Arkadia (al. Jana Pawła II #82 [4]) jest jednym z największych centrów handlowych w Polsce [1] i największym centrum handlowym w Warszawie, o powierzchni handlowo-usługowej wynoszącej ok. 110 000 m2. Na obiekt składają się: parking podziemny, dwa poziomy galerii handlowej, kino liczące 15 sal i mieszczące 2 700 osób [6], 20 wind i 20 schodów ruchomych, 2 ha terenów zielonych oraz dach z ogrodem o powierzchni 25 500 m2 [11].

Projekt jest dziełem zespołu architektów TRKL pod kierunkiem Jamiego Petta i Gordona Godata, a wnętrza dostosował architekt Guillaume Sadoux z BEG INGENIERIE [21]. Pierwotna koncepcja Arkadii opracowana przez zespół Jamesa Petta z USA była bardzo amerykańska i bogata w ozdoby. Sadoux uprościł projekt tak, by stał się bliższy europejskiej estetyce [23]. Arkadia jest zbudowana na planie czworokąta, którego jeden róg wychodzi na plac zewnętrzny przypominający rynek (Plaza). Odpowiednikiem Plazy wewnątrz budynku jest plac Theatrum, mający ten sam wzór posadzki. Wysoka na dwie kondygnacje przestrzeń to miejsce, gdzie odbywają się wystawy i eventy [17]. We wnętrzu znajdują się cztery pasaże handlowe: Canaletto, Wisła, Kopernik, Twardowski [22]. Przed głównym wejściem, gdzie tryska w rytm muzyki fontanna i stoją ogródki restauracyjne [13]. Dwa poziomy -2, i -1 tworzą łącznie 4000 miejsc parkingowych. Parter to miejsce codziennych zakupów z hipermarketem, wyposażeniem domu, artykułami sportowymi, multimediami. Przed wejściem głównym znajdują się niezależne restauracje. Na pierwszym piętrze znajdują się sklepy odzieżowe oraz ogródek restauracyjny. Drugie piętro to przede wszystkim multiplex Cinema City [17]. W centrum zamontowano system mierzenia przepływu klientów Foot Fall [29].

Wraz z budową Arkadii powstały trzy ronda, nowe skrzyżowanie świetlne, dwie nowe ulice i zjazdy o łącznej długości 1.8 km [22]. Arkadia ma 4 wjazdy i 3 wyjazdy z parkingów dla klientów i 2 podstawowe wejścia [29]. Obiekt wykonały m.in. firmy Warbud (szkielet), Rossi – Teramtex (dach, izolacje), Defor (świetliki), POL-Aqua (nawierzchnie), Hadart (fontanna i tereny zielone). Projektem zarządzają BEG INGENIERIE POLSKA i Cefic Polska. Właścicielem centrum jest podległa ERE Group spółka Gdańsk Station Shopping Mall [22]. Kompletny projekt zakładał dwie następne fazy: budowę budynku biurowo hotelowego mierzącego 22 kondygnacje oraz osiedla mieszkaniowego składającego się z 339 apartamentów [29]. W momencie budowy było to największe centrum handlowe we wschodniej Europie. Dwa lata później straciło ten tytuł na rzecz centrum w Moskwie, a następnie przegoniła je łódzka Manufaktura [17]. Obecnie Arkadia ustępuje wielkością Manufakturze oraz Portowi Łódź [7].

Dach

Ciekawostką jest zielony dach. Zbudowany z warstw pokrytych glebą, które pochłaniają część wód opadowych i umożliwiają zakorzenienie i rozwój roślin. Został wyposażony w automatyczną instalację nawadniającą, z sondami wilgoci. Pochłania pyły i zanieczyszczenia atmosferyczne, a także stanowi warstwę izolacji termicznej i akustycznej. Powierzchnia przeznaczona na zazielenienie wynosi 27 000 m2. Jego najwyższy punkt wynosi 25 m przy 5 poziomach Centrum Handlowego [22].

