Nowy Teatr


Nowy Teatr

Siedziba teatru mieści się w zabytkowej, zmodernizowanej hali dawnego Garażu Miejskiego, gdzie stały przedwojenne śmieciarki. Świadczy o tym napis na elewacji oraz nietypowa syrenka-chłopczyca. Ciekawa jest też wygięta żelbetowa płyta dachu, gdyż był to jeden z pierwszych w Warszawie budynków wykonanych prawie w całości z żelbetonu. Sam teatr powstał w idei centrum kulturalnego i jest to właściwie jedna duża sala, która umożliwia rekonfigurację (posiada m.in. mobilną widownię). Działają tu też księgarnia i kawiarnia, a przestrzeń przed teatrem jest otwarta dla mieszkańców.

biurowiecbiurowiecfontannafontannakawiarniakawiarniarejestr zabytkówrejestr zabytkówteatrteatrzabytkowy budynekzabytkowy budynek

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   ulica Antoniego Józefa Madalińskiego, ulica Melsztyńska, ulica Sandomierska, ulica św. Szczepana
  • Rok powstania:  1927-1927
  • Obszar MSI:  Stary Mokotów
  • Wysokość:   13 m
  • Funkcja:  kulturalna
  • Styl:  modernizm
  • Związane osoby: Emmel Tadeusz, Otto Zygmunt, Warlikowski Krzysztof

Opis urbanistyczny:

W zabudowaniach przy ul. Madalińskiego #10/16 mieści się Międzynarodowe Centrum Kultury Nowy Teatr w Warszawie [13]. To osiemnasta miejska scena teatralna w Warszawie, awangardowy teatr Krzysztofa Warlikowskiego [12].

Głównym budynkiem jest dawny garaż z początku XX wieku [16] w stylu modernistycznym [7] z płaskorzeźbą syrenki umieszczoną na frontonie i napisem „Garaż Miejski”. Na stronę placu przed halą wychodzą trzy pary dużych, rozsuwanych drzwi. Jedne z nich prowadzą do foyer (700 m2 [27]), w którym umieszczono kawiarnię, księgarnię i kasy. Drugie są wejściem do sali teatralnej, gdzie odbywają się przedstawienia (700 m2 [27]). Tam mieści się mobilna widownia [16] na 450 miejsc [12]. Dzięki układowi haków sufitowych, odpowiedniemu rozmieszczeniu przyłączy technologicznych oraz tej widowni możliwe jest każdorazowe dostosowanie układu sceny do potrzeb danego spektaklu [10]. Przedstawienia są grane przy świetle dziennym [16]. Pomiędzy foyer i salą teatralną znajdują się podwójne, otwierane drzwi. Są też dwie toalety [30]. Za przestrzenią teatralną, gdzie prowadzą trzecie drzwi, mieści się sala prób (200 m2 [27]) [16]. Wokół niej powstała dwupoziomowa galeria, gdzie zostało zlokalizowane zaplecze artystyczne i techniczne. Wszystkie trzy sekcje mogą zostać połączone w jedną [27]. Ogromna przemysłowa przestrzeń ma razem ponad 9 tys. m2 powierzchni [28].

Zgodnie z przedwojennym projektem wnętrza oświetlają luksfery w bramie wjazdowej i świetliki na dachu [4]. Okazałe wnętrza i przeszklone ściany boczne eksponują odrestaurowane kratownice Wilandera oraz elegancką posadzkę Terrafloor w kolorze kobaltowym z wielobarwnym kruszywem kwarcowym. Posadzki wykonała firma Polersystem Marcin Chibowski [22].

Wyremontowano także pomieszczenia biurowe teatru znajdujące się w budynku od strony ul. Madalińskiego [16]. Przebudowany łącznik pomiędzy halą a budynkiem administracyjnym tworzy całoroczne wejście główne [10].

Osobnym budynkiem jest pawilon Świetlicy [18].

