Dom Mody Klif to centrum handlowe (dwukondygnacyjne [9]) przy ul. Okopowej #58/72 o powierzchni użytkowej 18 500 m2 oraz (15- [4], 22- [9]) 16-kondygnacyjny biurowiec o powierzchni użytkowej 9052 m2 (klasy B [8]). W centrum handlowym znajduje się ponad 100 sklepów oraz punkty usługowych i gastronomicznych, rozmieszczonych na dwóch kondygnacjach. W Klifie oferowane są głównie luksusowe marki odzieżowe [1]. Funkcjonuje też supermarket Piotr i Paweł [3]. Odbywają się tu pokazy mody, a co roku na urodzinach pojawiają się znane osoby, m.in. Dawid Woliński, Paulina Sykut-Jeżyna, Marcelina Zawadzka, Ada Fijał, Grażyna Wolszczak czy Maja Sablewska [6].

W ramach marki Klif pierwsza była galeria handlowa Klif w Gdyni (galeria w Warszawie jest druga), która powstała w 1996 roku, a jej nazwa pochodziła od słynnego klifu w Gdyni-Orłowo, oddalonego o ok. 2 km od galerii. Tym samym nazwa Klifu w Warszawie również nawiązuje do tego miejsca [30].

Budynek zaprojektował Tomasz Kozłowski, natomiast inwestorem było Polinvest [1]. Właścicielem obiektu jest firma Paige Investments. Firmą zarządzającą galerią jest BNP Paribas Real Estate Advisory oraz Property Management Poland sp. z o.o. Za komercjalizację centrum handlowego odpowiadało Jones Lang LaSalle [12].

Centrum handlowe dysponuje 850 (485 [11], 950 [16]) miejscami parkingowymi [4]. Budynek biurowy udostępnia 98 podziemnych miejsc parkingowych [5] na dwóch kondygnacjach podziemnych [11]. Od 2016 roku działa system płatnego parkowania w oparciu o system kamer skanujących tablice rejestracyjne. Rozliczenie płatności następuje po podaniu numeru rejestracyjnego pojazdu online lub w dwóch kasach automatycznych. Był to pierwszy tego typu system w Polsce [7]. Klif uruchomił go w 2016 roku we współpracy z firmą EuroPark. Tworzy go 12 kamer LPR sczytujących numeru rejestracyjne na parkingu naziemnym oraz w garażu (poziomy 0, +1 i +2), dwie kasy automatyczne oraz garaż podziemny (poziom -1) przeznaczony dla najemców biurowych i oddzielony od części ogólnodostępnej (handlowej) za pomocą szlabanów [16].

Ul. Okopowa powstała w miejscu przebiegu wałów Lubomirskiego, usypanych ok. 1770 roku [19].

Przed powstaniem garbarni, teren był dawną cegielnią, zrytą licznymi gliniankami. Miał adres od ul. Dzikiej, gdyż dopiero w 1875 roku splantowano Okopy Lubomirskiego i utworzono ul. Okopową. Gdy umieszczono tu garbarnię, na posesji powstały hale fabryczne, w których wyprawiano skóry końskie, krowie i cielęce, a właściciel wybudował dla siebie frontowy, piętrowy dom, który stał obok bramy wjazdowej bokiem do ul. Smoczej, a frontem do ul. Sochaczewskiej,. Obok powstała wkrótce także ochronka dla dzieci, w której potajemnie uczono polskie dzieci czytać i pisać po polsku [17].

W 1902 roku ul. Okopowa została poszerzona [19].

Fabryka Garbarska Bracia Pfeiffer

Początki istnienia Fabryki Garbarskiej Braci Pfeiffer sięgają 1750 roku, kiedy Walter Pfeiffer założył warsztat przy ul. Leszno 48. Po jego śmierci w 1796 roku fabrykę odziedziczyli synowie, Jan Walter i Jan Chrystian, a syn tego drugiego, Jan Henryk, przeniósł fabrykę z Leszna na Nowolipie [17]

Syn Jana Henryka, Stanisław Fryderyk Pfeiffer, przekształcił niewielką fabrykę w duży zakład [17]. Dzięki małżeństwu z Zuzanną z Temlerów (i solidnemu posagowi), pochodzącą z innej rodziny garbarzy, Stanisław Pfeiffer miał środki na jego unowocześnienie [21]. Praktykował u swego ojca w warsztacie na Lesznie, potem kupił duży zakład na rogu Smoczej i Nowolipia [21]. W 1854 roku przeniósł go na docelową posesję [21]. Wykupił pod nową fabrykę spory teren przy ul. Smoczej 43 (potem ul. Okopowa 58/72), pomiędzy ul. Smoczą (nr 41-45), ul. Glinianą (nr 2-10), ul. Okopową (nr 58-72), ul. Niską, Kampinoską (nr 1-5) i ul. Sochaczewską (nr 1-3) [17].

