Skwer ks. Jana Twardowskiego znajduje się na zachód od terenów Wizytek oraz na północ od Uniwersytetu Warszawskiego. Jest to niewielki zadrzewiony teren z krajobrazowo wyznaczonymi alejkami, będący lubianym miejscem wypoczynku. Główną osią jest al. ks. Bozowskiego, prowadząca ukośnie przez skwer. Równolegle do ul. Karowej (od ul. Krakowskie Przedmieście do sporego placu przy murze zakonu Wizytek) prowadzi szeroka aleja, będąca miejscem wielu wystaw plenerowych, wernisaży, kameralnych koncertów. Przy alei umieszczono dwie tablice wyznaczające środek Śródmieścia i przebieg dawnej Osi Saskiej. Na terenie parku stoi pomnik Bolesława Prusa i ławeczka upamiętniająca patrona, ks. Twardowskiego. Od Uniwersytetu Warszawskiego jest rozległy plac, pełniący czasem funkcję parkingu, na którym stoi pomnik kard. Stefana Wyszyńskiego.

Skwerem opiekuje się Zarząd Terenów Publicznych. Teren jako fragment Krakowskiego Przedmieścia wpisany jest do rejestru zabytków [13].

Pomnik Kardynała Stefana Wyszyńskiego

W 1981 roku po śmierci Kardynała Stefana Wyszyńskiego powstał Społeczny Komitet Budowy jego pomnika, któremu przewodził prof. Henryk Samsonowicz. Ustalono lokalizację, a z 46 prac wybrano trzy, spośród których wygrał projekt Andrzeja Renesa. Pomnik powstał wyłącznie ze składek społecznych. Odsłonięto go 27 maja 1987 roku [1] w miejscu gdzie w czasie stanu wojennego Warszawiacy spontanicznie układali z kwiatów krzyż i palili znicze niszczone przez milicję i służbę bezpieczeństwa. W 2015 roku pomnik został wypolerowany i pokryty warstwą antykorozyjną, a podest i kamienny cokół zostały odrestaurowane [29].

Rzeźbę odlano w Gliwickich Zakładach Urządzeń Technicznych w 1986 roku [1]. Postać kardynała (o wysokości 3.5 m [31]) została odlana z brązu i umieszczona na prostym, granitowym cokole (o wysokości 3 m [31] i wymiarach 6 x 5 m [35]). Zamyślony Prymas Tysiąclecia w szatach pontyfikalnych, w infule na głowie i obszernym ornacie [31] spogląda z arcybiskupiego tronu [29]. Pomnik ozdobiony został inskrypcją: Stefan Kardynał Wyszyński Prymas Polski [31].

W Warszawie powstało piętnaście ławeczek chopinowskich, które ustawiono na szlaku kompozytora. Ławeczki wykonano z czarnego polerowanego granitu Supreme Black. W kamieniu wyryto krótkie opisy miejsc (po polsku i angielsku) oraz mapę ukazującą wszystkie lokalizacje. Największą atrakcją ławeczek jest możliwość odsłuchania muzyki Chopina, każda bowiem została wyposażona w przycisk uruchamiający trzydziesto-, czterdziestosekundowe fragmenty najbardziej lubianych utworów kompozytora (przy kościele Wizytek jest to Largo Es-dur (op. posth.); 46). Ponadto na ławeczkach znajdują się kody QR, które umożliwiają pobranie aplikacji z audioprzewodnikiem. Ławeczki stanęły w grudniu 2009 roku. Zostały zaprojektowane przez Towarzystwo Projektowe, autora mebli miejskich na Krakowskim Przedmieściu i Miejskiego Systemu Informacji [68].

Pomnik Bolesława Prusa

W miejscu umiejscowienia pomnika Bolesława Prusa stała wcześniej kamienica redakcji Kuriera Warszawskiego [5], z którą pisarz współpracował. W tym budynku Prus co prawda nie bywał, gdyż redakcja przeniosła się tu z ul. Wierzbowej już po jego odejściu [25], natomiast mieszkał obok, w oficynie pałacu Potockich [1].