W budynku działa knajpka Wars i Sawa na Nowo oraz Księgarnia Czuły Barbarzyńca [28]. Wars i Sawa, klimatyczna knajpka położona wcześniej na Powiślu, przyciągała tłumy dzięki magicznej atmosferze. Charakterystyczną pozycją menu była pizza. Wystrój lokalu jest bardzo prosty i nawiązuje do industrialnego charakteru budynku: prosty bar, surowe oświetlenie i duże stoły. Kolorystycznym akcentem są plastikowe krzesła i zielone rośliny [29]. Właściciele od 2019 roku prowadzą też sezonowy Letnia Bar, gdzie oprócz napojów i przekąsek można zagrać w ping-ponga, piłkarzyki czy poćwiczyć jogę [14]. Kluboksięgarnia Czuły Barbarzyńca to filia kultowego miejsca, również z Powiśla, której właściciele wygrali konkurs na prowadzenie księgarni w foyer Nowego Teatru [15].

Pierwotny projekt otoczenia zakładał, że powstaną tu przestrzenie wystawiennicze, księgarnia, a także budynek komercyjny, schowane pod fałdami ziemi porośniętymi trawą. Na takich pagórkach można by było latem leżeć, a zimą jeździć na sankach. Projekt okazał się zbyt drogi [19]. Po zmianach wyróżniono cztery strefy: plac wewnętrzny z przestrzenią wydarzeń plenerowych, teren zielony w sąsiedztwie pawilonu świetlicy, teren wokół kawiarni i parking dla samochodów, gdzie można urządzić okazjonalny targ i sezonowy salon kulinarny. Oddzielnie zaplanowano duży parking rowerowy. W narożniku hali i budynku administracyjnego znajdzie się zewnętrzne foyer, z miejscami do siedzenia wokół wodnej instalacji artystycznej (fontanny). Ławki mają postać szerokich siedzisk-platform z oparciami o zmiennej głębokości. Meble są przestawianie, pozwalając na dowolną aranżację [18]. Założono, że wokół terenu będą ławki, rozsuwane panele i wiele nowych wejść na teren Teatru, tzw. ekoton (strefa przejściowa). W planach są ule i dosadzenie drzew [27], w tym szlachetnych gatunków oraz drzew owocujących [18].

Obiekty, pomniki, tablice:

Na elewacji od ul. Madalińskiego nad jedną z trzech bram umieszczony jest medalion z syrenką warszawską [4]. Został on zaprojektowany i wykonany przez Zygmunta Otto. Syrenka jest nietypowa. Równo przycięte włosy układają się na kształt fryzury "bob". Prosta grzywka ścięta jest do linii brwi, pozostałe włosy przycięte są w równej linii nieco poniżej uszu. To typowa fryzura chłopczycy z lat dwudziestych [6].

XVIII wiek i wcześniej:


XVIII wiek i wcześniej

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XIX wiek:

W 1898 roku okoliczne grunty były parcelowane. Ul. Sandomierska otrzymała wówczas obecną nazwę [8]. Teren ten był eksploatowany jako wyrobisko gliny do produkcji cegły. Po upływie pięćdziesięciu lat gliniankę zasypano hałdami śmieci [17].

Okres międzywojenny:

W 1927 roku, na skraju wyrobiska, powstała hala do garażowania wozów oczyszczania miasta [17]. Miasto zakupiło plac przy ówczesnej ul. Madalińskiego 4. Komitet budowy powierzył opracowanie projektu i kierownictwo budowy inż. Tadeuszowi Emmlowi. Instalacje wewnętrzne zaprojektowali inż. Zygmunt Sklarzewski i inż. Oskar Chomicki. Bezpośrednio z halą połączone były warsztaty, gdzie znajdowały się magazyny, obrabiarki, kuźnia i stolarnia. Pod placem zaplanowano dwa podziemne zbiorniki na benzynę o pojemności po 25 tys. litrów, a na placu wagę wozową. W osobnym budynku administracyjnym mieściło się biuro garażu, mieszkanie kierownika, kotłownia centralnego ogrzewania obsługująca cały kompleks oraz pomieszczenie dla szoferów składające się z szatni oraz natrysków. Budynek warsztatów i dom administracyjny otrzymały ściany murowane, a stropy i klatki schodowe były żelbetowe z pustaków leszowych [1].