W latach 80-tych XIX wieku synowie Stanisława Fryderyka Pfeiffer (Władysław Ignacy, Stanisław Leopold i Mieczysław Sylwester) przekształcili fabrykę w spółkę „Bracia Pfeiffer”. Fabryka zatrudniała wówczas 480 robotników i działał przy niej skład skór [17].

W 1904 roku Rosja przegrała wojnę z Japonią, a imperium rosyjskim wstrząsnęła rewolucja i fala strajków. Robotnicy warszawskich garbarni strajkowali przez trzy miesiące. Mnóstwo małych garbarni zbankrutowało [21]. Jednocześnie zmarł jeden z braci. Aby utrzymać rozwój, do spółki przyłączyli się Temlerowie i Jan Szlenkier, również garbarze. Fuzja umocniła pozycję fabryki, działającej od teraz jako Bracia Pfeiffer, Szlenkier i Temler. Trzy garbarnie połączyły się w jedną olbrzymią, która konkurowała z najpoważniejszymi fabrykami w Rosji [21].

W 1909 roku była największym przedsiębiorstwem garbarskim na terenie Polski [1]. Pracowało w niej wówczas 480 osób. Roczny obrót wyniósł 4.2 mln rubli. Produkowano 150 tys. skór podeszwalnych rocznie oraz saki chromowe i juchty. Wysyłano je i do Królestwa Polskiego i w głąb Rosji. W halach produkcyjnych pracowały maszyny o mocy 400 koni. Zakład był zelektryfikowany i skanalizowany. Firma jako pierwsza w Warszawie wprowadziła m.in. garbowanie za pomocą drzewa "quebrachen", usuwając stopniowo korę dębową. Technologia stale się rozwijała, korzystano nawet z pomocy nawet eksperta z Ameryki [21].

Budynki fabryczne tworzyły miasteczko [21]. Był to przykład typowej architektury przemysłowej z czerwonej cegły [20]. Wiele z kilkukondygnacyjnych ceglanych hal powstało w formach pseudośredniowiecznych, przypominając małe zameczki. Główny gmach fabryczny wznosił się wzdłuż ul. Okopowej u zbiegu z ul. Glinianą, naprzeciw muru Cmentarza Żydowskiego. Spośród ośmiu budynków, które dotrwały do początku lat 90-tych XX wieku najciekawszy był trzykondygnacyjny gmach nakryty walcowatym dachem. Jego elewacje ożywiał fryz arkadkowy. Wnętrza wspierały się tu na metalowych kolumienkach [21].

W zespole fabrycznym wznosiły się jednak nie tylko gmachy produkcyjne. Podwórze pokryte zielenią stanowiło kontrast z przemysłowych charakterem. W końcu podwórza słychać głosy dzieci z ochronki, gdzie spędzały czas na nauce, kiedy ich rodzice pracowali obok. Ochronka miała własny budynek. Zbudowano też łaźnię dla robotników (łaźnie działały tylko w 12 fabrykach warszawskich). Za kąpiel obowiązywały niewielkie opłaty. Udogodnienia były pokłosiem rewolucji 1905 roku. Założono też fundusz emerytalny, z którego co miesiąc wypłacano pieniądze robotnikom, którzy odeszli na emeryturę [21].

Obecnie z zabudowy fabryki zachowane zostało jedynie przyłącze gazowe Fabryki Garbarskiej Braci Pfeiffer przy ul. Esperanto pomiędzy budynkami nr 18a i 20 z oznaczeniami Gazowni Miejskiej m.st. Warszawy [17].

W czasie I wojnie światowej Rosjanie wywieźli w głąb kraju surowiec, ale fabryka nie uległa zniszczeniu. Zaraz po wojnie została uruchomiona. Stanęła jednak na skraju bankructwa podczas wielkiego kryzysu. Zakłady udało się uratować dzięki wydzierżawieniu części budynków [17].