Inicjatorami wzniesienia pomnika i jego fundatorem było rzemiosło warszawskie. W audycji radiowej Matysiakowie przeprowadzono zbiórkę metali kolorowych na odlew rzeźby [5]. Pomnik powstał jako wynik dwuetapowego konkursu zorganizowanego w latach 1961 i 1967 [5]. Konkurs na pomnik rozstrzygnięty został w kwietniu 1962 roku. Nagrody otrzymały cztery zespoły artystów: Dobiesław Cegielski i Stanisław Słonina; Anna Kamieńska-Łapińska, Zygmunt Jasionowski i Andrzej Łapiński; Wincenty Kasprzycki i Romuald Opalski; Bronisław Kubica, Józef Szczypka i Romuald Grodzki. Ponadto przyznano wyróżnienia dwóm projektom Józefa Gosławskiego i Wandy Gosławskiej oraz projektowi Józefa Stasińskiego i Jerzego Buszkiewicza. Wyniki konkursu nie zostały uwzględnione, a do realizacji ostatecznie wybrano projekt [21] Anny Kamieńskiej-Łapińskiej. Odsłonięcie pomnika miało miejsce 15 stycznia 1977 roku. Osoby najbardziej zasłużone dla budowy zostały uhonorowane okolicznościowymi medalami, zaprojektowanymi przez rzeźbiarza Stanisława Sikorę [5].

Pomnik został wykonany przez Spółdzielnię Brąz Dekoracyjny [5]. Postać pisarza o wysokości 3.6 m jest z brązu i stoi na granitowym cokole [21] o wysokości 30 cm, ozdobionym napisem: Bolesław Prus [27]. Prus został przedstawiony jako starszy człowiek, trzymający laskę w założonych za plecami rękach, w charakterystycznej dla niego lekko pochylonej, zamyślonej pozie [21]. Rzeźbę umieszczono nisko, przez co ma się wrażenie że Prus spaceruje po skwerze [5], co przypomina jego częste spacery ulicami miasta [21]. Pomnik budził kontrowersje taką skromnością, lecz [1] Bolesław Prus był przeciwnikiem stawiania pomników [27] i życzył sobie aby jego ewentualne upamiętnienie było skromne, poza tym bał się wysokości [1].

W 2012 roku pojawiły się propozycje by pomnik usunąć, a w zamian ustawić tu pomnik ofiar katastrofy smoleńskiej. Nie zgodziły się jednak na to władze miasta [5].

W Warszawie znajduje się jeszcze jeden pomnik pisarza, przed szkołą przy ul. Zwycięzców 7/9 [22].

Ławeczka ks. Twardowskiego

10 października 2013 roku na skwerze odsłonięto ławeczkę ks. Jana Twardowskiego [4]. Obecni byli wiceprezydent Warszawy Jacek Wojciechowicz, szef Kancelarii Prezydenta RP Jacek Michałowski, ksiądz prałat Aleksander Seniuk, kardynał Kazimierz Nycz [2], wojewoda mazowiecki Jacek Kozłowski, minister Jan Stanisław Ciechanowski, Maja Komorowska, Anna Nehrebecka, Anna Hozakowska. Podczas uroczystości wiersze recytowali Anna Seniuk, Agnieszka Grochowska i Cezary Żak [6]. Uroczystość była częścią wydarzenia o nazwie „Dziedziniec dialogu” [18].

Ławeczkę ustawiono w miejscu, w którym ks. Jan Twardowski miał zwyczaj przesiadywać, gdy mieszkał w klasztorze sióstr Wizytek [8], gdzie od 1959 roku do śmierci był rektorem [14]. Autorem odlanego w brązie pomnika jest Wojciech Gryniewicz [4]. Ławka powstawała przez 7 miesięcy i waży 380 kg. Koszt realizacji wyniósł ok. 100 000 zł [6]. Stanęła tu dzięki fundacji Instytutu Papieża Jana Pawła II i Związkowi Powstańców Warszawskich. Postać znajduje się na lewym skraju ławki. Ukazuje ks. Twardowskiego siedzącego i czytającego książkę, na której to umieszczono znaną z twórczości księdza biedronkę [4]. Ks. Twardowski ma założoną nogę na nogę i laskę opartą o udo [17]. Po drugiej stronie ławeczki umieszczono słowa: „Można odejść na zawsze, by stale być blisko, ks. Jan Twardowski”. Po naciśnięciu znajdującego się na ławce przycisku można posłuchać kilku recytowanych przez samego autora wierszy [4].