Hala garażowa o powierzchni 2432 m2 mogła pomieścić 60-70 dużych samochodów i była wyposażona w cztery doły rewizyjne. Została wykonana w konstrukcji żelbetowej, ze ścianami murowanymi. Wyższa część środkowa (na 13 metrów [26]) została pokryta płytą łukową paraboliczną podwójnie zbrojoną o rozpiętości 22.20 metra i grubości od 12 do 20 cm z usztywniającymi łukami jarzmowymi, przy których zastosowano ściągacze żelbetowe. Płyta wspiera się na dwóch trzyprzęsłowych belkach systemu Vierendeela. W otworach belek umieszczono okna. Dwie boczne części otrzymały płaski dach żelbetowy z obszernymi latarniami, umożliwiającymi równomierne oświetlenie, który otrzymał izolację z płyt korkowych [1]. Był to jeden z pierwszych modernistycznych gmachów wzniesionych w całości w oparciu o konstrukcję żelbetową [20]. Wszystkie pomieszczenia otrzymały oświetlenie elektryczne. W hali garażowej i warsztatach zastosowano bramy i okna żelazne [1]. Fronton budynku, od strony planowanego przedłużenia ul. Sandomierskiej, ozdobiła płaskorzeźba Syreny autorstwa Zygmunta Otto oraz napis „Garaż Miejski” [3].

Podczas budowy z uwagi na niestabilny grunt konieczne było wykonanie podsypów piaskowych, specjalnych ław żelbetowych i studzienek betonowych. Prace trwały 230 dni, a całkowity koszt wyniósł 780 tys. zł. Roboty powierzono firmie Zakłady Przemysłowo-Budowlane Bracia Horn i Rupiewicz. Centralne ogrzewanie wykonała firma Miernowski i S-ka, a urządzenia kanalizacyjne i wodociągowe Fabryka Hydrauliczna Wisła M. Strasburger i K. Saski. Stację benzynową zainstalowała firma Metalizator. W 1927 roku garaż został poświęcony [1].

W 1935 roku garażowało tu 17 sześciotonowych wozów De Dion-Bouton, 22 jednotonowe wozy De Dion­Bouton, 9 dwutonowych wozów Chevrolet, 7 sześciotonowych wozów Mercedes, 20 wozów - zamiataczek, 10 wozów - polewaczek, 2 wozy do przewozu padliny, 2 wozy do łapania psów, 2 zamiataczki z wchłaniaczami i 1 wóz półciężarowy Fiata (pozostała część taboru stała pod gołym niebem). Z powodu nieodpowiedniego ulokowania (odpływ gazu zbierał się przy piorunochronie) stacja benzynowa została opróżniona i zalana wodą. Tankowanie przez pewien czas odbywało się wprost z beczek leżących pod gołym niebem, po czym została wybudowana i uruchomiona stacja benzynowa w garażu [5].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Budowa

[1926] Budowa (źródło)

Garaż miejski

[1927] Garaż miejski (źródło)

Garaż miejski

[1927] Garaż miejski (źródło)

Wnętrza

[1927] Wnętrza (źródło)

Plan sytuacyjny

[1927] Plan sytuacyjny (źródło)

Front

[1927] Front (źródło)

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:

Od strony garażu Zakładów Oczyszczania Miasta nastąpił atak Powstańców w stronę kamienicy Wedla. Można było na ten teren wejść przez furtkę. Jednak został on zabezpieczony przez Niemców, przeciągnięte zostały linki do których były poprzyczepiane hałasujące przedmioty. Dodatkowo zbyt wcześnie wybuchł ładunek, który miał posłużyć do wysadzenia bramy. Zaalarmowało to Niemców, którzy otworzyli ogień (m.in. na szczycie garażu od strony północnej znajdował się bunkier z karabinem) i atakujący musieli się wycofać, ponosząc znaczne straty [6].

