ROD Waszyngtona-Kinowa


ROD Waszyngtona-Kinowa

Na tym rozległym terenie znajduje się kilka Rodzinnych Ogrodów Działkowych, m.in. Mandragora, Waszyngtona, Energetyk-Górnik-Nauczyciel, XXV-Lecia, Kolejarz, Kinowa. Powstały one tuż przed II wojną światową na podmokłych terenach przeznaczonych na wystawę światową (a później zarezerwowanych na zabudowę). Wzdłuż ogrodów (a w części przez ich środek) przebiega nieco zaniedbany Kanał Wystawowy. Jeden z budynków administracyjnych na terenie ROD Waszyngtona, w formie dworku polskiego, jest wpisany do rejestru zabytków.

altanaaltanagrunty orne i sadygrunty orne i sadyklubklubmostmostplac zabawplac zabawrejestr zabytkówrejestr zabytkówrzekarzekasiłownia plenerowasiłownia plenerowa

Powiedz, jak bardzo lubisz to miejsce w Warszawie:

  • Ulice:   Aleja Jerzego Waszyngtona, Aleja Stanów Zjednoczonych, ulica Kinowa
  • Rok powstania:  1939-1940
  • Obszar MSI:  Saska Kępa
  • Wysokość:   0 m
  • Funkcja:  rekreacyjna
  • Styl: 
  • Związane osoby:

Opis urbanistyczny:

Na terenie kompleksu funkcjonuje pięć (cztery [16], sześć [4]) rodzinnych ogrodów działkowych [3]. Najmniejszy, przy końcu ul. Zwycięzców to ROD Mandragora, a kolejne ROD Waszyngtona (al. Waszyngtona #52/80), ROD Energetyk-Górnik-Nauczyciel, ROD XXV-Lecia, ROD Kolejarz oraz ROD Kinowa [4]. W godzinach nocnych ogrody są zamknięte [14]. Dostęp od strony Kanału Wystawowego do ogródków prowadzi przez kładkę dla pieszychm umieszczoną przy zakręcie kanału.

ROD Waszyngtona zajmuje 15.25 ha (22.05 ha [18]) i na jego terenie jest 390 (402 [18]) działek [1].

W 2015 roku powstała koncepcja otwartego ogrodu ROD Waszyngtona. Po pewnym czasie idea została jednak oprotestowana przez pozostałe ROD-y. Zaplanowano więc jedynie siłownię dla seniorów na wolnej działce i mały plac zabaw dla dzieci z ławeczkami dla rodziców i dziadków [22] przy Domu Działkowca. Od strony ul. Kinowej udało się uruchomić ogólnodostępną siłownię plenerową i bulodrom [23].

Znajdujący się na terenie ogrodu dom działkowca został 17 maja 2017 roku uznany za zabytek. Dom powstał w okresie socrealizmu, na przełomie lat 1949-1950, ale stylizowany jest na dworek szlachecki (uproszczony, o zredukowanej dekoracji typ dworku polskiego [17]). Ma ładny taras, balustradę, dach wyłożony dachówką. Obiekt dokumentuje ideę zakładania w Warszawie ogrodów działkowych i przekazywania ich pod opiekę mieszkańcom. W budynku znajduje się obecnie świetlica i pomieszczenia kuchenne. Odbywają się tutaj szkolenia, spotkania dla działkowców [18]. Otoczony jest innymi zabudowaniami zarządu ROD.

Na terenie ogródków przebiegają wewnętrzne alejki: patrząc od północy są to Frontowa, Floksów (w sierpniu wszystkie ogródki przynależą do Floksowej alejki [12]), Kwiatowa, Pszczelarska, Róż, Świetlicowa, Inspektowa, Graniczna, Poziomkowa, Truskawkowa, Willowa, Ogórkowa, Różana, Jaśminowa, Górnicza, Agrestowa, Porzeczkowa, Nauczycielska, Słoneczna. Patrząc od zachodu są to: Waldemara Habetina / Energetyka, Aleja Śliw, Działkowa, Irysów, Tulipanów, Graniczna, Trakcyjna, Bratków, Wspólna. W miejscu, gdzie Kanał Wystawowy zakręca, przebiega ul. Górnicza, która rozdziela ogrody na ROD Waszyngtona (na północy) oraz ROD Kinowa (na południu).