Pasaże

Cztery pasaże (Kopernik, Wisła, Canaletto, Twardowski) odwołują się do koncepcji dziewiętnastowiecznych galerii europejskich, natomiast ogólnodostępna przestrzeń przed Arkadią nawiązuje do tradycji rynku. Aranżacja pasaży odwołuje się do życia człowieka i jego osiągnięć w dziedzinach nauki, kultury, mitologii i postępu cywilizacyjnego. W pasażu Canaletto nawiązano do tradycyjnej ulicy handlowej. Nazwa pasażu uwypukla historyczny charakter Warszawy. W pasażu Wisła wkomponowany w posadzkę i sufit motyw wody daje wrażenie płynącej rzeki [3]. W dachu wycięto ogromne pofalowane okno [17]. Sporo tu detali z naturalnego drewna i lamp, których stylistyka ma przypominać wzdęte wiatrem żagle [23]. Pasaż Twardowski przywołuje legendę o Panu Twardowskim, alchemiku, który zaprzedał duszę diabłu w zamian za wiedzę i znajomość magii. W pasażu Kopernik widać odwołania do astronomii, matematyki i samego polskiego astronoma Mikołaja Kopernika [3]. Atrakcję stanowi płaska kopuła pełna drobnych lampek imitujących rozgwieżdżone niebo nad Warszawą z dnia 21 czerwca. Kopułę zdobi panorama z charakterystycznym Pałacem Kultury oraz wieżowcami w centrum. Pozostałością po amerykańskich projektantach są widoczne na rozgwieżdżonym niebie znaki zodiaku [23]. Właściciele sklepów musieli dostosować projekty witryn do charakteru pasażu [17].

Okładziny

Granicę między Plaza i Theatrum wyznaczają megaokna z potężnych tafli szkła. Na wyższych kondygnacjach (poziom wieży i tarasów) ściany mają okładziny ceglane [23]. W obiekcie można odnaleźć wszystkie główne typy skał. Elewację pokrywa piaskowiec, kamień typowy dla warszawskiej architektury. Przy wejściu głównym wykorzystano dolnośląskie średnioziarniste piaskowce kwarcowe pochodzące z kopalni Żerkowice. Na okładziny schodów wejściowych od strony ulicy Słomińskiego użyty został granit strzegomski z kopalni Borów. Z niego wykonano również posadzkę fontanny. Wokół fontanny ustawiono granitowe sześciany, służące do odpoczynku. Na uwagę zasługują posadzki, wykonane z polerowanych płyt kamiennych, na których widać bardzo trudne do wykonania łuki oraz wielobarwne, skomplikowane kompozycje tzw. medaliony. We wnętrzach Arkadii zastosowano pięć rodzajów kamieni dekoracyjnych, którymi są włoskie wapienie. Dominującym jest jasnobeżowy wapień Botticino Classico, wykorzystany do wykonania stopni schodów, okładzin kwietników i słupów. Widać w nim stromatolity, uważane za najstarsze formy życia na ziemi. W szarobeżowym trawertynowym wapieniu Breccia Sarda z Sardynii zachowały się niekiedy kompletne skamieniałości ślimaków i małży. Z Włoch pochodzi też ciemnoczerwony wapień gruzłowy Rosso Verona, który tworzy dużą powierzchnię posadzki. Kolor wiąże się z obecnością hematytu. Wokół kwietników występuje obwódka z płyt czarnego norytu Star Galaxy, gdzie widoczne są pokruszone szczątki organizmów i onkoidy. Efekt mieniących się złotych gwiazdek można zaobserwować w płytach posadzki w pobliżu ścian. Ciemnozielony metamorficzny ofikalcyt Verde Gwatemala do Europy został sprowadzony dopiero w 1993 roku. Ofikalcyty powstały w procesie przeobrażeń dolomitów w marmur forsterytowy, który z kolei podlegał serpentynizacji. W Arkadii nie można pominąć onyksu, z którego wykonano podświetlany blat przy stoisku informacyjnym na parterze [20].