Nie jest to jedyne ani pierwsze upamiętnienie ks. Jana Twardowskiego w Warszawie, przykładowo tablica pamiątkowa znajdują się na murze sąsiedniego klasztoru [18].

Płyta Oś Saska

W czerwcu 2008 roku została wmurowana tablica upamiętniająca i informująca czym jest Oś Saska, barokowe założenie urbanistyczne z XVIII wieku przebiegające w tym miejscu. Jest ona elementem wprowadzenia sztuki w przestrzeń ulicy podczas rewitalizacji Krakowskiego Przedmieścia. Tablica z ryciną Osi Saskiej jest autorstwa rzeźbiarza Jerzego Juczkowicza [61]. Znajduje się na niej napis po polsku i po angielsku: „Oś Saska. Założenie pałacowo-parkowe. XVIII wiek”.

Środek Śródmieścia

W 2008 roku poszukiwanie środka dzielnicy Śródmieście było celem gry miejskiej, wymyślonej przez Krzysztofa "Sempa" Bieleckiego. Środek ten wyznaczono przez wykreślenie linii prostych z najdalej wysuniętych punktów Śródmieścia i oznaczeniu miejsca ich przecięcia. W listopadzie 2009 roku miejsce to oznaczono granitową płytą (dokładnie punkt ten wypada pod ławką, oddaloną o dwa metry od symbolicznej płyty). Okrągła płyta z granitu oprócz napisu po polsku i angielsku informującym o środku Śródmieścia pokazuje kierunki świata [65]. Pod płytą został umieszczony list do kolejnych pokoleń [12].

Ścieżka ks. Bronisława Bozowskiego

Od marca 2004 roku [59] przebiegająca przez skwer ścieżka nosi imię ks. Bronisława Bozowskiego. Prowadzi ona dalej, przez wiadukt Stanisława Markiewicza, a następnie przez Park Kazimierzowski do ul. Lipowej gdzie ks. Bozowski mieszkał [66].

W XVIII wieku teren ten należał do sióstr Wizytek [1].

Dzisiejszy skwer znajduje się w miejscu, gdzie pod koniec XIX wieku stały trzy kamienice [58]

Kamienica Wizytek

Wcześniej stały tu dwa budynki należące do sióstr Wizytek [38]. W latach 60-tych XIX wieku mieścił się tu dom handlowo-komisowy nasion, produktów i narzędzi rolniczych A. Rodkiewicza i „dystrybujca tabaczna” firmy Zajdel, Fruchtman i S-ka [1].

Kamienica (ul. Karkowskie Przedmieście #36, hip. 391) powstała z inicjatywy sióstr Wizytek [37]. Z tego powodu była zwana również Kamienicą Wizytek [43]. Została zbudowana w latach 1855-1857 według projektu Alfonsa Kropiwnickiego [37]. Budynek miał cztery kondygnacje i dwie monumentalne elewacje, które upodabniały go nieco do włoskich pałaców. Każda z elewacji została pośrodku zaakcentowana pseudoryzalitem ożywionym pilastrami i zwieńczonym balustradowymi attykami z wazami. W ryzalicie nad bramą od Krakowskiego Przedmieścia znalazł się szeroki balkon drugiego piętra. Ponad parterem kamienica miała charakterystyczne obniżone piętro zwane mezaninem [38]. Na parterze znajdował się rząd portfenetrów, zamkniętych półkolistym profilowanym łukiem z tondem, oddzielonych pilastrami toskańskimi [44], gdzie mieściły się sklepy [38]. Był to rząd portfenetrów, zamkniętych półkolistym profilowanym łukiem z tondem nad nim, oddzielonych pilastrami toskańskimi [44].