W latach 20-tych XX wieku fabryka przeżywała ponowny rozkwit, produkcja rosła aż do krachu na giełdzie nowojorskiej w 1929 roku. W 1937 roku było jedenastu dzierżawców, m.in. Polska Fabryka Ekstraktów Garbarskich SA, Polski Przemysł Tekturowy i firma Metalo-Kapsel. Firma nie miała kapitału. W 1938 roku część posesji od strony ul. Smoczej została sprzedana Bankowi Związku Spółek Zarobkowych [21].

Podczas II wojny światowej fabryka znalazła się na skraju getta, a główna brama znajdowała się od aryjskiej ul. Okopowej. Zakład nie został przejęty pod zarząd komisaryczny i jako przedsiębiorstwo polskie poddawany był przez Niemców ciągłym rewizjom. Ówczesny właściciel, Józef Pfeiffer, ułatwiał Żydom ucieczkę z getta [17].

Podczas powstania w getcie warszawskim w 1943 roku fabryka była składem broni Żydowskiej Organizacji Bojowej [17]. Budynki zostały poważnie uszkodzone podczas walk. Rok później, podczas Powstania Warszawskiego, uległy ponownemu zniszczeniu. Niemcy wywieźli część maszyn oraz zgromadzone w magazynach skóry [21].

Po wybuchu Powstania Warszawskiego obiekt zajęli bez większych trudności Powstańcy ze zgrupowania Radosław [17], po ataku z cmentarza żydowskiego. Nocowali w garbarni na dużej hali produkcyjnej, gdzie wyłożyli podłogę skórami z zabitych koni. Skóra była przygotowana do garbowania [29]. 3 sierpnia udało się zdobyć na ul. Okopowej czołg (typu Pantera [29]), który otrzymał imię Magda [17]. Czołg został uruchomiony przez mechanika czołgowego z zakładów fortu Bema pana Lumeńskiego [29]. Obok fabryki od ul. Okopowej znajdowała się barykada, którą tworzyły kolejka wąskotorowa, lokomotywka i wagoniki kolebkowe.

Niemcy zajęli fabrykę 11 sierpnia [17]. Powstała stała placówka Einsatzkommando (Sonderkommando Spilker [28]), złożona z ok. 25-30 funkcjonariuszy [28]. Należeli do grupy bojowej Reinefartha [27]. Zadaniem jednostki, na której czele stał SS-Hauptsturmführer Alfred Spilker, było wyławianie z tłumu osób uznanych za niepożądane i ich likwidacja. Wybierano osoby ranne, chore i niedołężne oraz przedstawicieli inteligencji i duchowieństwa. Funkcjonariusze Sonderkommando Spilker byli przydzielani do poszczególnych oddziałów gromadzących ludzi przed wysłaniem do obozu w Pruszkowie. Osoby wyciągnięte z tłumu mordowano na miejscu (najczęściej w najbliższych ruinach) bądź pędzono do zakładów garbarskich Pfeiffera, gdzie Niemcy urządzili główny punkt likwidacji. Osoby te pochodziły zazwyczaj z północnych dzielnic Warszawy, zajmowanych kolejno przez oddziały niemieckie. Byli to mieszkańcy Woli, Muranowa, Starego Miasta, Powiśla oraz niektórych kwartałów Śródmieścia Północnego [28].

Niemcy kwaterowali w willi zajmowanej niegdyś przez rodzinę Pfeifferów [28].

Każdego dnia do garbarni przyprowadzano grupy polskich cywilów, liczące od kilkudziesięciu do kilkuset osób (mężczyzn, kobiet i dzieci). Rozlokowywano ich na niewielkim fragmencie placu w północno-zachodniej części, ogrodzonym drutem kolczastym. Przetrzymywano ich pod gołym niebem, bez wody i pożywienia. Niemcy starali się utrzymywać więźniów w przekonaniu, że są przetrzymywani jedynie w celu przesłuchania [28].

Następnie prowadzono ich na teren Miejskich Zakładów Opałowych, położonych naprzeciwko garbarni, po drugiej stronie ul. Okopowej. Kładziono ich na stosach twarzą w dół po 10 osób, a następnie SS-man rozstrzeliwał ich strzałem w kark. Zabitych nie odciągano, następna partia ofiar musiała wchodzić na zwłoki, dopóki nie usypano około 9-10 warstw trupów. Kiedy stos był pełny, zwłokami oblewano i palono. Egzekucje były wykonywane przez tych samych pięciu SS-manów, trzej pilnowali Polaków na podwórzu (jeden z nich wprowadzał ich partiami), czwarty wlókł ludzi na stosy, a piąty stał na stosie i rozstrzeliwał [27]. Akcja eksterminacyjna była prowadzona mniej więcej od połowy sierpnia do 15 września 1944 roku, a według zeznań ks. Zaleskiego ostatnia egzekucja miała miejsce 27 września 1944 roku [28]. Przeciętnie w ciągu dnia mordowano około 200 Polaków, przez co szacuje się, że zostało zamordowanych w tym miejscu około 5000 Polaków [27].