Garaż był jednym z niewielu obiektów ma Mokotowie, który w dobrym stanie przetrwał Powstanie [20].

Odbudowa stolicy:

W okresie powojennym podczas remontu usunięto napis „Garaż Miejski”. Rozebrano także budynek magazynowy od ul. Melsztyńskiej [3]. W latach 50-tych XX wieku ZOM przekształcił się w Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania [9].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Zabudowania Garażu Miejskiego

[1945] Zabudowania Garażu Miejskiego (źródło)

Czasy PRL-u:

Przez kolejne lata była to baza MPO, którą tworzyły budynek administracji i garaż, w którym to były serwisowane miejskie śmieciarki [4], pługi i piaskarki [9]. Formalnie były to warsztaty Wydziału Technicznego Dzielnicowego Zakładu Oczyszczania E-2. Główne wejście do budynku było nieczynne, a wejście na teren bazy prowadziło od ul. Madalińskiego [7].

Przemiany 1989-2000:


Przemiany 1989-2000

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Baza MPO

[1990] Baza MPO (źródło)

XXI wiek:

1 stycznia 2008 roku powołano Nowy Teatr jako samorządową instytucję kultury i mianowano na dyrektora naczelnego Karolinę Ochab, a na dyrektora artystycznego Krzysztofa Warlikowskiego. Miasto obiecało przekazanie nieruchomości przy Madalińskiego 10/16 na potrzeby przyszłej siedziby [24]. Nowy Teatr powstał w wyniku podziału dawnego Teatru Nowego z siedzibą przy ul. Puławskiej w Warszawie na dwa odrębne podmioty: Teatr Praga i Nowy Teatr [1].

8 sierpnia 2008 roku Garaż Oczyszczania Miasta z 1927 roku został wpisany do rejestru zabytków [24]

16 maja 2009 roku odbyła się premiera pierwszego spektaklu Nowego Teatru: (A)pollonii według tekstów Ajschylosa, Eurypidesa i Hanny Krall. Przez kolejnych 5 lat był to teatr bez własnej siedziby [23]. Spektakle wystawiane były m.in. w sali przy Wale Miedzeszyńskim [25] oraz gościnnie w innych teatrach. Nowy Teatr w ciągu 10 lat swojej działalności zagrał w 15 miejscowościach w Polsce i 38 różnych miastach za granicą [23] na najlepszych scenach na całym świecie [20].

Początkowo teatr wynajmował od MPO trzy pokoje z kuchnią na biuro [24].

Pojawił się pomysł budowy interdyscyplinarnego centrum kultury, zamiast typowego teatru dramatycznego [24]. Inspiracją były siedziby Beaubourga i berlińskiego Radialsystem V [11]. Zakładano, że rewitalizacja obiektu rozpocznie się pod koniec 2009 roku. Hala z salą teatralną miała być gotowa na początku 2011 roku, natomiast całość inwestycji ukończona w 2012 roku [24]. 7 kwietnia 2009 roku rozstrzygnięty został konkurs na koncepcję modernizacji, adaptacji i budowy. Jury spośród zgłoszonych 150 prac dopuściło do drugiego etapu 10 projektów, a całość wygrała pracownia KKM Kozień Architekci z Krakowa [11]. W skład kompleksu wchodzić miały: wielofunkcyjna mobilna sala widowiskowa ze sceną i widownią na 450 miejsc, funkcjonalne zaplecze teatralne, księgarnia, biblioteka, czytelnia i wideoteka, kawiarnia połączoną z oranżerią, przestrzeń na wystawy, koncerty, seminaria, konferencje, próby oraz małe przedstawienia, pomieszczenia do prowadzenia działalności edukacyjnej/pawilon dla dzieci, strefa odpoczynku, sala projekcyjna i park. Jednocześnie podpisano umowę z Pracownią Akustyczną z Wrocławia do opracowania koncepcji technologii teatralnej [24].

