Szkołę Podstawową nr 65 im. Władysława Orkana w Warszawie (ul. Mścisławska #1) tworzą: główny budynek szkolny, nowoczesny budynek edukacji wczesnoszkolnej (w kierunku północno-zachodnim od głównego budynku) oraz pełnowymiarowe boisko sportowe do piłki nożnej z bieżnią wokół, mniejszymi boiskami do koszykówki, siatkówki, miejscem rzutów do kosza, placem zabaw (drugi plac zabaw znajduje się przed wejściem, a trzeci w nowopowstałej części wczesnoszkolnej), torem do skoków w dal oraz wymalowanym godłem szkoły.

Główny budynek powstał jako jedna z "tysiąclatek”. Ma obecnie wymienioną stolarkę okienną, nie zachowano oryginalnego podziału okien, w którym wąskie, podłużne okno było w dolnej części otworu. Został też obłożony styropianem [5]. Posiada dużą i małą halę gimnastyczną, bibliotekę, dwie świetlice. Stołówka jest uważana za dość małą [4].

W dołączonej do szkoły przybudówce znajdowało się początkowo mieszkanie kierownika szkoły z rodziną. W 2007 roku mieszkanie wyremontowano i umieszczono w nim świetlicę Gniazdo. W 2009 roku otwarto tu oddział zerowy [1].

Szkołę ukończyli m.in. Janusz Olech (wicemistrz olimpijski z Seulu w szermierce), Agnieszka Rutkowska (mistrzyni tańca), Andrzej Seweryn (aktor), Grzegorz Targoński (mistrz Polski w łucznictwie) [1]. W szkole działa Warszawski Klub Sportowy "Orkan Żoliborz" [3]. Teren sportowy jest dostępny po zajęciach szkolnych dla mieszkańców [17].

Stacja Pomp Kanałowych Żoliborz

Gdy na terenach Dolnego Żoliborza powstały osiedla mieszkaniowe, brakowało sieci kanalizacyjnej. Funkcjonowały wówczas doły kloaczne czy doły gnilne. W 1929 roku [13] pojawił się pomysł budowy tymczasowej, przewidzianej na 10-15 lat, infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej. Na działce przy ul. Potockiej 3 została zaprojektowana przez Włodzimierza Świderskiego [11] tymczasowa Stacja Pomp Kanałowych Żoliborz. Pełniła funkcję punktu końcowego zlewni ściekowej, skąd ścieki po wstępnym oczyszczeniu przepompowywano do kolektora bielańskiego przewodem tłoczonym o długości 898 m. Sieć wykonano z rur kamionkowych średnicy 300 i 400 mm. Ścieki spływały do stacji pomp grawitacyjnie, murowanym kanałem zbiorczym I klasy. Z kolei wody opadowe nie były zbierane, spływały rynsztokami ulicznymi [10].

Na terenie zespołu powstała studnia zbiorcza, obok niej pawilon z elektropompami, zaś przy skrzyżowaniu ul. Drohickiej i ul. Mścisławskiej dom dozorcy mieszczący także magazyn [12]. Przepompownia została oddana do użytku 14 listopada 1930 roku. Koszty inwestycji poniosło przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji m.st. Warszawy, niewielką część wzięły na siebie okoliczne spółdzielnie mieszkaniowe [10].

Początkowo posiadała dwie pompy, tłoczące ścieki pojedynczym przewodem tłocznym. Wybuch II wojny światowej uniemożliwił budowę docelowej kanalizacji, co spowodowało eksploatację stacji przez kolejne kilkadziesiąt lat. W związku z rozbudową Żoliborza, konieczny był montaż trzeciej pompy, być może około 1940 roku. Wymiany pierwszej pompy dokonano w 1953 roku, następne dwie wymieniono zapewne w 1955 roku. W latach 70-tych XX wieku stację opisywano jako przeznaczoną do likwidacji, co nastąpiło prawdopodobnie około 1980 roku [10]. W pełni stacja została wyłączona na początku XXI wieku. W późniejszych latach budynki popadały w coraz większe zaniedbanie [12].

Położona na sąsiedniej działce szkoła podstawowa już od początku istnienia pękała w szwach. Na początku XXI wieku uczyło się tu ponad 800 uczniów na dwie zmiany. Burmistrz dzielnicy, Krzysztof Bugla, wystarał się o zamianę działek z miejskimi wodociągami (za działkę w pobliżu Instytutu Mechaniki Precyzyjnej, zamiana trwała przeszło dwa lata), a kolejny burmistrz, Paweł Michalec, pozyskał fundusze na nowy budynek szkolny [14].

Stacja pomp nie była zabytkiem, natomiast władze Żoliborza świadome historycznej wartości obiektów podjęły współpracę ze Stołecznym Konserwatorem Zabytków. Efektem tego było ujęcie w 2018 roku stacji Pomp w gminnej ewidencji zabytków [16]. W maju 2018 roku arch. Anna Kula-Żochowska przeprowadziła badania stratygraficzne [15].

Projekt wykonawczy nowej części budynku przygotowali w konsorcjum: NEA Anna Kula-Żochowska oraz Piotr Żochowski [16]. Nową inwestycję wykonała w ciągu niespełna półtora roku firma Helsen za 13.5 mln zł [14]. Prace rewitalizacyjne rozpoczęły się w kwietniu 2019 roku [11], a zakończono je 31 lipca 2020 roku [6]. Powierzchnia całkowita nowego budynku wyniosła 1811 m2. Ma on wysokość 12 metrów [15]. Budowa przyczyniła się do likwidacji dwuzmianowości w zatłoczonej szkole [6].

