Kamienica Paprockiego (Dom Paprockich, Drewniak Paprockiego, ul. Biruty #18) to relikt dawnej drewnianej zabudowy Targówka, ostatni oryginalny dom przy cmentarzu żydowskim [1]. Być może to również największy zachowany warszawski dom drewniany [23] jak i najbardziej wielkomiejski [17] (przypominający śródmiejskie kamienice) [23]. Właścicielem działki jest Skarb Państwa, w stosunku do nieruchomości nie ma roszczeń spadkobierców [10].

Ośmioosiowy, dwukondygnacyjny budynek z zaadaptowanym poddaszem jest przykładem jak niegdyś wyglądała drewniana zabudowa dzielnicy [5]. Budynek został wzniesiony w stylu nadwiślańsko-nadświdrzańskim [4]. Największą ozdobą budynku są dwa rzeźbione ganki umiejscowione wokół drzwi wejściowych [5] klatek schodowych, które nieznany projektant umieścił praskim zwyczajem od podwórka [4]. Styl nadświdrzański widać poprzez zastosowanie zróżnicowanego szalunku (w układzie pionowym i poziomym) z zaakcentowanymi narożnikami, stosunkowo wysoki dwuspadowy dach, wprowadzenie niewielkich daszków nad oknami oraz wspomnianych ażurowych ganków. Czytelny jest układ funkcjonalno-przestrzenny, z podziałem na większe lokale w północnej części (być może wykorzystywane pierwotnie przez rodzinę właściciela) oraz mniejsze izby przeznaczone na wynajem w południowej części budynku. W dobrym stanie zachował się pierwotny wystrój części wspólnych z drewnianym szalunkiem ścian i ramowo-płycinową stolarką drzwiową oraz drewnianymi klatkami schodowymi [12]. Schody wzdłuż krawędzi zostały zabezpieczone drewnianymi balustradami. Ocalała większość tralek, a nad drzwiami widnieją odlane w 1908 roku żeliwne numery lokali, przytwierdzone do drewnianych futryn [4]. Oryginalne są również klamki i zawiasy [12]. Podwórko jest zaniedbane. Nie ma bruku, auta parkują w błocie [4].

Wnętrze jednego z mieszkań posłużyło jako plan filmowy kultowego serialu „Alternatywy 4”. Tu przed przeprowadzką na Ursynów znajdowało się mieszkanie profesora Dąb-Rozwadowskiego, w którym przyjmował studentów [5], udzielając konspiracyjnego wykładu [11]. Judith Arlt umieściła w budynku akcję powieści Konwickiego pt. "Wniebowstąpienie". Był to dom cioci Poli, która w mieszkaniu prowadziła zakład pogrzebowy z kostnicą [20].

Ulica Biruty powstała na przełomie XIX i XX wieku na rozparcelowanych gruntach Targówka, należących do spadkobierców Marcelego Zyznowskiego. Pierwotnie nosiła nazwę ul. Mławskiej [14]. Budynek przy ul. Biruty 18 to dawna Kolonia Żukówka. Posesja została wydzielona w 1911 roku i należała do Aleksandra Sylwestra Żuka. W 1912 roku nieruchomość została zakupiona przez małżeństwo Antoninę i Baltazara Paprockich [12]. Budynek, jak większość zabudowy w rejonie, został wówczas wzniesiony jako dwukondygnacyjny drewniany dom z zapleczem gospodarczym. Miał też od początku lokale przeznaczone na wynajem [12].

Według niektórych źródeł budowę domu rozpoczął w 1901 roku pewien kolejarz, ale nie skończył jej z powodu braku pieniędzy [21], kolejnym właścicielem był młynarz [7], a budynek ukończył Paprocki w 1908 roku [6].

Nazwa ul. Biruty pochodzi z 1921 roku i upamiętnia księżniczkę litewską Birutę, żonę Kiejstuta. W 1930 roku ulica składała się z 15 posesji. Zabudowana była zwłaszcza strona nieparzysta [14].

Lokale na wynajem zajmowali zarówno rzemieślnicy, kolejarze jak i przedstawiciele świata kultury i sztuki [5]. W okresie międzywojennym mieszkali tu m.in. baletmistrz Opery Warszawskiej Jan Jakubowski, pilot i producent reklamowych zabawek-samolocików dla LOT-u, zamków do torebek i kapsli do piwa Stanisław Wapowski, Niewiadomski, wytwórca artystycznych ozdób blaszanych dla budownictwa [8], działacz rewolucyjny z czasów carskich Klemens Markowski, varsavianista Rafał Stolarski, grafik Jerzy Miller, późniejszy uczestnik walk o Monte Cassino Czesław Osiński [1] czy masarz Paprocki (brat właściciela) [19]. Lokatorami drewniaka było aż siedmiu wojskowych, z których każdy w przeszłości walczył w innej armii i na innym froncie [9].

W pierwszych dniach Powstania Warszawskiego w budynku mieścił się szpital polowy [3] dla powstańców rannych m.in. w walkach w okolicy nasypu kolejowego przy ul. Odrowąża [15]. Tu przeprowadzono operację zaszycia brzucha Jerzego Kantarskiego "Halla". Zmarł on jednak 7 sierpnia 1944 roku i obecnie jest pochowany na Cmentarzu Bródnowskim w alei 28 [4].

