Willa Andrzeja Wajdy (ul. Hauke-Bosaka #14) to dwukondygnacyjny budynek jednorodzinny na planie litery L z przybudówkami. Ma niesymetryczną bryłę, od strony ul. Hauke-Bosaka ma dwa okna na poziomie parteru oraz wysoki dach z oknem dachowym na poziomie pierwszego piętra. Dalej jest fragment z małymi oknami na obu kondygnacjach. Zamknięcie litery L wieńczy ściana od ul. Śmiałej z dwoma oknami na poziomie piętra. Od północy i zachodu przylega parterowa przybudówka. Wcześniej na elewacji jest niewielki wykusz. Przy granicy posesji stoją niezależnie garaże.

We wnętrzach są m.in. na parterze salon, jadalnia, kuchnia ze spiżarnią i mniejsza sypialnia oraz na piętrze sypialnia z garderobą, pracownia i łazienka. Komunikację pionową zapewnia rozbudowana klatka schodowa [7].

Pamiątkowa tablica Andrzeja Wajdy

Przy skrzyżowaniu ul. Józefa Hauke-Bosaka i ul. Śmiałej 9 października 2020 roku ustawiono pamiątkową tablicę [1]. W uroczystości odsłonięcia uczestniczyli prezes Stowarzyszenia Filmowców Polskich Jacek Bromski, dyrektor Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej Radosław Śmigulski [2], posłanka Małgorzata Kidawa-Błońska [13], burmistrz Żoliborza Paweł Michalec, dyrektorka Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy Joanna Rożen-Wojciechowska [12]. Pojawili się znajomi Wajdy: Krystyna Janda, Jerzy Radziwiłłowicz, Zbigniew Zamachowski, Allan Starski, Feliks Falk, Radosław Piwowarski oraz mieszkańcy Żoliborza prof. Andrzej Rottermund, Danuta Kuroń, redaktor Daniel Passent [13]. Uroczystość poprowadził scenarzysta Maciej Karpiński [12].

Tablica ma postać steli inskrypcyjnej [2] z mlecznego szkła z charakterystycznym motywem nawiązującym do taśmy filmowym. Napis głosi: „Andrzej Wajda z żoną Krystyną Zachwatowicz mieszkał i pracował w tym domu w latach 1973-2016” (chociaż córka Wajdy twierdzi, że Wajdy początkowo na tablicy miała znaleźć się informacja, że Wajda był reżyserem i laureatem Oscara [7]) [13]. Zaprojektował ją rzeźbiarz Marek Moderau. Ma to być pierwsza z tablic Żoliborskiego Szlaku Tradycji, upamiętniających ważne dla dzielnicy postacie, wydarzenia i miejsca [2].

W I połowie XIX wieku przez posesję przebiegał wał Lubomirskiego ograniczający Warszawę. Pod koniec XIX wieku znajdował się w tym miejscu zapewne sad.

Willa powstała przed 1935 rokiem, zapewne w okresie międzywojennym. Za projekt odpowiadał Kazimierz Tołłoczko [5]. W miejscu, gdzie obecnie jest sąsiednia posesja (nr 16) był wówczas rozległy ogród z alejkami (został zabudowany po wojnie). Główne wejście prowadziło od ul. Śmiałej.

Andrzej Wajda mieszkał w willi od 1973 roku [6]. Zakupił willę tuż po rozstaniu z Beatą Tyszkiewicz (matką Karoliny Wajdy). Podobno nieruchomość znalazła mu teściowa Barbara Tyszkiewicz, z którą pozostał w serdecznych relacjach [7]. Wcześniej, aż do lat 60-tych XX wieku Wajda nie miał własnego domu. Spał w hotelach, a nawet rozpaczliwie pisał do ministerstwa podania o przydział mieszkania.

Wraz z kolejną żoną Krystyną Zachwatowicz, remontowali wille przez długie lata i jeszcze dłużej ją spłacali [10]. Wajda spotykał się w willi z przyjaciółmi, w salonie i w ogrodzie toczyły się rozmowy [7] środowiska filmowego wobec nie zawsze przychylnych władz [13]. Służba Bezpieczeństwa planowała nawet założyć w mieszkaniu podsłuch, co się nie udało ze względów technicznych [11].

Będąc w dobrych stosunkach z córką Karoliną, Wajda przekazał jej willę jeszcze za swojego życia [7], być może warunkowo w zamian za jej rezygnację z zachowku [8].

Wajda czuł się związany z dzielnicą. W 2009 roku stanął w obronie drzew przy ul. Hauke-Bosaka i ul. Śmiałej. Twierdził, że gdyby nie te drzewa, nie kupiłbym domu na Haukego [6].

Po śmierci Andrzeja Wajdy w 2016 roku okazało się, że sporządził on osiem wersji testamentu. Karolina Wajda zwróciła się do sądu wnioskiem o ustalenie, która wersja jest właściwa. Ostatecznie okazało się, że cały majątek należy się czwartej żonie, Krystynie Zachwatowicz [7]. Wyrok zapadł 18 grudnia 2018 roku. Krystyna Zachwatowicz zgodnie z wolą spadkodawcy przekazała wówczas całość środków na rzecz Fundacji Kioto [8].

Tuż po śmierci reżysera z willi wyprowadziła się Krystyna Zachwatowicz [7]. Nie wiadomo czy dobrowolnie, Wajda zastrzegł bowiem, aby jego żona mogła pozostać w ich mieszaniu tak długo, jak zechce [8]. Krystyna zabrała rzeczy po mężu z zamiarem umieszczenia ich w czytelni jego imienia [7]. W momencie opuszczenia mieszkanie było puste, ale wyglądało normalnie [8]. Gdy Karolina Wajda przyjechała zobaczyć nieruchomość, okazało się, że dom jest zdemolowany. Wyrwano okap w kuchni, deski sedesowe, pozrywano tapety, żyrandole, wieszaki. Dom został ogołocony z niemal wszystkich mebli. Wszędzie piętrzyły się góry śmieci [7].

Córka reżysera w dwa lata wyremontowała dom i wynajęła nieruchomość [7].