Fontanna

Przed wejściem do centrum znajduje się okazała fontanna. Może ona pracować w trzech trybach: zwykłym, muzycznym, w którym woda tryska w rytm muzyki, i specjalnym, w którym woda tryska z częstotliwością zależną od tego, która z płytek okalających fontannę będzie akurat nadepnięta [17]. Fontanna ma plan koła o promieniu 12 metrów. Pod powierzchnią chodnika umieszczono nieckę o objętości 11 m3. W czterech współśrodkowych okręgach rozmieszczono cztery rodzaje dysz wyrzucających wodę na wysokość do 7 metrów. Dysze jednostrumieniowe wytwarzają odporny na podmuch wiatru strumień. Kolejne dysze tworzą strumienie rozpadające się na kilka stopni. Dysze spieniające wodę emitują kipiący bielą, zamknięty strumień. Ostatni rodzaj dysz wytwarza strumienie wzbijające się w górę i zataczające regularny łuk. Jednocześnie fontanna może tryskać trzydziestoma strumieniami wody. Budowa fontanny trwała 2 miesiące [19].

Tereny zielone

Zieleń zewnętrzna została wykonana w 2004 roku w technologii, która pozwalana ich intensywne użytkowanie. Przy głównym ciągu pieszym wiodącym do wejścia do Centrum Handlowego została zasadzona aleja dębowa [18]. Według zamierzeń architekta zielona przestrzeń miała zachęcać do spotkań i urządzania pikników, gdyż można będzie chodzić i kłaść się na trawie. Do centrum prowadzą dwie brukowane ścieżki - prosta i wijąca się, z wieloma ławkami, latarniami i koszami na śmieci [23].

Do momentu budowy Okopów Lubomirskiego, które przebiegały przez teren obecnej Arkadii, w tym miejscu znajdowały się pola uprawne. W okolicy ronda Babka istniało skrzyżowanie dróg [30].

W XIX wieku od południowej strony znajdowały się liczne młyny wietrzne [31] na przedłużeniu ul. Dzikiej. Po zewnętrznej stronie biegł kanał odwadniający, a po wewnętrznej znajdował teren sąsiadował z Placem Broni. Po wybudowaniu Nadwiślańskiej Drogi Żelaznej, po 1879 roku, powstawały na tym terenie bocznice i zabudowa kolejowa [32]. Podczas i po I wojnie światowej istniała w tym miejscu towarowa stacja rozrządowa Warszawa Gdańska, której torowiska dochodziły aż do Miejskich Zakładów Zaopatrywania Warszawy przy ul. Stawki [28].

Na mapie z 1936 roku widać, że linia kolejowa kończyła się na terenie Arkadii obrotnicą służącą do zawracania lokomotyw. Widoczne były też pomieszczenia do przechowywania wagonów towarowych oraz do napraw [5].

Po II wojnie światowej zaczęto odbudowę infrastruktury kolejowej. Linie kolejowe zostały poprowadzone bardziej na północ, a miejsce dotychczasowej parowozowni zostało opuszczone. Powstały sąsiadujące z Arkadią pracownicze ogródki działkowe [5].

Centrum znajduje się w rozwidleniu ulic: Zygmunta Słomińskiego oraz al. Jana Pawła II [2]. Aleja Jana Pawła II została zaprojektowana w okresie międzywojennym jako trasa N-S. Powstała ona dopiero w miejscu zniszczeń na początku lat 50. XX wieku. W 1956 roku otrzymała imię Juliana Marchlewskiego i kończyła się przy ul. Stawki. Przedłużona do ul. Stołecznej została w 1959 roku. Współczesnego patrona, Jana Pawła II, ulica uzyskała w 1989 roku stając się jednocześnie aleją. Był to jeden z nielicznych przypadków nadania za patrona osoby wciąż żyjącej [3][10]. Ulica Zygmunta Słomińskiego do 1991 roku nosiła imię Mariana Buczka [9]. Została utworzona w 1959 roku i prowadziła do przeprawy mostowej im. Starzyńskiego. Cała południowo-wschodnia część przecinającej ją ulicy Kłopot (od nazwiska Mateusza Kłopockiego, łowczego z województwa rawskiego, właściciela tych ziem[8]) znikła pod spycharkami, a w północnej części powstały ogródki działkowe. [26]