23 października 2010 roku odbył się piknik Nowy Sąsiad zorganizowany z okazji przekazania terenu, a 4 listopada 2010 roku Teatr przejął w formie pięcioletniej dzierżawy teren, pozostawiając główną halę w rękach MPO do czasu fizycznego rozpoczęcia inwestycji [24]. MPO w zamian za posesję oraz za teren z Biblioteką Narodową otrzymało działkę zastępczą przy ul. Mortkowicza [21]. 7 lutego 2011 roku otrzymano pozwolenie na budowę. Jednak projekt nie otrzymał dofinansowania ani z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego ani z funduszy Unii Europejskiej. Zdecydowano wówczas o uproszczeniu projektu i wykonaniu jedynie modernizacji [24].

Powstał projekt modernizacji hali oraz budynku administracyjnego, którego autorem była pracownia projektowa FOGO Architekci z Gdyni w składzie Piotr Fortuna i Joanna Gozdanek [22]. Projekt krajobrazowy przestrzeni zewnętrznych przygotowała (w maju 2015 roku [18]) Pracownia Architektury Krajobrazu La.Wa., Łukasz Kowalski i Karolina Samborska. Wnętrza były projektowane przez scenografkę teatru Małgorzatę Szcześniak z pomocą Łukasza Kwietniewskiego [27]. Miasto zarezerwowało na prace 10.7 mln zł i 20 listopada 2012 roku przekazało teatrowi nieruchomość w nieodpłatne użytkowanie na czas nieoznaczony [24].

Na terenie odbywały się różnego rodzaju wystawy, wydarzenia kulturalne. Działała letnia kawiarnia pod chmurką, a w soboty organizowano Nowy Kiermasz produktów i wyrobów ekologicznych [3]. Widzowie oglądali spektakle pod kocami przy szumie nagrzewnicy. Odbywały się imprezy i premiery spektakli (m.in. „Kabaret warszawski”, przedstawienia Krzysztofa Warlikowskiego, ekspozycja fotografii warszawskiej, mokotowski odcinek Pożaru w Burdelu, koncerty, muzyczne instalacje, głośne czytanie „Golgoty Picnic” Rodrigo Garcii) [24].

11 lutego 2014 roku w ramach dotacji z funduszy norweskich i funduszy EOG pochodzących z Islandii, Lichtensteinu i Norwegii i ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego przekazano 19.1 mln zł, co starczyło na 85% całkowitego kosztu projektu. Pozostałe środki pochodziły z budżetu Miasta Stołecznego Warszawy [24].

We wrześniu 2014 roku ukończono remont magazynu, który funkcjonuje odtąd jako Świetlica i stanowi bazę dla projektów edukacyjnych [24].

W listopadzie 2014 nastąpiło zawarcie umowy z firmą Skanska i rozpoczęły się roboty budowlane. Otwarcie planowano w październiku 2015 roku [24]. Firma wyceniła prace na 17.8 mln zł [19]. Cała inwestycja kosztowała 24.2 mln zł brutto [26]. W ramach prac usunięto wstawki i zabudowania wykonane w oryginalnej hali. Odsłonięto napis Garaż Miejski na elewacji [27]. W związku z koniecznymi zmianami zakresu robót budowlanych, ze względu na nieprzewidziane czynniki związane z modernizacją obiektu zabytkowego, przełożeniu uległ termin otwarcia [24]. Od grudnia 2014 roku do marca 2015 roku wzmacniano istniejącą konstrukcję hali i budynku administracyjnego. Wiosną 2015 roku wykonano instalacje sanitarne, elektryczne oraz ściany wewnętrzne. W czerwcu 2015 roku rozpoczął się montaż sceny i widowni, baru, foyer, garderób, pomieszczeń socjalnych i administracyjnych.