Egzekucje miały miejsce również na terenie fabryki. Według zeznania Niemcy zamknęli grupę Polaków 28 sierpnia 1944 roku w dwóch drewnianych barakach znajdujących się na terenie placu, po czym spalili ich żywcem [28].

Od końca sierpnia do września 1944 roku był codziennie posyłany samochodem z Modlina do Warszawy oddział roboczy Arbeitskommando, składający się z około 70-80 Turkiestańczyków pod dowództwem Bruno Webera. Ich zadaniem było opróżnienie kadzi garbarskich, a następnie odtransportowanie skóry z garbarni na dworzec towarowy [27].

Żaden z członków jednostki nie został osądzony za zbrodnie popełnione w Warszawie, odpowiedzialności uniknął również SS-Gruppenführer Heinz Reinefarth, któremu Sonderkommando „Spilker” formalnie podlegało. Miejsce egzekucji nie zostało oficjalnie upamiętnione [28].

Po upadku Powstania Warszawskiego zabudowania podpalono, a zniszczenia były na tyle duże, że część budynków rozebrano zaraz po wojnie [17]. Pozostałe prowizorycznie odbudowano. Pozbawiono je wystroju architektonicznego, nie powrócili tu też garbarze. Zabudowania przejęła drukarnia RSW Prasa-Książka-Ruch [21].

Część terenu dawnej fabryki rozebrano w latach 60-tych XX wieku pod budowę osiedla przy ul. Esperanto, m.in. rozebrano dom mieszkalny Pfeiffrów (od ul. Sochaczewskiej) [17].

Zakłady Wklęsłodrukowe RSW PRASA

Zalążki Zakładów Wklęsłodrukowych powstały, gdy w 1945 roku uruchomiono maszyny w odgruzowanej drukarni przy ul. Tarczyńskiej 4, a w 1947 roku przy ul. Mariensztat 8 [22].

Wiosną 1947 roku Komitet Centralny Polskiej Partii Robotniczej podjął uchwałę w sprawie powołania do życia RSW „Prasa", która miała scalić wydawnictwa prasowe i drukarnie prowadzone przez wojewódzkie komitety partyjne. Zakład miał 150 udziałowców, posiadających łącznie 100 244 udziały, w tym PPR miała 100 000 udziałów. Połączyła 24 wydawnictwa prasowe, 9 drukarń, Centralną Agencję Fotograficzną (CAF), Dokumentację Prasową (DP), Powszechną Agencję Reklamy (PAR), Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne (WAG), Ośrodek Badań Prasoznawczych (OBP), Biuro Zaopatrzenia, Zarząd Nieruchomości Warszawskich, Zarząd Telekomunikacji oraz Zarząd Transportu [24].

Drukarnia Zakłady Wklęsłodrukowe RSW Prasa-Książka-Ruch [26] funkcjonowały przy ul. Okopowej 58/72 w latach 1949-1994 [22]. Był to drugi co do wielkości zakład graficzny w Warszawie (po Domu Słowa Polskiego) [23]. W częściowo odgruzowanych budynkach w 1949 roku zaczęto montować i uruchamiać pierwsze maszyny drukarskie [22]. Powstała centralna introligatornia [24]. W 1950 roku wszystkie działy drukarni pracowały już przy ul. Okopowej i stanowiły największe zakłady wklęsłodrukowe w Polsce [22].

Pierwsze dziesięciolecie to okres starań o zajęcie całej posesji, o najbardziej potrzebne maszyny i o fachowców. W odgruzowanej garbarni funkcjonowało bowiem kilkanaście innych firm, jak huta szkła, fabryka chemiczna, fabryka ozdób choinkowych, wytwórnia futer. Sukcesywnie przenoszono sąsiadów, a pomieszczenia przeznaczano pod nowe działy i maszyny [22].