Po powstaniu styczniowym skonfiskowano Wizytkom majątek, a w kamienicy umieszczono III Żeńskie Gimnazjum Rządowe i VI Męskie Gimnazjum Rządowe. Adaptacja budynku została przeprowadzona przez Antoniego Sulimowskiego [37]. VI Gimnazjum Męskie z powodu składu narodowościowego zwane było niemieckim [39]. Było starannie odizolowane od szkoły żeńskiej. Opłata za naukę chłopców wynosiła 60 rubli. Dyrektorem szkoły był radca Pogodin [38]. Uczennicą gimnazjum żeńskiego była m.in. Maria Skłodowska. Noblistka ukończyła szkołę ze złotym medalem [26], chociaż jej nie znosiła, ponieważ w szkole panowała ponura atmosfera, a sama instytucja miała charakter jawnie rusyfikacyjny. Wojna Skłodowskiej z damą klasową (przyzwoitką, mającą obowiązek przesiadywania na wszystkich lekcjach i stałego towarzyszenia uczennicom) zaczęła się kiedy ta zaskoczyła Marysię z jej najlepszą przyjaciółką Kazią Przyborowską, gdy tańczyły z radości po udanym zamachu na cara Aleksandra II. W pierwszych latach XX wieku gimnazjum uczyło 300 uczennic w siedmiu klasach i klasie przygotowawczej. Roczna opłata wynosiła około 45 rubli. Dyrektorem szkoły był p. Wakker, który miał mieszkanie służbowe w tym gmachu, a funkcję przełożonej panien pełniła p. Porzecka. Różnica w cenie w obu gimnazjach sugeruje, że chłopcy uczyli się większej liczby przedmiotów niż dziewczęta [37][38].

Pod koniec lat 70-tych XIX wieku przez jakiś czas działał tu skład fortepianów Gebethnera i Wolffa [38]. Przez szereg lat (1863-1873 [41], według innych źródeł przed powstaniem styczniowym) jedno z pomieszczeń wynajmował kupiec Bronisław Woliński handlujący zegarkami genewskimi. Jego sklep należał do wytwornych. Zajmował duży lokal w świeżo przebudowanym gmachu i miał witryny, który tworzyły arkadowanie dzielone pilastrami [38]. Pod tym adresem znajdowała się też pomocnicza pracownia Karola Beyera, przeznaczona do wykonywania portretów zbiorowych. Była to najprawdopodobniej drewniana dobudówka z oszklonym dachem, widoczna na zdjęciach przy szczytowej ścianie kamienicy [43].

W okresie międzywojennym w budynku działało Państwowe Męskie Seminarium Nauczycielskie [37] im. Stanisława Konarskiego. Powstało zaraz po rewolucji 1905 roku. Jego inicjatorami byli m.in. Mieczysław Brzeziński i Aleksander Zawadzki. W 1906 roku działało pod nazwą Warszawskich Kursów Pedagogicznych dla Nauczycieli Ludowych. Z czasem kursy zostały zamienione w trzyletnie seminarium nauczycielskie (uczęszczały na nie również kobiety [40]). Do Kamienicy Wizytek szkoła przeniosła się z ul. Traugutta 1 w 1918 roku. Seminarium zostało wtedy upaństwowione i pod patronatem Stanisława Konarskiego działało do 1939 roku [38]. Kierownikiem szkoły tuż przed wybuchem II wojny światowej był Bronisław Chruścicki [40]. Około 1930 roku zmieniono wystrój elewacji budynku [37]. Nadano jej formę nawiązującą do klasycyzmu z czasów Królestwa Kongresowego (neoklasycyzmu). Parter pokryło boniowanie płytowe, obramienia okien zostały uproszczone, a zamiast attyk balustradowych pojawiły się trójkątne zwieńczenia [38].

Budynek został zniszczony we wrześniu 1939 roku [37] i w czasie Powstania Warszawskiego [38], a po 1945 roku rozebrany [43], choć pewnie jego piwnice wciąż tkwią pod skwerem [38].

Kamienica Mikołaja Pszennego

Działka znajdowała się na terenie przekazanym około 1654 roku Wizytkom. Przed tym rokiem wzniesiono na posesji dworek drewniany z zabudowaniami gospodarczymi, być może istniejący do 1743 roku. W 1770 roku w głębi posesji istniał murowany budynek [42].