Obiekty, pomniki, tablice:

Kanał Wystawowy

Wzdłuż zachodniej granicy ROD Waszyngtona oraz przez środek ROD Kinowa przebiega Kanał Wystawowy (Kanał Kamionkowski), o długości ok. 1.9 km, który płynie z Jeziora Gocławskiego do Jeziora Kamionkowskiego [5]. Początkowo był to naturalny ciek wodny, przekształcony w kanał podczas prac melioracyjnych. Kanał jest pozostałością po starym korycie Wisły, która w średniowieczu swobodnie przemieszczała się w obrębie tarasów zalewowych [6].

Kanał powstał między 1934 a 1938 rokiem [5]. Pierwsze prace regulacyjne wykonano na początku XX wieku po usypaniu wałów przeciwpowodziowych. Właściwy odcinek kanału wzdłuż ul. Międzynarodowej ukształtowano w latach 30-tych XX wieku jako główną oś kompozycyjną Saskiej Kępy. Uregulowano jego przebieg, brzegi umocniono faszyną i wyprofilowano nachylenie skarp [6].

Kanał jest miejscem występowania różnych gatunków ptactwa. Stanowi fragment łącznika między rezerwatem przyrody Olszynka Grochowska i korytarzem ekologicznym Dolina Środkowej Wisły [5]. Na całej długości kanału po jego obu stronach pozostawiono swobodny dostęp do wody. Urządzono tu bulwar spacerowy z ławkami odwróconymi tyłem do wody, a brzegi kanału obsadzono takimi samymi krzewami, jakie są w głębi osiedla. Nie jest to jednak okolica czysta i bezpieczna, stare lodówki, opony i meble wrzucane do wody zalegają przez wiele lat, a nad brzegiem gromadzą się młode osoby pijące alkohol [6].

W 2014 roku powstał w ramach budżetu partycypacyjnego projekt „Kanał Wystawowy - wizytówką Saskiej Kępy”. Projekt zajął drugie miejsce w głosowaniu, jednak nie został skierowany do realizacji. Projekt o tym samym tytule zgłoszono ponownie w 2015 roku, zajął wówczas pierwsze miejsce i miał zostać zrealizowany [6]. Zaplanowano oczyszczenie kanału, montaż nowego ogrodzenia, oświetlenie ciągu spacerowego latarniami parkowymi, montaż ławek i śmietników z pokrywami, wybudowanie siłowni [10]. Kładka miała zostać zmodernizowana, na której zaplanowano nową nawierzchnię,,nowe balustrady oraz dwie lampy talerzowe z jednej i drugiej strony kładki [7]. Koszty oszacowano na prawie 300 tysięcy złotych [15]. W 2016 roku mieszkańcy wybrali w głosowaniu projekt przewidujący oświetlenie ciągu rowerowo-pieszego na odcinku między ul. Zwycięzców a al. Stanów Zjednoczonych [6].

XVIII wiek i wcześniej:


XVIII wiek i wcześniej

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

XIX wiek:


XIX wiek

Niestety nie wiemy nic o tym miejscu w wybranym temacie.

Okres międzywojenny:

Teren ten był terenem bagiennym [2]. Grunt jest tutaj podmokły i gliniasty [14].

W 1936 roku były to dobra ziemskie Kamionek, które planowano zagospodarować jako nową dzielnicę Warszawy. Do 1939 roku zdołano zabudować tylko obszary leżące po zachodniej stronie kanału, natomiast po wschodniej stronie pozostawiono łąki i pastwiska, jako tereny pod planowaną rozbudowę [6]. Zabudowa nie była tu realizowana, gdyż tereny te były zarezerwowane na wystawę światową, której Polska miała być gospodarzem w 1940 roku [13].

Początek istnienia ogrodu Waszyngtona-Południe należy liczyć od 1939 roku [23]. Pojawiły się wówczas pierwsze działki [12][18].

II wojna światowa i Powstanie Warszawskie:

Po kampanii wrześniowej na wiosnę 1940 roku ogród wznowił swoją działalność [23].

Do końca II wojny światowej były tu jedynie grunty uprawne. Pierwsze ogrody pojawiły się w północno-zachodniej części. Do dzisiaj istnieje kilka ziemianek-bunkrów, w których ludzie ukrywali się w czasie wojny. Tereny te, podobnie jak inne stołeczne działki, żywiły podczas okupacji pół Warszawy [11].