Przeniesiono tutaj w pierwszej połowie 1961 roku drukarnię z Mariensztatu. Po zainstalowaniu dwóch maszyn rotograwiurowych rolowych (Man oraz Frankenthal [22]) powstał jeden z największych zakładów techniki rotograwiurowej w Polsce. Na maszynie o 10 zespołach farbowych drukować można było jednocześnie dwa czasopisma o objętości 24 stron i w 5 kolorach (4 kolory plus 1 podstawowy lub 3 kolory plus 2) lub też trzy czasopisma o objętości 24 stron w 3 kolorach. Maszyna była wyposażona w nowoczesne urządzenia do sterowania i automatyczne urządzenia do regulacji kolorów. Na tej maszynie drukowano między innymi: Świat, Przyjaźń, Szpilki, Zwierciadło, Dookoła Świata, Nową Wieś. Druga, 6-zespołowa rotacja wklęsłodrukowa drukowała wielobarwne okładki, m.in. Stolicy, Chłopskiej Drogi, Światowida. Jest to również maszyna szybkobieżna, wyposażona w wiele zautomatyzowanych urządzeń [24].

Zorganizowano wydział Przygotowalni I w skład której weszły fotografia reprodukcyjna, retusz i montaż. Przygotowalnia bazowała na srebrowych materiałach fotograficznych. Na wyposażeniu działu retuszu było urządzenie Farbopter, w które wprowadzano wyciągi poszczególnych kolorów i podświetlano kolorami CMYK. Wszystkie teksty powstawały na zecerni ręcznej i maszynowej na linotypach w metalu. Ze złożonych i przełamanych kolumn wykonywano odbitki na celofanie i powstawał diapozytywowy obraz tekstu. Odbitki celofanowe łączone były z diapozytywowymi zdjęciami na dziale montażu w arkusze [22]

W skład Przygotowalni II weszły działy galwano, kopia i trawiarnia. Cylindry formowe z maszyn drukujących należało pokryć galwanicznie warstewką miedzi (do większych nakładów dodatkowo warstwą chromu). Montaże kopiowane były na arkuszach światłoczułego papieru pigmentowego. Naświetlony arkusz papieru nanoszony był na wcześniej przygotowany galwanicznie cylinder i wywoływany ciepłą wodą. Podłoże papierowe było zdejmowane, a na cylindrze pozostawała warstwa żelatyny zagarbowanej proporcjonalnie do ilości światła przechodzącego przez diapozytywowy montaż. Tak ukształtowana warstwa żelatyny stanowiła naturalną barierę dla roztworu trawiącego, którym działano na cylinder. Pracownicy nazywani trawiaczami ubrani w ogromny gumowe fartuchy polewali cylinder roztworami sześciochlorku żelaza o różnej koncentracji, co trawiło w cylindrze obraz do uzyskania odpowiedniej do zaczernienia obrazu głębokości. Wcześniej na papier pigmentowy wkopiowany był raster, który rozbijał obraz na punkty o równej wielkości a w czasie trawienia uzyskiwano różną głębokość tych tzw. kałamarzyków. Kałamarzyki w czasie druku nabierały farbę w ilości proporcjonalnej do zaczernienia obrazu po czym powstawała wielotonalna reprodukcja [22].

W 1954 roku uruchomiono w zakładach laboratorium fizyko-chemiczne, które stało się pierwszą placówką badawczo-naukową w polskim przemyśle poligraficznym. Sprowadzono fachowców z Poznania i z Krakowa. Wśród nich był m.in. Antoni Kluzek, który w 1958 roku został dyrektorem naczelnym. Dyrektorem technicznym był inż. Andrzej Maciejewski. Najlepszymi kolorystami byli Zdzisław Podsiadło i Józef Wojciuch. Zakłady nawiązały współpracę z dwoma NRD-owskimi drukarniami: Einheit w Lipsku i Berliner Druckerei w Berlinie. W latach 60-tych i 70-tych XX wieku 42 osoby ukończyły studia poligraficzne w Lipsku i w Moskwie [22].

W 1961 roku zbudowana została nowa hala, w której umieszczono dwie pięciokolorowe maszyny rolowe PLAMAG w układzie 4+1. Po ich uruchomieniu zdolność produkcyjna drukarni wzrosła dwukrotnie [22].

