku uruchomiono linię kolejową do Palmir, która przebiegała wzdłuż północnego odcinka Marymonckiej. W 1931 roku powstały dwie linie autobusowe Społecznej Komunikacji Autobusowej łączące Pola Bielańskie (Zdobycz Robotnicza), które w 1934 roku zostały zastąpione przez linię Z [5].

Las został znacznie przetrzebiony w trakcie II wojny światowej [11].

Szpital Bielański powstał w budynku zbudowanym według projektu Juliana Putermana-Sadłowskiego i Leopolda Koehlera w latach 1953-1960 [9]. Szpital Bielański był największą stołeczną inwestycją szpitalną w okresie Planu Sześcioletniego. Prace zamierzano zakończyć w 1955 roku, ale wydłużyły się o ponad 4 lata [13]. Początkowo miał być przeznaczony dla Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Wyboru miejsca dokonali pracownicy Ministerstw [6], w tym pierwszy po wojnie Kierownik Stołecznego Wydziału Zdrowia, dr Aleksander Pacho [2]. Wybrano ukrycie kompleksu w Lasku Lindego, który otaczały jednostki 8. Armii Powietrznej ZSRR. Po zmianie ekipy rządowej w 1956 roku budowany szpital przekazano władzom miasta. Postanowiono przeznaczyć go dla sprowadzanych ze Śląska hutników i robotników budujących nową Hutę Warszawa [6].

Prawe ramię budynku od ulicy Marymonckiej zajęły oddziały internistyczne, Urologiczny, Chirurgii Dziecięcej, Obserwacyjny i Neurologiczny, Pracownia Rentgenodiagnostyczna, Poradnia Stomatologiczna i Pracownia Protetyczna. W łączniku mieściła się Administracja, Laboratorium, Zakład Fizykoterapii i Rehabilitacji, Punkt Krwiodawstwa, Pracownia Serologiczna, Blok Operacyjny, Sterylizacja, kuchnia i sala wykładowa. W lewym ramieniu znajdowały się oddziały: Chirurgii Ogólnej, Urazowej, Laryngologii, Okulistyki, Położnictwa i Ginekologii oraz Neonatologii. Izba Przyjęć Szpitala usytuowana była na parterze, w szczycie prawego skrzydła od strony ulicy Marymonckiej, z bardzo wygodnym podjazdem, a ginekologiczno-położnicza – w szczycie skrzydła lewego. Od końca 1960 roku działała Przychodnia Przyszpitalna. Szpital liczył ponad 600 łóżek, nie wliczając łóżek noworodkowych [1].

Szpital pod kierunkiem pierwszego dyrektora doc. Andrzeja Trojanowskiego [2] stał się bazą kliniczną Studium Doskonalenia Lekarzy, instytucji stworzonej w 1953 roku przez prof. Walentego Hartwiga [6], który koordynował merytorycznie budowę szpitala [4]. Studium w 1970 roku zmieniło nazwę na Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego. Był to okres rozkwitu Szpitala, który stał się jednym z najlepszych ośrodków specjalistycznych w Warszawie [6].

W 1982 roku dobudowano do lewego ramienia nowy budynek, 3-piętrowy pawilon H dla Przychodni Przyszpitalnej, Zakładu Rentgenodiagnostyki, Przychodni Endokrynologicznej i administracji szpitala [1].

W szpital jednak nie inwestowano, nie odświeżano infrastruktury i wyposażenia technicznego [14]. Powstały trudności z obsadą dyżurów i stanowisk ordynatorów [6]. W latach 90-tych XX wieku zastanawiano się nawet, czy nie przekształcić go w zakład opieki długoterminowej [14].

W 1999 roku Szpitalowi Bielańskiemu nadano imię księdza Jerzego Popiełuszki i umieszczono tablicę pamiątkową [1].

Od 2000 roku przeprowadzono szereg prac modernizacyjnych. Wyremontowano wszystkie oddziały, utworzono nowe pracownie. Po raz pierwszy w Polsce zastosowano z powodzeniem outsourcing w zakresie diagnostyki obrazowej i laboratoryjnej [1].

Około 2012 roku szpital miał zostać rozbudowany o nowy pawilon z salami operacyjnymi oraz lądowisko dla helikopterów, zamiast tego w 2014 roku rozbudowano częściowo pawilony F i G [3].