Budowę kamienicy (ul. Krakowskie Przedmieście #38, hip. 390) ukończono w 1827 roku [54]. Według innych źródeł budowa trwała w latach 1819-1821 [42]. Inwestorem był kupiec winny Mikołaj Pszenny (miał gorzelnię win i wódek w pałacu Zamoyskich [42]), dzierżawiący teren od Wizytek [54]. Dom składał się z trzech dwupiętrowych części: gmachu frontowego, oficyny pierwszego podwórka i oficyny poprzecznej, za którą znajdowało się drugie podwórko [42]. W 1865 roku [1] kamienica została przejęta przez władze carskie [54].

Od 1874 roku aż do okupacji hitlerowskiej mieścił się w budynku skład win[42]. Winiarnia Simona i Steckiego istniała od 1825 roku i obok Fukiera uchodziła za najlepszą warszawską winiarnię. Z początku zajmowała parter, potem również piętro budynku. W piwnicach właściciele przechowywali wina stuletnie i starsze [67]. W 1885 roku mieściła się tu też Fabryka Broni i Patronów .&J. Bekker [46]. W 1925 roku Simon i Stecki otworzyli przy składzie win restaurację [42], jedną z najpopularniejszych w Warszawie [54]. W 1927 roku do spółki dołączył znany warszawski restaurator Jordan. Za jego czasów powiększono lokal i na nowo urządzono jego wnętrza: swojsko na parterze, ekskluzywnie na piętrze [67].

Pod koniec XIX wieku kamienicę nadbudowano o jedno piętro [42]. Trzypiętrowa wąska kamienica należała do Joanny Martynowskiej. Miała po jednym balkonie na każdym piętrze [62]. Budynek został spalony i częściowo zburzony we wrześniu 1944 roku [42].

Redakcja Kuriera Warszawskiego

Prawdopodobnie przed 1725 rokiem (na pewno przed 1733 rokiem) był tu murowany budynek, prawdopodobnie parterowy, 5- lub 6-osiowy, zajmujący połowę szerokości posesji. Od strony ul. Karowej znajdowała się oficyna i parterowe zabudowania gospodarcze [57].

Kamienica późniejszej redakcji Kuriera Warszawskiego (ul. Krakowskie Przedmieście #40) powstała pomiędzy 1762 a 1782 rokiem. Być może była to rozbudowa starszego obiektu. Powstała dwupiętrowa kamienica z 3-osiowym ryzalitem ze szczytem w środku, w którym przebito okna pomieszczeń mieszkalnych. Budynek prawdopodobnie był trzytraktowy w układzie korytarzowym (pokoje na wynajem znajdowały się w 1. i 3. trakcie, korytarz w 2. trakcie). Kamienica zajmowała już całą szerokość od Krakowskiego Przedmieścia [57]. Kamienica miała trzy piętra i sześć balkonów na frontowej elewacji. Była połączona z Pałacem Tarnowskich bramą nad ul. Karową z wodotryskiem [62]. Przy tej bramie Wokulski w „Lalce” miał zobaczyć bosego, przewiązanego sznurami tragarza, który pił wodę prosto z wodotrysku. Brama została zburzona w 1898 roku [56].

W 1771 roku drewnianą oficynę mieszkalną zastąpiono murowaną. Przed 1829 rokiem przebudowano skrzydło od ul. Karowej tworząc wraz z kamienicą od Krakowskiego Przedmieścia jeden budynek [57]. Około 1880 roku budynek rozbudowano według projektu Aleksandra Siekiery. Nadbudowano trzecie piętro i na nowo wykonano elewacje [57].

Na posesji działało wiele lokali usługowych i fabrycznych. W latach 1795-1806 istniał zakład zegarmistrzowski F. C. Ballifa, w latach 1807-1814 wytwórnia tytoniu i tabaki, w latach 1815-1830 firma wyrobów platerowanych "Henniger i Spółka” oraz "rękodzielnia nadwornych klejnotów" Pawła Siennickiego i Hildebrandta. W 1823 roku był tu sklep towarów ozdobnych produkowanych przez głuchoniemych. Po 1865 roku na posesji mieściła się fabryka wyrobów srebrnych Schraidera [57], od 1861 (1874 [57]) roku pierwsza w Warszawie Fabryka Lamp Naftalinowych Władysława Podgórskiego [47]. W 1897 roku działał tu zakład introligatorski Henryka Zawistowskiego, specjalizujący się w zdobionej galanterii (ramki do zdjęć, oprawy rycin, albumy, luksusowe oprawy dyplomów) [40]. Jego klientami byli m.in. Gierymski, Malczewski, Kossak, Wyczółkowski [1]. Na początku XX wieku w budynku była filia Mleczarni Nadświdrzańskiej, w 1909 roku skład futer A. Himmla [57], a w 1895 roku w budynku zakłady Sosnowskiego produkujące broń [46].