Zabytkowe budynki zostały wbudowane w projektowany nowy gmach. Pompownia pełni funkcję wiatrołapu i portierni, studnia stała się fragmentem korytarza, a stróżówka pełni [14] funkcję węzła cieplnego i hydroforni dla nowego gmachu. Projekt części zabytkowej zakładał demontaż instalacji, zasypanie części podziemnych piaskiem, odtworzenie kolorystyki elewacji i stolarki zewnętrznej, przebudowę otworów okiennych i drzwiowych oraz demontaż przegniłej konstrukcji dachowej [15].

Nowy budynek powstał w konstrukcji murowanej z elementami żelbetowymi monolitycznymi. Ma stropodach płytowy i biegi schodowe żelbetowe monolityczne. Dach pokryto papą. Fundamenty opierają się na 195 szt. mikropali z iniektem. Ściany są murowane o grubości 25 cm z pustaków ceramicznych. Obiekt wyposażono w wewnętrzną i zewnętrzną instalację elektryczną, odgromową, fotowoltaiczną oraz przewidziano instalację niskoprądową i wideodomofonową. Wyposażono też w windę osobową o udźwigu 800 kg, przez co jest w pełni dostępny dla osób niepełnosprawnych [15].

Budynek ma trzy kondygnacje [14]. Zapewniono maksymalnie zwartą bryłę budynku, aby zminimalizować komunikację wewnętrzną oraz straty ciepła. Główne wejście znajduje się od strony południowej, w zaadaptowanym na ten cel budynku pompowni [15]. Tworzy je wysoki aż po dach hall wejściowy. Bryła nowej części jest w kolorach białym i popielatym, a w samym środku kontrastuje beżowy fragment historycznej zabudowy z zielonymi, zamykającymi się automatycznie drzwiami. Pod sufitem rozmieszczono instalacje, a na podłodze kafelki w kwadratową kostkę nawiązują do przedwojennego stylu [14].

Na parterze przewidziano szatnię od strony północnej oraz część biurową z gabinetem wicedyrektora i psychologa/pedagoga od strony południowej [15]. Na wprost wejścia znajduje się pracownia komputerowa i sala multimedialna dla 30 uczniów [14]. Na prawo są pomieszczenia zaplecza kuchennego (rozdzielnia posiłków i zmywalnia) oraz świetlica-aneks jadalny [8]. Posiłki są dostarczane w termosach z kuchni w istniejącym budynku szkoły. W części zachodniej mieści się sala gimnastyczna z szatnią i antresolą, którą można przedzielić na pół ruchomą kurtyną [15]. Na piętrze znalazła się druga część szatni. W świetlicy na tej kondygnacji są kolorowe materace z hamakami [14]. Tu również jest węzeł sanitarny i pokój nauczycielski [15]. Na ostatnim piętrze korytarz z pluszowymi kanapami prowadzi do dziewięciu sal lekcyjnych. Na drzwiach, ławkach (uczniowie siedzą pojedynczo) i krzesłach widać żółte akcenty. Nauczyciele mają do dyspozycji tablice multimedialne z projektorami. Przez świetliki w załamującym się skośnie dachu wpada światło słoneczne. Na podwórku szkolnym od ul. Drohickiej udało się zachować wiekowe drzewo iglaste, które otoczyła ławka. Pod nowym, ażurowym parkanem znalazło się miejsce na stojaki rowerowe. Zapewniono też sześć miejsc parkingowych [14].

Budynek edukacji wczesnoszkolnej mieści 9 oddziałów (uczy się w nim 225 uczniów oraz pracuje 20 osób personelu) [6]. Nowy budynek działa jako tzw. szkoła bez dzwonków, a w czasie przerw uczniowie pozostają w swoich klasach [15].

Teren przed budową szkoły nie był zagospodarowany z wyjątkiem części północnej ze Stacją Pomp Kanałowych, która powstała w okresie międzywojennym. Być może w południowej części mieścił się zbiornik wodny.

Szkoła została uruchomiona w 1965 roku [1]. Powstała z połączenia dwóch szkół podstawowych, nr 8 i nr 64 [2]. Pierwszym kierownikiem szkoły został Stanisław Górski. W 1968 roku otrzymała imię Władysława Orkana. Kolejną dyrektor została w 1982 roku Maria Mościcka. W latach 1983-1984 przeprowadzono w budynku pierwsze remonty [2].

Początkowo koło szkoły stał drewniak zwany Orkanówką, w którym znajdowała się sala pamięci patrona. Budynek rozebrano (najwcześniej w latach 80-tych XX wieku, najpóźniej w drugiej połowie lat 90-tych XX wieku) [5].

W 1986 roku na boisku kręcono z udziałem uczniów film „Bohater roku” z Jerzym Stuhrem [1].

W 1989 roku stanowisko dyrektora szkoły objęła Elżbieta Kostrzyńska [2].

W 2000 roku we współpracy z OSiR Żoliborz utworzona została pierwsza klasa o profilu sportowym: pływanie i pięciobój nowoczesny. W latach 2000-2004 wyremontowano sale na I piętrze, modernizacji uległo całe II piętro, przebieralnie przy sali gimnastycznej, pokój nauczycieli WF, powstał gabinet terapii i integracji sensorycznej. Jako ostatnią oddano do użytku wyremontowaną salę gimnastyczną [2].

W 2005 roku kolejnym dyrektorem została Ewa Kozłowska. Powstały kolejne klasy o profilu sportowym: łuczniczo-siatkarska i nowe pływackie. W budynku udostępniono nowe szatnie z oddzielnymi szafkami dla uczniów oraz nowoczesne boisko [2].

W 2017 roku miał miejsce remont dachu nad salą gimnastyczną [9]. W latach 2017-2020 w miejscu dawnych budynków Stacji Pomp Kanałowych powstał oddział wczesnoszkolny [6].