Lata 60-te i 70-te XX wieku to dynamiczny rozwój technologiczny Zakładów Wklęsłodrukowych. Dobudowywano nowe i modernizowano stare pomieszczenia, w których wstawiano i uruchamiano najnowszy w Europie i pierwszy w Polsce sprzęt poligraficzny np. arkuszowe maszyny wklęsłodrukowe Rembrand firmy Koenig und Bauer, pierwsze instalacje do naświetlania tekstu na filmie Monophoto i Linotronic, pierwsze wywoływarki do filmów PAKO i komputery do sterowania naświetlaniem w kamerach i kopioramach firmy Agfa Gevaert, pierwszy skaner do diapozytywów kolorowych Chromagraf firmy Hell, automatyczne maszyny do trawienia cylindrów wklęsłodrukowych czy Heliokliszograf do elektronicznego grawerowania cylindrów wklęsłodrukowych [22]

W 1973 roku podjęto decyzję o nowej lokalizacji zakładów na Wyczółkach. W latach 1973-1974 powstawał projekt nowego kompleksu, a w latach 1975-1976 nastąpiło uruchomienie pierwszych maszyn WIFAG w nowej drukarni. W następnych latach przenoszono kolejne działy na Wyczółki [22].

W zakładach w latach 70-tych XX wieku powstały projekty pierwszych jachtów Foka z laminatów poliestrowo-szklanych, stworzone przez konstruktora Jerzego Pieśniewskiego [25].

Na początku lat 80-tych XX wieku konserwator zabytków nie zezwolił na otynkowanie ceglanej ściany gmachu fabrycznego od ul. Towarowej [21].

Fabrykę wyburzono w 1994 roku [20].

W 1996 roku teren pomiędzy ul. Okopową i ul. Esperanto kupiła spółka Polinvest [21].

Po zburzeniu zakładów, na miejscu dawnej fabryki zbudowano Warszawskie Centrum Handlowe Klif [1]. Budowę rozpoczęto w 1998 roku, a zakończono 3 marca 1999 roku [1]. Było to jedno z pierwszych centrów handlowych w Warszawie [4].

31 maja 2002 roku na terenie centrum doszło do strzelaniny, w wyniku której zginęło dwóch mężczyzn. Było to elementem trwającej wówczas w Warszawie wojny gangów [1]. Szarani Ahmatov, ps. Szach albo Pułkownik, płatny zabójca z Czeczenii oddał strzały do czterech gangsterów (Krzysztof B., Artur M., Artur N. oraz Tomasz S.) siedzących w lokalu na antresoli na oczach dziesiątek ludzi. Zleceniodawcą był Rafał Skatulski [2].

19 lutego 2009 roku centra handlowe Klif w Warszawie i Gdyni zostały wyróżnione nagrodą Grand Prix dla najlepszego centrum handlowego w Polsce podczas ósmej edycji Shopping Center Forum & Awards [1].

Od lipca do listopada 2012 roku wykonano przebudowę elewacji frontowej [9]. Po raz pierwszy w Polsce użyto na tak wielką skalę materiał kompozytowy Corian DuPont z żywicy akrylowej i minerałów naturalnych. Układ i podział paneli Corianu nawiązuje do kształtu diamentu, których błysk podkreślają dodatkowe panele szklane, specjalnie podświetlone i rozproszone po całej elewacji. Strefy wejściowe zaakcentowano czarnym metalowym panelem Alucobond. Z materiałów kompozytowych wykonano też nową fontannę ze sceną o efektownych opływowych kształtach. Dzięki zmianie oświetlenia i kształtu sufitu, który poprzednio miał formę bardziej industrialną, przestrzeń uzyskała nowy, jasny wyraz. Powstała również specjalna strefa dla klientów, gdzie można odpocząć i posłuchać muzyki fortepianowej na żywo [10]. Perforacje na obudowie chodnika ruchomego czy słupów to również przetworzona struktura diamentu. Diamentowa inspiracja znajduje się również na obudowie baru w mniejszym placu czy pylonie informacyjnym [13]. Inwestorem było Paige Investments / AEW Europe [9].

W celu wyłonienia wykonawcy, zorganizowano zamknięty konkurs. Wygrał projekt pracowni Grupa 5 Architekci, kierowanej przez Rafała Grzelewskigo. O unowocześnienie wnętrza zadbała firma Bose International Planning and Architecture, Marek Tryzybowicz z zespołem: Damian Wołkiewicz, Paulina Godzińska, Marta Keller, Michał Wądołowski, we współpracy z firmą inżynieryjną Niras Polska [10].

Na uroczystym otwarciu 30 listopada 2012 roku [14] prezentowano samochody Mercedesa, odbył się koncert jazzowy Tomasza Stańki oraz lekcje wizażu kosmetyczek z firmy Estee Lauder [15]. Na nowej fasadzie w ramach mappingu 3D wyświetlano studium płatka śniegu i struktury oszlifowanego brylantu, opadający diamentowy pył oraz bajkową krainę lodu i szronu [14].