W latach 1857-1872 w kamienicy mieścił się zakład fotograficzny atelier Karola Adolfa Beyera [57]. Julian Kostka i Ludwik Mulert w 1872 roku odkupili atelier Beyera (początkowo podawali adres ul. Krakowskie Przedmieście 38, po zmianie numeracji w latach 1877-1887 ul. Krakowskie Przedmieście 40, ale był to ten sam budynek [63]). Obaj mieli opinię sumiennych i rzetelnych fachowców. Lokal został odnowiony i unowocześniony. Zakład jako pierwszy wprowadził w Warszawie format zdjęć typu Victoria. Zakład ten istniał do 1906 roku, kiedy został sprzedany i zmienił nazwę na: „Fotografia artystyczna, dawniej Kostka i Mulert” [49]. W latach 1906-1920 właścicielem atelier fotograficznego był Mieczysław Januszkiewicz [52].

W latach 1896-1939 (1890-1939 [5]) w kamienicy (należała do sukcesorów Salomona Lewentala, można spotkać się z nazwą Kamienica Lelewantów) mieściła się redakcja i zakłady drukarskie Kuriera Warszawskiego (również gazeta należała do rodzin Lewentalów i Olchowiczów [67]), przeniesione tu z ul. Wierzbowej 9 [57]. Była to najważniejsza warszawska gazeta codzienna w okresie międzywojennym [51]. Działała tu nowoczesna, zatrudniająca 30 osób drukarnia, a piętro wyżej redakcja z kilkunastoma dziennikarzami [50]. W latach 20-tych i 30-tych XX wieku [51] gazeta wychodziła dwa razy dziennie, także w niedzielę, a wydanie świąteczne liczyło 72 (100 [51]) strony [58]. Gdy w latach 40-tych XIX wieku nakład wynosił około 2000 egzemplarzy, to w dwudziestoleciu międzywojennym wzrósł do 50 tysięcy egzemplarzy [55].

Kamienica została spalona i częściowo zburzona we wrześniu 1944 roku. Ruiny, podobnie jak ruiny sąsiednich kamienic uprzątnięto dopiero wiele lat po wojnie [57].

Kamienice, uszkodzone we wrześniu 1939 roku, po wojnie zostały rozebrane, choć ich ruiny przetrwały przynajmniej do 1953 roku (Zygmunt Skibniewski i Józef Sigalin wskazywali wtedy istnienie gruzowiska w tym miejscu [42]). Miejsce po kamienicach nie zostało zabudowane [54].

Istniejący dzisiaj układ skweru istniał co najmniej w 1976 roku.

12 maja 2011 skwerowi nadano za patrona ks. Jana Twardowskiego. W uroczystości uczestniczyła Prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz [9] i kardynał Kazimierz Nycz [19]. Uroczystość zakończyła się programem artystycznym w wykonaniu Anny Nehrebeckiej oraz otwarciem wystawy poświęconej ks. Twardowskiemu [9].

W październiku 2017 na skwerze planowano umieścić pomnik ofiar katastrofy smoleńskiej, wybrany w konkursie monument Jerzego Kaliny. Miał on wyrastać z przykrytego szkłem wykopu nawiązującego do dołów śmierci w lesie katyńskim. Wokół pomnika zaprojektowano rozległy plac wyłożony jasnoszarym granitem, z czerwoną linią symbolizującą Oś Saską. Kompozycję miała zamykać zielona kurtyna strzyżonych grabów. W żywopłocie artysta wyciął szczelinę na drewniany krzyż, który po katastrofie smoleńskiej postawili przed Pałacem Prezydenckim harcerze [3]. Ostatecznie projekt nie został zrealizowany, a sam monument stanął na pl. Piłsudskiego.