Nowy Teatr rozpoczął działalność 14 kwietnia 2016 roku pokazem "Francuzów" w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego [3].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Budynek administracyjny

[2000] Budynek administracyjny (źródło)

Projekt pracowni JEMS Architekci

[2009] Projekt pracowni JEMS Architekci (źródło)

Nowy Teatr - wizualizacje

[2009] Nowy Teatr - wizualizacje (źródło)

Nowy Teatr - wizualizacje

[2009] Nowy Teatr - wizualizacje (źródło)

Nowy Teatr - wizualizacje

[2009] Nowy Teatr - wizualizacje (źródło)

Nowy Teatr - wizualizacje

[2009] Nowy Teatr - wizualizacje (źródło)

Nowy Teatr - wizualizacje

[2009] Nowy Teatr - wizualizacje (źródło)

Nowy Teatr - wizualizacje

[2009] Nowy Teatr - wizualizacje (źródło)

Garaże taboru miejskiego

[2010] Garaże taboru miejskiego (źródło)

Garaże taboru miejskiego

[2010] Garaże taboru miejskiego (źródło)

Budynek administracyjny

[2010] Budynek administracyjny (źródło)

Baza MPO

[2010] Baza MPO (źródło)

Syrenka

[2011] Syrenka (źródło)

Budynek przed modernizacją

[2014] Budynek przed modernizacją (źródło)

Projekt zagospodarowania

[2014] Projekt zagospodarowania (źródło)

Międzynarodowe Centrum Kultury - wizualizacja

[2014] Międzynarodowe Centrum Kultury - wizualizacja (źródło)

Gmach

[2014] Gmach (źródło)

Gmach przed modernizacją

[2014] Gmach przed modernizacją (źródło)

Gmach przed modernizacją

[2014] Gmach przed modernizacją (źródło)

Międzynarodowe Centrum Kultury - wizualizacja

[2014] Międzynarodowe Centrum Kultury - wizualizacja (źródło)

Międzynarodowe Centrum Kultury - wizualizacja

[2014] Międzynarodowe Centrum Kultury - wizualizacja (źródło)

Zmieniony projekt

[2014] Zmieniony projekt (źródło)

Syrenka

[2015] Syrenka (źródło)

Przebudowa

[2015] Przebudowa (źródło)

Projekt zagospodarowania zieleni

[2015] Projekt zagospodarowania zieleni (źródło)

Przebudowa

[2015] Przebudowa (źródło)

Przebudowa

[2015] Przebudowa (źródło)

Eventy

[2015] Eventy (źródło)

Projekt zagospodarowania zieleni

[2015] Projekt zagospodarowania zieleni (źródło)

Nowy Teatr

[2016] Nowy Teatr (źródło)

Nowy Teatr

[2016] Nowy Teatr (źródło)

Nowy Teatr

[2016] Nowy Teatr (źródło)

Nowy Teatr

[2016] Nowy Teatr (źródło)

Nowy Teatr

[2016] Nowy Teatr (źródło)

Nowy Teatr

[2016] Nowy Teatr (źródło)

Napis Garaż Miejski

[2016] Napis Garaż Miejski (źródło)

Wnętrza

[2016] Wnętrza (źródło)

Zabudowa

[2016] Zabudowa (źródło)

Syrenka i napis

[2016] Syrenka i napis (źródło)

Posesja

[2017] Posesja (źródło)

Letnia

[2019] Letnia (źródło)

Posesja

[2020] Posesja (źródło)

Wnętrze Teatru Nowego

[2020] Wnętrze Teatru Nowego (źródło)

Neon

[2020] Neon (źródło)

Oznaczenia

[2020] Oznaczenia (źródło)

Plan obiektu

[2020] Plan obiektu (źródło)

Czuły Barbarzyńca

[2020] Czuły Barbarzyńca (źródło)

Wars i Sawa

[2020] Wars i Sawa (źródło)

Wars i Sawa

[2020] Wars i Sawa (źródło)

Opis przygotowano: 2021-01