Odbudowa stolicy:

W lutym 1949 roku o wykupienie gruntów starała się bezskutecznie spółka Nowe Dzielnice [2].

Po wojnie tereny leżące na wschód od kanału przekazano na rzecz Centralnego Związki Ogrodów Pracowniczych, rezygnując tym samym z rozbudowy Saskiej Kępy. Taki stan przetrwał do końca lat 60-tych XX wieku, kiedy wzdłuż kanału, po stronie zachodniej, wybudowano osiedle mieszkaniowe Międzynarodowa [6]. Obszar działek został zmniejszony na rzecz osiedla [4].

Ogród utracił słowo Południe w nazwie, a z pracowniczego stał się ogrodem rodzinnym [23].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Pola uprawne

[1945] Pola uprawne (źródło)

Czasy PRL-u:

W 1975 roku spółka belgijska Nowe Dzielnice otrzymała odszkodowanie za utraconą własność [2].

W PRL-u ogrody zostały ogrodzone [11]. Co najmniej od lat 70-tych XX wieku obszar ROD nie ulegał zmianom [4].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Mostek przy ul. Międzynarodowej 46

[1975] Mostek przy ul. Międzynarodowej 46 (źródło)

ROD

[1982] ROD (źródło)

Przemiany 1989-2000:

W 1999 roku po 50 latach bezczynności reaktywowana została spółka Nowe Dzielnice, która w ramach reprywatyzacji wniosła o zwrot gruntów ROD Waszyngtona. W oparciu o wybrakowane dokumenty podzielono teren kompleksu ROD Waszyngtona na kilka części i wyodrębniono działkę o powierzchni 32.09 ha [3].

Wzdłuż Kanału Wystawowego i ul. Międzynarodowej, na przedłużeniu al. Tysiąclecia, planowano budowę trasy szybkiego ruchu, nazywanej Trasą Tysiąclecia [5].

XXI wiek:

17 września 2003 roku miasto Warszawa przekazało spółce „Projekt S“ (powiązanej ze spółką Nowe Dzielnice) prawa wieczystego użytkowania 32.09 ha działek za opłatą 426 tys. zł [2]. Spółka dogadała się z firmą deweloperską Echo Investment, która planowała budowę w tym miejscu ogromnego kompleksu domów [16]. Polski Związek Działkowców zaskarżył decyzję [3], jednak skarga została odrzucona przez jednego z urzędników, Marka Kolarskiego. Prezydent Warszawy Lech Kaczyński uchylił jego decyzję, a następnie go zwolnił. Decyzja Prezydenta i działania PZD uratowały ogród przed likwidacją [3]. Sprawa stała się tematem dla mediów, zajęła się nią też prokuratura. Sądy administracyjne podważały swoje wyroki [2]. W końcu w 2016 roku sąd orzekł, że Nowe Dzielnice oszukały Echo Investment, bo spółka została reaktywowana na podstawie sfałszowanych dokumentów, a w dodatku roszczenia Nowych Dzielnic i tak wygasły, bo państwo polskie spłaciło je wcześniej [16].

Przez wiele lat nad ogrodami wisiało widmo likwidacji. Na terenie ogródków działkowych przy Waszyngtona jest bowiem tylko kilka małych działek wolnych od roszczeń. Dopiero w 2018 roku uchwalenie planu zagospodarowania tego terenu dało pewność, że ogrody działkowe przetrwają. Dokument przeznacza obszar na ogrody działkowe wraz z infrastrukturą ogrodową. Wyjątkiem jest odkrojenie z ogrodów pasa szerokiego na 11 m wzdłuż al. Waszyngtona oraz wzdłuż ul. Kinowej, mniej więcej do skrzyżowania z ul. Walewską, oraz utworzenie kwadratowego placu o boku 42 metrów przy al. Waszyngtona w północno-zachodnim narożniku ogrodów. Zaplanowano tam plenerowe urządzenia sportowe: siłownie, ścieżki zdrowia, place zabaw dla dzieci. Urbaniści wytyczyli także dwie aleje pieszo-rowerowe przecinające teren ogrodów na osi ulic Walecznej-Walewskiej oraz prostopadły szlak dochodzący do planowanego placu przy al. Waszyngtona [16]. Prace nad sporządzeniem planu zagospodarowania rozpoczęto na początku 2016 roku. Przedłużyły się, gdyż w trakcie wynikła konieczność podzielenia obszaru na dwa plany, aby wydzielić planowane torowisko tramwaju na Gocław [19].