Do 1945 roku dom pozostawał w rękach spadkobierców Paprockich [1]. Po wojnie, na podstawie dekretu Bieruta, drewniak znacjonalizowano i przeznaczono na mieszkania kwaterunkowe [5]. Przez wiele lat mówiono, że budynek przeznaczony jest do zburzenia [1]. Dochodziło do licznych aktów wandalizmu, które udało się powstrzymać dzięki działaniom jednego z lokatorów, prezesa Koła Miłośników Bródna Ryszarda Szołwińskiego [5], który organizował też w domu lekcje historyczne [4].

Drewniana zabudowa Targówka bez większych zniszczeń przetrwała II wojnę światową [1], jednak stopniowo była rozbierana [1] w związku z budową okolicznych osiedli mieszkaniowych [12]. Do 1964 roku większość drewniaków zniknęła [14].

W 1987 roku na końcu ul. Biruty wzniesiono nową monumentalną bramę cmentarną [14].

Według niektórych źródeł pod koniec XX wieku mieszkały tu rodziny cygańskie. Podobno obawiano się, że podpalą swój dom, żeby Dzielnicowa Rada Narodowa przyznała im lokale w lepszych, murowanych budynkach. Urzędnicy wykwaterowali Cyganów, a puste lokale zajęli nowi mieszkańcy [4]. Inne źródła mówią, że mieszkali oni jakieś 100 metrów dalej, a budynek zawsze zajmowali polscy lokatorzy [20].

Budowa ronda Żaba w latach 1999-2000 spowodowała, że ul. św. Wincentego, oddalona pierwotnie od posesji, znalazła się tuż przy krawędzi jezdni [1].

W 2009 roku w budynku znajdowało się dziesięć lokali mieszkalnych i mieszkało w nich osiem rodzin. Nie stwierdzono wówczas zagrożenia bezpieczeństwa ludzi i mienia, jedynie kominy były w złym stanie technicznym. Stan konstrukcji drewnianej i schodów był dobry, stwierdzono ubytki w ścianach szczytowych. Piwnice były częściowo użytkowane, a strych nie był użytkowany. Z powodu kolizji z planowanym poszerzeniem ul. Św. Wincentego rozważano przeniesienie budynku i ponowną adaptację do zamieszkania albo przeniesienie do skansenu pod Warszawą [24], ewentualnie rozbiórka. Inwestycję jednak odłożono na nieokreślony czas [13].

Budynek niszczał w zastraszającym tempie. Z zewnątrz widać było połamane deski, przeciekający, łatany papą dach, krzywe okiennice. Dom nie miał instalacji przeciwpożarowej [1].

W listopadzie 2015 roku administrację budynkiem przejął Zarząd Mienia Skarbu Państwa. Wszystkie lokale były wówczas zajęte przez osoby prawdopodobnie bez tytułu prawnego do lokali, co ma związek z ewentualnym prawem do lokalu zamiennego [10]. W 2020 roku wykonano legalizację przyłącza wodociągowego i kanalizacyjnego [16]. W tym samym roku Drewniak został otoczony ze wszystkich stron biało-czerwoną taśmą ostrzegawczą, a do ścian przybito tabliczki z napisem: „Uwaga niebezpieczeństwo! Przebywanie grozi uszczerbkiem na zdrowiu i śmiercią” [1]. Wynika to z decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego, który zakazał użytkowania budynku i nakazał eksmisję wszystkich lokatorów [10]. Mimo to obiekt pozostał zamieszkany [1].

O objęcie obiektu ochroną zawnioskowała do konserwatora zabytków organizacja Kolekcjonerzy Czasu, chociaż wątpiono czy drewniak ma szansę przetrwać. Wniosek poparli okoliczni mieszkańcy, radni i eksperci [1]. Budynek został wpisany do rejestru zabytków 28 kwietnia 2021 roku pod numerem A-1639 [3], jako jedno z ostatnich świadectw drewnianej zabudowy Targówka, dokumentującym ponadto dawną linię zabudowy ul. Biruty i rozwiązania techniczne i funkcjonalne z początku XX wieku [1]. Stołeczny Konserwator Zabytków zlecił wykonanie opinii o stabilności konstrukcji [8]. Wykonał ją ekspert od konstrukcji drewnianych Roman Lubiński. Okazało się, że mimo iż budynek nigdy nie przeszedł gruntownego remontu, jest w stanie stabilnym i nie grozi zawaleniem. Jedynie dach wymaga natychmiastowej interwencji. Na całej powierzchni pokrycie z papy jest nieszczelne, a trzy z czterech kominów wręcz się rozpadły. Odkrywki fundamentów na głębokości jednego metra wykazały, że są one suche. Cegła jest w dość dobrym stanie, nie widać również zarysowań. Brak odchyleń elewacji od pionu i dobrze zachowana podwalina sugerują, że fundamenty oraz konstrukcja budynku jest stabilna. Konieczna jest naprawa więźby dachowej, wykonanie szczelnego pokrycia dachu oraz obróbek blacharskich, a także odbudowanie kominów [21].

W marcu 2022 roku administrację przejął ZGN Targówek, a w kwietniu z dachu drewniaka silny wiatr zerwał część starej papy. W efekcie w trybie pilnym zabezpieczono tymczasowo dach dodatkową warstwą papy, przemurowano dwie warstwy cegły na ostatnim zachowanym kominie, wzmocniono najbardziej zniszczone krokwie i przeprowadzono zabiegi grzybobójcze więźby dachowej [25].