Po tym jak w 1975 roku wybudowano Warszawę Centralną, Dworzec Gdański tracił na znaczeniu. Stacja towarowa całkowicie zaniechała działalności, a większość bocznic i torów odstawczych zlikwidowano [24].

Na terenie stacji Warszawa Gdańska, na nieistniejących już torach 201 i 202, dochodzących do ronda u zbiegu Słomińskiego i Jana Pawła II, miała zaczynać się linia kolejowa łącząca Warszawę Gdańską z Warszawą Zachodnią [35]. Projekt jednak nigdy nie powstał.

Na ul. Błońskiej w latach 90-tych XX wieku był urząd celny. Zanim zbudowano Arkadię z ronda Babka widać było budynek w stylu dworkowym poniżej. Potem teren usypano do jego wysokości [33]. Budynek został wyburzony w 1999 roku [36].

Teren między torami kolejowymi, al. Jana Pawła II i ul. Słonimskiego w 1998 roku wydzierżawiła na 30 lat od PKP spółka Carrefour powiązana wówczas z firmą Inter Commerce. W 1999 roku wydane zostały pozwolenia zabudowy i zagospodarowania terenu. W 2001 roku prawa do dzierżawy wieczystej nabyła grupa ERE (Reit Estate Investment Trust). Właścicielem samego centrum handlowo-rozrywkowego została firma Gdańsk Station Shopping Mall. Spółka jest głównym dzierżawcą gruntu, na którym realizowana jest inwestycja. Z 16 ha działki centrum zajmie 9 ha. Na pozostałych 7 ha grupa ERE zaplanowała budowę biurowca oraz apartamentów [16].

Budowę Centrum Handlowego Arkadia rozpoczęto w grudniu 2002 roku, a zakończono w sierpniu 2003 roku [6]. Przy realizacji obiektu na różnych etapach pracowało 2600 pracowników oraz 12 (11 [29]) dźwigów POTAIN [11]. Podczas budowy znaleziono setki bomb lotniczych i granatów. Rekordowego dnia żołnierze wywieźli ich 500 sztuk [34]. Centrum zostało oddane do użytku w 2004 roku. W 2010 roku Arkadia została sprzedana spółce Unibail-Rodamco [7].

W CH Arkadia na dachu budynku znajdują się ule [25].

W 2014 roku podczas sesji Rady Miasta wywiązała się dyskusja nad nazwą ulicy od strony wschodniej, prowadzącej do ronda Jonasza Kofty. „Ponieważ są tak ogródki działkowe, które niedługo będą znikać, to może ulica Pamiętajcie o Ogródkach”. Nazwa zyskała akceptację i w 2015 roku została nadana [27].

W 2014 roku przeprowadzono przebudowę strefy restauracyjnej według projektu pod kierunkiem pracowni SUD Architekt, którego autorem jest Jocelyn Frederic Fillard [12]. Na drugim piętrze powstała strefa dla najmłodszych klientów Arkadii o nazwie Jupi Park, będąca placem zabaw z wykorzystaniem najnowocześniejszych technologii interaktywnych o powierzchni około 1200 m2. W 2015 roku został zrealizowany projekt przebudowy toalet. Woda, mydło, suszarka, krem do rąk, żel antybakteryjny są dostępne bez konieczności dotyku. W toaletach damskich zostało dodane miejsce do makijażu. W poczekalniach obok łazienek zostały zainstalowane fontanny z wodą pitną [2].