Między ogrodami i kanałem planowane jest torowisko linii tramwajowej na Gocław. Na potrzeby tramwaju przejęte zostaną dwa rzędy działek, czyli pas o szerokości 45 metrów. Torowisko ma z dwóch stron zostać osłonięte szpalerami drzew, zaplanowano też ścieżkę rowerową [16]. Początkowo torowisko miało przebiegać przez część centralną ogrodu, przeciw czemu protestowali mieszkańcy i działkowcy [9]. Tory mają zająć jedynie pas o szerokości 8 metrów, a pozostała część pasa zostanie przeznaczona na rodzaj parku linearnego. We wstępnej koncepcji zaproponowano także, by na wysokości ul. Walecznych powstał targ sezonowy, na którym m.in. działkowcy mogliby sprzedawać warzywa i owoce [19]. Tramwaje Warszawskie planują wykonanie wzdłuż torowiska przestrzeni publicznej o funkcjach parkowych i spacerowych. Spośród wskazanych do wycinki tylko 8 drzew (lip), oceniono jako cenne. Pozostałe to drzewa owocowe [21]. Linia tramwajowa ma powstać w latach 2019-2021 [20]. Podczas realizacji najbardziej ucierpi ROD Mandragora, przez środek którego pojedzie tramwaj [22].

Baza stron www, gdzie można znaleźć grafiki:

Ogrody

[2010] Ogrody (źródło)

Kanał Wystawowy

[2014] Kanał Wystawowy (źródło)

Kanał Wystawowy

[2014] Kanał Wystawowy (źródło)

Kanał Wystawowy

[2014] Kanał Wystawowy (źródło)

Układ kanałów

[2015] Układ kanałów (źródło)

Projekt rewitalizacji kładki

[2015] Projekt rewitalizacji kładki (źródło)

Projekt rewitalizacji - siłownia

[2015] Projekt rewitalizacji - siłownia (źródło)

Kanał Wystawowy

[2015] Kanał Wystawowy (źródło)

Plan ROD Waszyngtona

[2015] Plan ROD Waszyngtona (źródło)

al. Waldemara Habetina

[2015] al. Waldemara Habetina (źródło)

Alejka

[2016] Alejka (źródło)

Kanał Wystawowy

[2016] Kanał Wystawowy (źródło)

Kanał Wystawowy

[2016] Kanał Wystawowy (źródło)

Warianty linii tramwajowej na Gocław

[2016] Warianty linii tramwajowej na Gocław (źródło)

Kanał Wystawowy

[2017] Kanał Wystawowy (źródło)

Kanał Wystawowy

[2017] Kanał Wystawowy (źródło)

Warianty trasy tramwajowej

[2017] Warianty trasy tramwajowej (źródło)

Altany

[2017] Altany (źródło)

ROD Energetyk-Górnik-Nauczyciel

[2017] ROD Energetyk-Górnik-Nauczyciel (źródło)

Dworek

[2017] Dworek (źródło)

Dworek

[2017] Dworek (źródło)

Dworek

[2017] Dworek (źródło)

Ogródki działkowe

[2017] Ogródki działkowe (źródło)

Koncepcja trasy tramwajowej

[2017] Koncepcja trasy tramwajowej (źródło)

Ogródki działkowe przy Waszyngtona

[2018] Ogródki działkowe przy Waszyngtona (źródło)

ROD Waszyngtona

[2018] ROD Waszyngtona (źródło)

Widok z lotu ptaka

[2018] Widok z lotu ptaka (źródło)

Widok z lotu ptaka

[2018] Widok z lotu ptaka (źródło)

Zabytkowy dworek - dom działkowca

[2019] Zabytkowy dworek - dom działkowca (źródło)

Działki

[2019] Działki (źródło)

Kanał Wystawowy w rejonie ul. Międzynarodowej

[2019] Kanał Wystawowy w rejonie ul. Międzynarodowej (źródło)

Podział ogrodów

[2021] Podział ogrodów (źródło)

Opis przygotowano: 2019-10